18 Kasım 2014 01:00

Yazılı onay olmadan zorla fazla mesai yaptırılamaz

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Devrim Avcı

Tüm yazıları

SORU: Merhaba 10 senedir bir fabrikada çalışmaktayım ve zorunlu mesai yaptırıyorlar. Eğer mesaiye gelmezsem bana verilen primden kesiyorlar. Her sene imzalanan mesai sözleşmesini imzalamazsam ne gibi sonuçlar çıkar bunu öğrenmek istiyorum.

CEVAP: Fazla mesai ya da kanunun ifadesi ile fazla çalışma haftalık 45 saati aşan çalışmalar olarak tanımlanmaktadır. Öncelikle belirtmek isterim ki zorunlu mesainin yapılacağı şartlar kanunda belirlenmiştir. Buna göre, zorunlu nedenlerle fazla çalışma, gerek bir arıza sırasında, gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına yaptırılan fazla çalışmalardır. Dolayısıyla, işin niteliği veya üretimin arttırılması gibi genel sebeplerle yaptırılan fazla çalışmalar zorunlu fazla çalışma olarak değerlendirilemez. Bu husus da İş Kanunu’nun 41. maddesinde açıkça düzenlenmektedir. Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. Bu onay yazılı olarak alınır ve genellikle her yıl başlarında işçilere imzalatılan bir onay belgesi şeklinde düzenlenir.
Bu onay belgesini imzalamamanız durumunda işveren sizi fazla çalışma yapmaya zorlayamaz. Normal mesai saatleriniz sona erdiğinde fazla çalışmaya onay vermediyseniz bu durumda işyerinde size fazla çalışma yaptırılması kanuna aykırıdır. Çünkü kanun açıkça bunun rızaya dayalı olacağını öngörmüştür. Onayı olmadan fazla çalışma yapan işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğüne şikayetçi olması halinde idari para cezası yaptırımı uygulanır. İşçi onayı olmadığı halde fazla çalışma yapmadığı için işten çıkartılırsa bu durumda fesih, haklı nedenle fesih olmayacağı için kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. İşçinin fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi de işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi olarak kabul edilmektedir.