Sendika otellerinin kapısı işçilere kapalı

Özlem Songül ABAYOĞLU

Haziran ayı yavaş yavaş sona ererken tatil planları da yapılmaya başlandı. Ancak işçilerin birçoğunun tatil planı memleketlerine ya da bir akrabalarının yanına gitmekle kısıtlı kalıyor. Bir tatil beldesine giderek tatil yapma planlarını bu yıl hiç yapmadıklarını söyleyen işçiler bunun nedenini “Otel ve pansiyon fiyatları çok pahalı. İçine yol yemek de girince iyice karşılanamaz bir fiyat çıkıyor ortaya” diye anlatıyor. Durum böyleyken sendikaların otelleri daha uygun bir seçenek haline geliyor. Ancak o oteller de işçiler için çoğu zaman ulaşılamaz oluyor. Görüştüğümüz işçiler arasında sendikanın otelinde ailesiyle birlikte tatilini yapmaya gitmiş yalnızca bir kişi var. Diğer işçiler ise sendikanın eğitim için düzenledikleri tatiller sırasında otellere gidiyor, ancak ailesiyle gitmek istediğinde ya indirimden yararlanamıyor ya da otelin dolu olduğu cevabını alıyor.

"OTELİN YERİNİ BİLE BİLMİYORUM"

Kristal-İş Sendikası üyesi bir işçi sendikanın oteline gidip gitmeyeceğini sorduğumuzda, “2 yıl önce genel başkan otelin satışa çıkarılacağını duyurmuştu. İlk talip olan kişiyle anlaşamamışlar. Sonra 20 milyon lira fiyat belirlemişlerdi. Biz karşı çıktık, dava açtık kazandık. Otel satılmadı. Ancak şimdi ne halde bilmiyoruz” diyor. Hiç otelde kalıp kalmadığını sorduğumuzda ise, “Kalmadım. Zaten bize indirim yapmıyorlar. Hatta otelin nerede olduğunu bile bilmiyorum. Kaç yıldır sendika üyesiyim bir kere gitmedim. Zaten gitmeyi de düşünmüyorum artık” diye cevaplıyor sorumuzu. 

"BU YIL GECELİK 2 BİN 400 LİRADAN BAŞLIYOR"

Genel İş üyesi bir belediye işçisi ise kendisinin değil ama çevresindekilerin gittiğini anlatıyor. Kendiniz neden gitmediniz diye sorduğumuzda ise, “Ben niyetlendiğimde yer yoktu, dolmuştu” diyor. Gitmeye niyetlendiği sırada otelin fiyatını sorduğunu ve otelin koşullarını iş arkadaşlarından öğrendiğini söyleyen belediye işçisi, “2023 yılında çift kişilik odaların günlük fiyatı 1500 liraydı. İki kişi kalmıştı arkadaşlarım. Bu yıl çift kişilik odaların geceliği 2 bin liradan fazla olmuş ücreti. Bu fiyat içerisinde sadece kahvaltı ve akşam yemeği var. Aileyle gittiğinizi ve bir öğünü dışarıda yediğinizi düşündüğünüzde yine masraflı. Bir tatil için belki bu fiyat çok gelmeyebilir. Ama biz aile geçindiriyoruz. Hem gündelik masraflarımızı karşılamamız hem de tatile bir bütçe ayırmamız imkansız oluyor. Arkadaşlar oteli anlatıyorlar. Otel denize sıfır, havuzluymuş. Özeniyoruz, gitmek istiyoruz ama zor tabii. Ben zaten 22 bin lira maaş alıyorum. Yol parası git gel maaşımın yarısı oluyor” şeklinde konuşuyor. Geçen yılki tatilinden bahseden belediye işçisi, “Geçen yıl promosyon almıştım. Onunla tatile gittim ve 17 bin liraya gelmişti. Şimdi tatil yerlerinde kalabileceğimiz en ucuz yerlerin geceliği 10 bin liradan başlıyor” diyor. 

