Sokağa çıkma yasağı bilançosu: 1425 ölü, 2583 yaralı

İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 26 Haziran İşkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü vesilesiyle, derledikleri insan hak ve özgürlük ihlali rakamlarını açıkladı. Verilere göre Türkiye’de sokağa çıkma yasaklarıyla başlayan çatışmalarda, bin 425 kişi yaşamını yitirdi, 2 bin 583 kişi yaralandı, 2 milyon kişi de bu yasaktan etkilendi. İşkence ve kötü muamele iddiasıyla TİHV’e 807 kişi başvuruda bulundu; İHD’nin tespit ettiği işkence ve kötü muamele vakası ise 6 bin 167.

26 Haziran İşkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü’nü nedeniyle, İHD ve TİHV basın toplantısı düzenledi. İHD Genel Merkezi’nde gerçekleşen basın toplantısında kurumlar Türkiye’deki insan hak ve özgürlükleri ihlallerine ilişkin verileri açıkladı. Toplantıda konuşan İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Özgür Gündem Gazetesi Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katıldıkları için TİHV Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, yazar Ahmet Nesin, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu'nun tutuklanmasının, Türkiye’nin ayıbı olduğunu söyledi. Türkdoğan, ifade özgürlüğünü kullandıkları için özgürlüklerinden mahrum bırakılan gazeteci, yazar ve aydınların bir an önce özgürlüklerine kavuşması gerektiğinin altını çizdi.

ACI RAKAMLAR

Türkdoğan, sokağa çıkma yasaklarıyla 15 Ağustos 2015 tarihinden bu yana 2 milyon insanın durumdan etkilendiğine dikkat çekerek, “Sokağa çıkma yasaklarıyla 2 milyon insan doğrudan işkence görüyor. . Hem özgürlüğünden mahrum bırakılıyorlar, hem de her an öldürülme korkusu altında yaşıyorlar. Çatışan tarafların kendi durumlarına ilişkin açıkladıkları rakamlara bakıldığında, 24 Temmuz 2015-15 Nisan 2016 tarihleri arasında yaşamını yitiren polis, asker, korucu sayısı 485, yaralı asker, polis, korucu sayısı 990, yaşamını yitiren silahlı militan sayısı 400, yaralı silahlı militan sayısı 29, bu süre içerisinde yaşamını yitiren sivil sayısı 542, yaralı sivil sayısı ise bin 664” diyerek rakamları açıkladı.

HASTA MAHPUSLAR

Türkdoğan, hasta mahpuslarla ilgili rakamları da verdi: “Bizim tespitlerimize göre 300'ü ağır, 760 hasta mahpus var. Adalet Bakanlığı’nın 2014 Haziran’da açıkladığı verilere göre de 605 hasta mahpus var. Bunların salıverilmesi gerekmektedir ve konuyla ilgili ciddi hiçbir adım atılmamaktadır” dedi. Sayının çok olmasının çok sayıda tutuklama yapılmasından kaynaklandığına dikkat çeken Türkdoğan, “Tutuklamalarla birlikte çok sık sevkler yapılmaktadır. Bütün bu sevklerde çıplak arama uygulaması yapılıyor. Bu bir dayatmadır ve buna direnenler de kaba dayağa maruz bırakılıyor. Türkdoğan, kadınlara yönelik işkence ve kötü muamelelere de dikkat çekerek, “Başlıca olarak cinsel şiddet vakaları yaşanıyor. Özellikle Muş Varto’da Kevser Ertürk’ün bedeninin teşhir edilmesi ve işkence edilerek öldürüldüğüne dair kuvvetli bulgular var” dedi.

‘HAK ARAMA YÖNTEMLERİNİN TÜKETİLDİĞİ BİR NOKTAYA GELİYORUZ’

Türkdoğan, 2015’te yasalaşan iç güvenlik paketiyle cezasızlık kültürünün yaygınlaştırıldığına dikkat çekerek, “Bu yasal düzenleme Türkiye’de işkenceyle mücadeleyi güçleştirdi. Yasa ile  işkence ve kötü muamele yapanlar hakkında soruşturma açılmayan bir evreye girildi” dedi. İşkence suçunun insanlığa karşı işlemmiş suçlar kapsamında yer alması ve işkence suçunda zaman aşımın kaldırılmasını önemli gelişmeler olarak değerlendiren Türkdoğan, “İşkence nedeniyle insanları yargı karşısına çıkaramazsanız, bu gelişmelerin bir önemi kalmayacaktır. ‘Askere dokunulmazlık yasası’ olarak kamuoyunda bilinen ve komisyonda görüşülen yasaya baktığımızda ise artık yargının devre dışı kaldığı ve hak arama yöntemlerinin tüketildiği bir noktaya geliyoruz” uyarısında bulundu.

5 BİN 167 İŞKENCE KÖTÜ MUAMELE VAKASI

Kurumların verilerine göre TİHV’e 2015 yılında işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı iddiasıyla toplam 597 kişi başvurdu. Başvuranların 371’i aynı yıl içinde işkence ve kötü muamele gördüklerini belirtti. 2016’nın ilk beş ayında ise işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı için 210 kişi başvurdu.

İHD’ye yapılan başvuru ve araştırmalar sonucunda 2015’te gözaltında, gözaltı yerleri dışında, cezaevlerinde, korucular tarafından, toplumsal gösterilerde ve özel güvenlik görevlileri tarafından işkence gördüğünü belirten 5 bin 671 kişi tespit edildi. 2016’nın ilk beş ayında ise 496 kişinin işkence gördüğünü belirlendi. (Ankara/EVRENSEL)