İnternet’te çıt çıkmayacak

Emre CAKA
İstanbul

Hükümetin Meclis Başkanlığına sunduğu “torba yasa” teklifi ile İnternet’te erişim ve ifade özgürlüğünü kısıtlayacak sert önlemler geliyor. Torba yasa içerisinde, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda yapılacak değişikliklerle, artık İnternet siteleri devlet kurumları tarafından herhangi bir mahkeme kararı olmadan kapatılabilecek, kullanıcılar fişlenebilecek.

DEĞİŞİKLİK TEKLİFİNİN KAPSAMI

TBMM Başkanlığına yine bir “torba yasa” içerisinde sunulan kanun değişikliği teklifi ile, 5651 sayılı Yasa’da yapılması öngörülen değişikliklerin başlıcaları şunlar:
* Erişim Sağlayıcıları Birliği kurularak, TİB (Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı) ve mahkeme kararlarının bu birlik üzerinden uygulanması öngörülmektedir.
* DNS, yanı sıra, URL ve IP tabanlı engelleme ile engelleme yöntemleri genişletilmektedir.
* TİB Başkanı veya ilgili bakanın talimatıyla erişim engelleme mümkün hale getirilmektedir.
* İnternet trafik bilgisinin zorunlu tutulma süresi 6 aydan 1 yıla çıkarılmaktadır.
* Hukuki karar süreçlerinin daha çabuk sonuçlandırılması hedeflenmektedir.

DEĞİŞİKLİKLER NE ANLAMA GELİYOR?

* TİB başkanı veya bakanın talimatıyla erişimin engellenmesi, ifade özgürlüğünün önündeki en büyük tehditlerden biridir.
* Erişim Sağlayıcıları Birliğinin asli görevi erişim engellemek olarak tanımlanmıştır. Ayrıca altyapı çalışmalarıyla birlikle İnternet erişiminin maliyetini artacaktır.
* Kayıtların uzun süre tutulacak olması, verinin işlenmesi ve fişleme uygulamalarının önünü açmaktadır.
* Karar alma süreçlerinin daha çabuk sonuçlanması için getirilen zaman kriterleri, konuya uzak adli personelin hatalı karar almasına neden olabilecektir.

HOBİ OLARAK ÖZGÜR

Siyasi özgürlükler ve insan hakları alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi), İnternet özgürlüğü konusundaki raporunda Türkiye’yi önceki yıllarda olduğu gibi “kısmen özgür” ülkeler arasında listeliyor.

60 ülkede inceleme yapan örgüt, hâlâ yaklaşık Türkiye’de 30 bine yakın web sitesinin erişime kapalı olduğunu bildiriyor. Rapor, buna kaynak olarak erişime engellenen siteleri listeleyen Engelliweb.com’u gösteriyor. Türkiye’de erişime kısıtlı siteler arasında Last.fm ve Metacafe örnek gösteriliyor, YouTube’a erişim yasağının yakın bir zaman önce kalktığı hatırlatılıyor.
Web sayfası inşasında kullanılan Google Sites sitesinin de Türkiye’de erişime kapalı olduğunu yazan Özgürlük Evi, bu yüzden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Türkiye’yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10’uncu maddesini ihlalden suçlu bulduğunu, ama sitenin hâlâ erişime kapalı olduğunu bildiriyor.

BMO: PİSLİĞİ KAPATAMAYACAKLAR

Yaptığı değerlendirmede kanun teklifinin hükümetin demokrasi anlayışını gösterdiğini belirten Bilgisayar Mühendisleri Odası, “İnternet’in sağladığı bilgiye erişim ve ifade özgürlüğü ortamından duyulan rahatsızlık, başta Başbakan olmak üzere iktidarın birçok farklı temsilcisi tarafından dile getirilmiştir.” diye konuştu. Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi: “Haziran direnişinin egemen blokta yarattığı kırılmayla hukukun uygulanmasındaki keyfiyet, devlet idaresindeki sorumsuzluk ve yolsuzluk, yönetenlerin ve onların medyasının yalanları ortaya saçılmıştır. Hiçbir sansür uygulaması bu pisliği kapatmaya yetmeyecektir, halkın adalet, demokrasi ve özgürlük talebini bastıramayacaktır.”

BU ÖNERİ KABUL EDİLEMEZ

Evrensel gazetesine konuşan Türkiye Bilişim Derneği Avukatı Mehmet Ali Köksal, “Hükümetin teklifinin kabul edilemez olduğunu” belirtirken şunları söyledi: 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, mevcut haliyle Anayasaya aykırıyken bu aşamada getirilen öneri ile çok daha katı bir İnternet düzlemi getirilmek amaçlanmaktadır. Düzenleme Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 24. ve 28. maddelerine aykırıdır. Öneri ile temel hak ve özgürlüklerin ölçülülük ilkesinden uzaklaşılarak, aşırı ve yargı denetiminden uzak sınırlandırılması amaçlanmaktadır. Bu nedenle Türkiye Bilişim Derneği olarak, önerilen düzenlemeye önerilen haliyle şiddetle karşı çıkıyoruz. Türkiye’nin demokratikleşmesi yönünde ciddi bir geri adım olacağı gibi, düşünce ve ifade özgürlüğüne bir darbedir.