Genel İş’e bağlı çalışan ve sendikada yönetici olan başka bir işçi ise, sendika otellerinin işçilere yüzde elli indirim yaptığını söylüyor. “İşçiler için ücret gecelik 1100 liradan başlıyor, sabah ve akşam yemekleri var. Daha önce bu oteller sendika bürokratlarının gidip tatil yapabildiği otellerdi. Yaklaşık iki senedir işçilerin de faydalanabildiği oteller haline getirmeye çalıştık. Geçen yıl işçiler de gitti. İlk baharda eğitimler bu tesislerde yapıldı. Ancak henüz işçilerin tamamen yararlandığı ya da haberinin olduğu bir hale getiremedik” diye konuştu.

"FORM GÖNDERDİM, GERİ DÖNÜŞ BİLE OLMADI"

Hak İş üyesi bir işçi ise sendikaların otellerine form gönderdiğini ancak bir türlü geri dönüş yapılmadığını söylüyor. 27 bin TL maaş aldığını söyleyen işçi, “Hak İş’in otelinin geceliği 1500 liraymış. Başvuru için form doldurdum geri dönüş yapmadılar. Kardeşim Türk-İş üyesi. Türk-İş’in oteline de başvuru yaptık onlardan da dönüş alamadık. Bizim yani işçinin parasıyla yapılan, alınan otellerde kalamıyoruz. Temmuz ayı için bir arkadaşım rezervasyon yapmıştı bir sendika otelinden. Memurlar kalacak diye bir yazı gelmiş ona ve rezervasyonu iptal edilmiş. Öz Sağlık-İş’e bağlı çalışan bir akrabam var. Onunla tatile gidelim dedik. Öz Sağlık-İş de otel aldık diye reklam yapıyordu. Aradık ama bize bu yıl için sadece 50 işçi için oda ayırabildiklerini söylediler. Form doldurun değerlendirelim diye cevap verdiler. Fiyatı da gecelik 1500 liraymış. Fiyatı karşılasan bile kalamıyorsun yani. Sendika otellerine gitmek de imkansız” diyor. Aldığı 27 bin TL ile başka şekilde bir tatil yapamayacağını vurgulayan işçi, “En son iki sene önce tatile gittim. O da beş yıldızlı bir otel bile değil. Zaten lüks bir tatil planlamak gibi bir niyetimiz kalmadı. Geçen biraz bakındım. İki çocuklu bir aile için pansiyonda kaldığımız, bir haftalık bir tatil 40 bin liraya mal oluyor. O nedenle genelde tatil diye memlekete, ailelerimizin yanına gidiyoruz. Tatil falan hayal oldu kısaca” şeklinde anlatıyor. 

"İZMİR’DEKİ OTELE SADECE SENDİKA BÜROKRATLARI GİDİYOR"

Birleşik Metal-İş üyesi bir işçi ise her yıl üç günlük tatiller olduğunu, bu yıl tadilat gerekçesiyle iptal edildiğini söyledi. “Fabrikadan yüze yakın kişi gidiyordu. Birkaç fabrika aynı anda gidebiliyor. Yemek de oraya ait ama çoğu arkadaş yemeğini kendisi götürüyor. Genelde beğenmezdik, kötü olurdu o sürelerde çıkan yemek. Kahvaltıyı oradan yapardık. Yani o tatillerden de donanımlı yararlanamıyoruz. Bir de orada çok fazla sivrisinek var. Bu otel Balıkesir Gönen’de, pirinç tarlalarının yoğun olduğu bir yerde. O nedenle sivrisinek yuvası gibi. Sosyal tesis olarak geçiyor. Biz bu üç günlük süreçte kalmak için para vermiyoruz. Sendikanın götürmesinin dışında gitmek istediğimizde de yüzde 30 indirim falan oluyor. İsteyen ailesini alıp gidebiliyor. Dışarıya da açık bu otel. Ancak sivrisinek filan olduğu için para verip çok kimse tercih etmiyor” diye anlatıyor sendikanın otelini. Sendikanın İzmir’de bir oteli daha olduğunu aktaran işçi, “Oraya sadece sendika bürokratları gidiyor. Biz tepki gösteriyoruz ama çok umursamıyorlar. Zaten sesi çıkanı da sendika ya engelliyor ya da fişliyor. Her işçi tepki göstermiyor zaten ama tepki gösteren için de sendika resmen kafa kesiyor denebilir” diyor. 

