İçimdeki tuhaf kadın

ANLAŞILMAZ “ŞAİRE”

Denizci olduğundan eve çok gelmeyen babanın ve evde kendisini hayattan dışlamış, namus konusunda son derece saplantılı bir annenin kızı Nermin bekaret, ensest, kutsal annelik gibi tüm ifadeleri sorgularken bu sorgulamayı perçinleyen şiir tutkusunun peşine düşer. Okul çıkışı gizli gizli Balık Pazarı’nda -hala varolan- Lambo’yu kendine mekan beller adeta. O dönemin entelektüelleri oradadır çoğunlukla çünkü... Şiir yazmaya başlar, “anlaşılmaz şaire” ilan ederler onu hatta. Kendisine şaire denilmesinden hoşlanmaz. Cinsiyetçilikten hiç hoşlanmaz. Hele ki böylesi bir mecranın bunu demesine hiç katlanamaz. Sanat dünyasının kadına bakışını düşünür, eleştirir çokça. Kendisini aydın statüsüne koyan birtakım kişiler Leyla’nın, pardon Nermin’in kendisiyle birlikte olduğunu iddia ederler. Sırf bir kadının burada varolması hoşlarına gitmediği için belki de. Ama Nermin hepsine karşı koymayı bilir... Hatta –okuduğumda bana da garip gelen, ama yanlışlığını, doğruluğunu bir kenara koyup sadece bu lafı edebilmiş olma ihtimalini düşününce- kurduğu cümle romanın gerçekçi dilini daha da gözler önüne serer. “Atatürk bizi rahat bırakın diye size genelevleri açtı, ama cebinize oraya gidecek parayı koymayı unuttu” demesi, o dönemin gerçekliğiyle yüzleşmemizi bile sağlar. Asidir Nermin, isyankardır...Toplumun kabulleri asla onun kabulleri olamayacaktır. Sırf annesinin saplantılı halinden kurtulmak için evlenecektir de. Sevmediği bir insanla. Ama bu formalite bir evliliktir. Yine de burjuvazinin insanları ittiği mülkiyet ilişkisine kapılmayacaktır. Sözde bir evliliktir bu zaten.

ONUN HAYALİ BABASININ AKLINA  SIĞMIYOR

Denizci olan baba Nermin’in sosyalist ve ateist olmasından her fırsatta yakınıyor. Sosyalistliği mutlu olmayı bilmemek, hayatın zevklerine sırtını dönmek olarak algılaması “baba”ların o günden bugüne çok da değişmediğini gösteriyor sanki, ne dersiniz? Cumhuriyet döneminin baş tanığıdır babası, Atatürk'ün, Cumhuriyetin ve hümanizmin savunucusu... Milli mücadele yıllarının yokluklarını, yoksunluklarını çekmiş bir adam. Haliyle görüp görebileceğim en büyük halk savunması budur diyor. Nermin’in hayali onun aklına sığmıyor. Yine de aralarındaki o sıcak ilişki tüm bu çatışmayı sevimli kılıyor. Kendi babamızı düşünüyoruz, söylediklerinin arkasındaki niyet bizi bağlıyor sadece... Nermin o deli dolu halinden arınıp, yerine olgun bir kadın bıraktığında aslında bundan hiç de mutlu olmayacaktır. Doktor olan Bay Bedri’yle evlenmiş, bir orta sınıf hayatı sürmektedir. Bay Bedri kendisine hayli saygılıdır. Nermin istediği için yaşadıkları yeri bırakıp, gecekondu mahallesi Taşlıtarla’ya  taşınmayı kabul eder. İnandığı şeylerin esasının halkla içiçe olmaktan geçtiğini bilen Nermin, hayatı boyunca tahammül edemediği “alışkanlık”ı da reddeder. Partililerce yadırganmaktan korkar, ama yine de o piyano dersini verir mahalleli çocuklara...Sınıf bilinci götürme aracı olmaktan çıkarır kendisini böylece.

TUHAF AMA BİR O KADAR BİZDEN...

Bir itirafta bulunmak gerekirse en hoşuma giden çünkü kendime dair birşeyler bulabildiğim kısmı Nermin’i anlatan “Kız” bölümüydü. Babası, anasıyla, eşiyle, aydın çevreyle, burjuva sınıfla, sosyalistlerle, cinsellikle yaşadığı çatışmalar böyle bir kadını doğuruyor işte... Hem bir Virginia Wolf okur gibi oluyorsunuz, hem de böyle bir arkadaş edinmiş hissine kapılıyorsunuz. İkisini bir arada tattıran usta Leyla Erbil’in ilk romanı “Tuhaf Bir Kadın” onun hakikaten ne kadar tuhaf, ama bir o kadar da bizden olduğunu anlamak için yazılmış sanki...  

KÜNYE Leyla Erbil Yayın Tarihi:Ekim 2005 Sayfa Sayısı:263 Yayınevi:OkuyanUS Yayıncılık