Soma'da kadınlar için acil ve özel önlemler alınmalı

Soma için Kadın İnisiyatifi, Soma’da 301 madencinin yaşamını yitirdiği katliamın ardından geride kalan kadınların durumuna dikkat çekti. İnisiyatif, her facia sonrası “yeniden yapılanma” döneminde çoğunlukla ihmal edilen kadınların, çoğu zaman olayın kendisinden daha ağır zorluklara maruz kaldığına dikkat çekerek, “Sistematik, cinsiyet eşitliğini esas alan, uzun vadeli psikolojik desteğe ve sosyal programlara ihtiyaç var” dedi.

Facianın etkilediği tüm bölgede saha çalışması yapan Soma İçin Kadın İnisiyatifi, resmi ve imam nikahlı kadınlar ile kız çocuklarının durumunu ve çözüm önerilerini içeren bir rapor hazırladı. Raporda yer alan öneriler özetle şöyle:

EĞİTİM DESTEKLENMELİ

Görüşülen kitle içerisinde üniversite mezunu sayısı yok denecek kadar az. Milli Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından, bölgedeki okulların eğitim kalitesi ve fiziksel imkanlar açısından güçlendirilmesi, okulu bırakma riski olan çocukların ve gençlerin yakın takibi ve ihtiyaçları konusunda desteklenmesi, kız çocuklarının okula devam oranlarının yükseltilmesine yönelik çalışmalar yapılması gerekli. İlgili akademisyenler ve sivil toplum kuruluşlarına da sürecin izlenmesi görevi düşüyor.

PSİKOLOJİK DESTEK

Cinsiyete dayalı iş bölümünün afet nedeniyle pekişmesi, afet sonrası travmanın insan ilişkilerinde yarattığı yıpranmanın düzeltilmesinin kadınlara ek sorumluluklar yüklemesi, günlük yaşamı sürdürme ve çocukları korumanın kadınların sorumluluğuna bırakılması, geride kalan yaşlıların bakımının da katlanarak kadınların sorumluluğuna girmiş olması, özellikle afet sonrası dönemlerde kadınlara yönelik psikolojik çalışmaların yoğunlaştırılmasını elzem kılıyor.

EVDEN ÇIKMALARI SAĞLANMALI

Öncelikle ve acilen kadınların evlerinden çıkabilmesine ve bir arada olabilmelerine imkan veren bir dayanışma ortamı yaratılmalı. Bu dayanışma ortamı ve psikolojik destek ilçe merkezleriyle sınırlı kalmamalı, mobil ekiplerle uzak ve dağlık köylere de ulaştırılmalı.

İMAM NİKAHLIYA YASAL GÜVENCE

Soma’da ölen madencilerin imam nikahlı eşlerinin yasal güvence altına alınması; dolayısıyla imam nikahlı kocasını madende kaybeden kadının filli birlikteliğinin yasal olarak tanınması ve yasal haklarının evlilik içinde var olan haklarla eşitlenmesi acil ve öncelikli bir konu.

Maden dışında alternatif istihdam olasılıklarıyla ilgili bir saha çalışması ve pazar araştırması sonucu, toplumsal cinsiyet eşitliğini merkeze alan “potansiyel sürdürülebilir işler kılavuzu” ve benzeri çalışmalar acilen başlatılmalı. Zira, devlet eliyle uygulanan yanlış politikalar, bölgede tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yok olması sonucunu doğurmuştur. Bunun doğurduğu en yıkıcı sonuç ise güvencesiz çalışmanın bölgede baskın ve olağan bir hale gelmiş olmasıdır. Kırsal kesimdeki sosyal, kültürel ve ekonomik dayanaklarından kopartılmış olması, kadını daha güçsüz, işlevsiz ve güvencesiz bir yaşama mahkûm etmiştir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, bölgedeki kadınlarının insana yakışır şartlarda istihdama katılarak yetkinleştirilmesinden öncelikle sorumludur. Talebe göre kadınların potansiyel işlere yönlendirilmesi için İş-Kur bağlantısıyla mesleki eğitimler sağlanabilir ve istihdam alanlarına yönlendirme yapılabilir.

YARDIM DEĞİL DAYANIŞMA

Şeffaflık ilkesi gereği, AFAD’a yapılan bağışlar sivil kuruluşlar tarafından takip edilmeli ve yapılan bütün yardımlar belgelendirilmeli.

10 BİNİ AŞKIN KİŞİNİN HAYATI DOĞRUDAN ETKİLENDİ

“Katliamdan etkilenen il, ilçe ve köy sayısı oldukça fazladır; on binin üzerinde kişinin kayıplarla doğrudan ilişkisi olduğu tahmin edilmektedir” diyen Soma İçin Kadın İnisiyatifi, bölgede psikolog, psikiyatrist ve sosyologlardan oluşan bir Psikolojik Rehabilitasyon Merkezi kurulmasını öneriyor.

TEMEL TALEPLER

* Başta İş Kanunu olmak üzere çalışma yasaları işçi lehine yeniden düzenlenmeli, yasanın eksiksiz uygulanmasını sağlayacak mekanizmalar devreye sokulmalı ve sendikal örgütlenmenin önündeki engeller kaldırılmalı.

* Türkiye, ILO’nun “Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi”ni acilen imzalamalı.

* Madencilik sektörünün özelliklerinden kaynaklı olarak “Maden İş Kanunu” çıkarılmalı.

* Madencilik mevzuatı bilim ve tekniğin gereklerine uygun olarak yeni baştan hazırlanmalı ve piyasalaştırılan işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı üniversitelerin, sendikaların ve meslek odalarının görüşleri alınarak yeniden düzenlenmeli.

* Soma Holding ile ilgili tüm denetim raporları kamuoyu ile paylaşılmalı. Bu şeffaflık sadece TKİ’nin belgelerini değil, Çalışma Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı’na bağlı MİGEM’in tüm denetim raporlarını da kapsamalı.

* Devlet adına Soma felaketini araştıran ekip içerisinde mutlaka bağımsız uzmanlar bulunmalı.

ACİL ÖZEL ÖNLEMLER

* Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, kadın örgütleriyle koordinasyon halinde kadınların facia sonrası yeni yaşamlarına uyumuna yönelik programların acilen oluşturulması ve yapılandırılması (ev dışı hayata uyum, psikolojik destek, hukuki destek, para yönetimi, çocuklarla iletişim, toplumsal cinsiyet eşitliği vs)

* Geride kalan kadınların maaşlarını, tazminatlarını, ayni ve nakdi yardımları kendilerinin alabilmelerine ve uygun görecekleri şekilde kullanmalarına olanak tanıyan bir mekanizmanın oluşturulması.

* Bölgede çok ciddi eksikliği görülen kreş ve okul öncesi eğitim hizmetine ilişkin yaygınlaştırma politikalarının acilen başlatılması.

(İstanbul/EVRENSEL)