ITF’nin sözleşmesi geçerli sayıldı

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin gemi adamlarına ilişkin verdiği karar tartışılacak cinsten. Zira karar göre Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu’nun (ITF) zoruyla gemi adamları adına patron temsilcileriyle imzalanan sözleşmenin, iç hukukta da geçerli olduğuna karar verdi.

Dava konusu olan olay 2007 yılında yaşandı. Gemiadamlarına elverişle bayrak olarak sayılan (Elverişli Bayrak armatörün gemisini başka bir devletin bayrağı altında çalıştırmasıdır. Malta devlet bayrağı taşıyan gemi de elverişli bayrak olarak kabul edilmiştir.) Malta Bayraklı gemide çalışma teklif edildi. Gemi adamları da kabul ederek M/V Nesrin Aksoy gemisinde çalışmaya başladılar. Yapılan belirsiz süreli hizmet akdinde fazla mesai ücretleri de dahil gemiadamlarına 1150 lira ücret ödenmesi kararlaştırıldı.

ITF YETKİLİLERİ GEMİYE GELDİ

Gemi Finlandiya’nın Kaskinen limanına geldiğinde çalışanların şikayeti üzerine ITF yetkilileri gemiye geldi. ITF yetkilileri uluslararası olarak belirlenmiş ücretin ödenmesini aksi halde geminin bağlanacağını bildirdi. Şirket yeni sözleşmeyi kabul etmek zorunda kaldı ve çalışma süresi boyunca gemiadamlarına 1218 dolar ücret, normal günler için 9 dolar, cumartesi, pazar ve diğer tatil günleri çalışmaları için 16,20 dolar olarak belirlenen yeni ücreti ödedi. Şirket zorunluluk ortadan kalktıktan sonra ödenen ücreti geri istedi. Geri vermeyenlerin iş akitleri fesh edildi ve geri dönüş yolunda gemiden indirildi. Ülkeye dönüşlerinde ise firma geri ödememeyi kabul etmeyenlere “söz konusu ödemenin haksız zenginleşme olduğunu ve bu zenginleşmenin haklı bir nedene dayanmaması şirketin cebir ve tehdit altında bu ödemeyi yaptığı, fazladan ödenen ücretin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalı gemiadamından tahsiline karar verilmesi” talebiyle dava açtı. Gemi adamları davanın reddini istese de yerel sulh hukuk mahkemesi davacı firmanın talebini kabul etti. Gemiadamları da bu kararı temyiz etti.

VE YARGITAY KARARINI VERDİ

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014 yılında verdiği kararında ITF’nin 148 ülkede 4 milyon ulaştırma işçisini temsil ettiği; taşımacılık sektörü ile ilgili istihdam, çalışma koşulları ve emniyet konuları hakkında kararlar alan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) gibi kuruluşlar içinde faaliyet göstererek taşımacılık işçilerinin çıkarlarını temsil ettiği bildirildi. “Konusunda uzman olan kadrosu, standart altı gemilerle ilgili gemiadamlarından veya sendikal örgütlerden gelen başvurulara bilgi ve hizmet desteği vermektedir” denilen kararda, elverişli bayrak taşıyan gemilerde imzalanan ITF sözleşmelerinin onaylanmasının, sözleşme kapsamındaki mürettebattan gelen şikayetlerin tespit ve takibinin yapılmasının, gemide yaralanma ve ölüm vakalarının çözülmesi ve takip edilmesi gibi faaliyetlerin ITF’nin görev alanında olduğu kaydedildi.

ITF sözleşmelerinin yalnız elverişli bayrak taşıyan gemilerde uygulandığı ifade edilen kararda, “Somut uyuşmazlıkta davalının çalıştığı gemi Malta devlet bayrağı taşıdığından, elverişli bayrak olması nedeni ile bu gemi Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu’nun denetimine tabidir... Geminin elverişli bayrak olması nedeni ile federasyonun davalı gemiadamını temsil etme yetkisi bulunmaktadır. Davalı gemiadamı adına federasyon tarafından davacı işvereni temsilen gemi kaptanı ile yapılan sözleşmeler geçerlidir ve işvereni bağladığından bir sebebe dayanmaktadır. İşveren davalı işçiye ödediği ücretleri geri isteyemez” denildi. Yargıtay kararından sonuç olarak yerel mahkemenin verdiği kararın bozulmasına oy birliği ile karar verildi. (İstanbul/EVRENSEL)