40 bin lira maaş alması gerektiğini ancak yoksulluk sınırının altında olmasına rağmen maaşından kesintiler olduğu için 35 bin lira maaş aldığını söyleyen işçi, “Şu an yıllık izne çıktım. Tatil yapacağımız yer memleketimiz işte. Ardahan’a gideceğiz. Yurt dışından abim geldi, büyük bir araba kiralayıp öyle gidelim dedik. Bir araba kirası için 130 bin dediler. O fiyatı duyduktan sonra gitmedik, hâlâ bekliyoruz. Çocuklar küçük olduğu için otobüs de eziyet. O kiralayacağımız aracın masrafı da olacak elbette. Gidip dört dörtlük bir otelde güzel bir tatil yapacak durumumuz zaten yok. Hangi işçinin var? Bugün güzel bir tatil yapacağım diyen insanın ciddi bir bütçe ayırması lazım. Tatile giden elbette var. Ancak ailesi ile tatile gitmek isteyen bir işçi temmuz ayında tatile gidecekse mayıs ayından itibaren mesai yapmaya başlıyor ki tatil parasını biraz çıkarabilsin. Bir ayın on beş gününde mesailere kalıp az buz bir tatil yapma imkanı yakalayabiliyorlar. Bu da bir aylık maaşını bir tatile ayırmak demek. Ancak bunu da çoğu arkadaşımız yapamıyor. Çocuğu okuyanı var, küçük olup masrafı çok olanı var. 

"İNDİRİM YAPAMAYIZ DEDİLER"

Türk Metal üyesi bir işçi de daha önce sendikanın Ankara’daki otelinde kaldığını anlattı. “2 yıl önce gittik ve bir hafta kaldık. Yalnız gittim ve ücretini sendika karşıladı. Çünkü eğitim ve tatil bir aradaydı. Geçen yıl memlekete gideceğim sırada bir geceliğine o otelde kalalım dedik. Başka otelde kalacağıma kendi sendikamın otelinde kalayım dedim. Geceliğine 5 bin lira dediler. Sendika üyesi olduğumu ve indirim yapıp yapamayacaklarını sorduğumda da çok bir indirim yapamayız dediler. O zaman ben de gider başka otelde kalırım, indirim olmayacaksa ne yapayım dedim ve kalmadım orada” şeklinde konuşuyor. Evli ve bir çocuğu olduğu bilgisini veren işçi bu yıl tatil planı olup olmadığını sorduğumuzda ise memleketine, ailesinin yanına gideceğini söylüyor. O da konuştuğumuz diğer işçiler gibi tatil yapmanın bir hayal olduğunu söyleyerek, “Bu yaz memlekete gideceğim. Zaten tatilimiz de memlekete gitmek oluyor. Yıllık iznimi memlekette değerlendireceğim yani. Ben normalde 40 bin lira maaş alıyorum ama bu maaş kesintiler olduğu için benim elime geçmiyor. 34 bin lira falan alıyorum. 6 yaşında bir çocuğum var. Bu maaş da hem geçinmeye çalışırken tatile gitmeye yetmiyor. Örneğin Bodrum’a tatile gitmek istesem gidemem. Maaşım otel ücretlerini, masraflarımı karşılamaz zaten” diyor. 

SENDİKA TURİZMCİLİĞİ, KİM İÇİN?

Resort dergisinin 2015’te yaptığı araştırmaya göre henüz 2015’te sendikaların sahip olduğu otel sayısı 23’ü bulmuştu. Lastik-İş Sendikası’nın Kocaeli’de yapacağı 5 yıldızlı otelin temeli atıldı. Türk Metal ile başlayan otelcilik yapan sendika sayısı 2015’te 8’ken bu sayı her geçen sene yükseldi, Türk-İş’e bağlı sendikaların yanı sıra Birleşik Metal İş, Genel-İş gibi DİSK’e bağlı sendikaların da çeşitli yerlerde sosyal tesisleri ve otelleri var. Önce eğitim tesisi olarak açılan bu tesislerin bir kısmı veya tamamı otel olarak işletilmeye başlanıyor. Bu tesislerde sendika üyesi işçilere belirli bir kontenjan ayrılıyor, sendika üyesi işçilere belirli miktarlarda indirim yapılıyor. Sendikaların turizm işinin genişlemesiyle örneğin işçilerin bu otellerde tatil amaçlı konaklaması neredeyse olanaksızken Türk Metal’in Eski Genel Başkanı Pevrul Kavlak’ın kızı Yasemin Kavlak ile Gün Emre İçer’in nişan törenleri Ankara Büyük Anadolu Otelde yapılıyor. 

Şu anda Türk Metal Sendikasına ait Anadolu Hotels Esenboğa Thermal Otelini Anadolu Hotels Turizm AŞ işletiyor. Bu şirketin sahibi ise Gün Emre İçer. Yani Eski Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak’ın damadı. İçer aynı zamanda 2021 senesinde Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikasının (TES-İŞ) Didim’deki 106 bin metrekare alanlı turizm işletme belgeli 5 yıldızlı otelini de bünyesine kattı. 

Yine Birleşik Metal İş de 2021’de İzmir Çeşme’de Ionia Otel isimli bir otel açtı. Otel sendikanın sosyal medya hesaplarından şu ifadelerle duyuruldu: “Huzurlu ve temiz ortamı ile ailenizle tatilinizi geçirebileceğiniz siz değerli misafirlerine bir aile oteli konsepti sunar. Sabah kahvaltısı ve akşam yemeği açık büfedir. Öğlen yemekleri 4 çeşit tabldottur. Ayrıca 5 çayı vardır (kuru pastalar, kekler). Gün boyu açık meşrubatlar ve çay ücretsizdir” ifadeleri yer aldı. 

Tüm bu sendikaların ‘üyelerine tatil fırsatı’ olarak tanıttığı otellerin fiyatları ise indirimli haliyle dahi işçilerin ücretlerine epey uzak. Örneğin Öz Sağlık-İş’in Antalya’da satın aldığı otelin ücreti, işçiler için indirimli olan hali bile bir kişi başına 1500 lira. Yani dört kişilik aile Öz Sağlık-İş’e ait bu otelde bir gün geçirebilmek için 6 bin TL, bir hafta tatil yapmak isterse 42 bin TL ödemesi gerekiyor. 

Birleşik Metal İş’e ait işçilerin konaklayabildiği tesisler ise deprem riskinden dolayı şu an kullanıma kapalı. İzmir’in ilçesi Çeşme’deki Ionia Otelin kapasitesi de 80 oda. Otel, oda başı değil kişi başı fiyat alıyor. Otelde konaklamak isteyen herhangi bir yurttaş için günlük kişi başı fiyat 1600 lira. Birleşik Metal İş üyesi işçiler ise yüzde 25 indirimle günlük kişi başı 1200 liraya konaklayabiliyor. Yani dört kişilik bir ailenin Birleşik Metal İş’e ait Ionia Otelde bir gün konaklama masrafı 4 bin 800, bir haftalık konaklama masrafı ise 33 bin 600 lira.