Safları sıklaştıralım

Nevra AKDEMİR

2014 yılını iş katliamlarıyla hatırlayacağız. Soma, Ermenek, Yalvaç isimleri sadece bir coğrafi yeri göstermiyor, aynı Tuzla, Davutpaşa, Kozlu gibi. Bazı firmaların sicilleri adli ve ticari olarak yeterince sorgulanmasa bile işçi sınıfının tarihinde katliamların sorumluları olarak geçti bile. Büyük kentsel projeler ile inşaat, enerji ve maden yatırımları Türkiye “kalkınmasının” asli dinamikleri sayılırken katliamları da beraberinde taşıdı. Zira kalkınma sermaye birikimi anlamına gelir bir kapitalist ülkede. Sermaye biriktirmenin şartı ise artı-değer elde etmektir. Daha fazla üretim yapmak ve geçmişe göre daha fazla ürün ortaya çıkarmak demektir büyüme ve elbette bunları hızla pazarda satılması gerekir. Daha fazla ürün üretmek için işçilerin daha hızlı, daha yoğun ve daha uzun çalıştırmanın mümkün olduğu bir yapıya gerek vardır. Burada taşeronluk, güvencesiz çalışma ve büyüyen bir işsizler ordusu sermayedarın en önemli araçlarıdır. Üretilen malların pazara çıkmasını hızlandırmak için ise yolların, köprülerin yapılması, ulaşım araçlarının daha hızlı taşıması gerekir. Walter Benjamin Pasaj’lar isimli eserinde ilerlemeyi, Klee’nin Angelus Novus resmi üzerinden eleştirirken şöyle der:

“…Bizim bir olaylar zinciri gördüğümüz noktada, o tek bir felaket görür, yıkıntıları birbiri üstüne yığıp, onun ayakları dibine fırlatan bir felaket. Melek, büyük bir olasılıkla orada kalmak, ölüleri diriltmek, parçalanmış olanı yeniden bir araya getirmek ister. Ama cennetten esen bir fırtına kanatlarına dolanmıştır ve bu fırtına öylesine güçlüdür ki, melek artık kanatlarını kapayamaz. Fırtına onu sürekli olarak sırtını dönmüş olduğu geleceğe doğru sürükler; önündeki yıkıntı yığını ise göğe doğru yükselmektedir. Bizim ilerleme diye adlandırdığımız, işte bu fırtınadır.”1

Üçüncü köprü ve kentsel dönüşüm, Türkiye’nin her yerinde pıtrak gibi çıkan enerji santralleri, her yeri delik deşik eden ve zeytin ağaçlarını yok eden madenler… arkalarında yıkım bırakıyorlar. İnsan katli ile doğanın tüketilmesi bir arada yürüyor.

İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisinin raporlarında gördüğümüz iş cinayetlerinden bazılarına mercek tutalım:

Şubat 2014, altı yaşındaki Yücel Arı, Bursa-Yıldırım’da yine çocuk işçi olan ağabeyleriyle kağıt ve karton toplarken kamyonetin altında kaldı2...

19 Mart 2014, Kars TÜİK’te mobbinge uğrayan ve ırkçı baskı gören Sosyolog altı kamu çalışanını öldürüp intihar etti3.

13 Mayıs 2014, Manisa Soma’da Eynes Ocağı’nda üretim zorlaması sonucunda görülen kömür yangın ve göçük ile 301 maden işçisi çalışırken can verdi4.

Haziran 2014… Kuyudan sarkıtılan bidonla girilen Şırnak madenlerinde üç madencinin hayatını kaybetmesi ile Türkiye’deki birikim koşullarının eşitsizliği de görünür hale geldi.Cudi Dağı eteklerindeki maden ocağında çalışan 3500 madenci sigortasız ve tamamına yakını 1990’lı yıllarda devlet tarafından zorla köyleri boşaltılan yurttaşlarımız5.

6 Eylül, İstanbul’da lüks bir rezidans inşaatında mesai saati dışında çalışırken 32. kattan düşen asansör, on işçiye mezar oldu6. Aşağıdaki sözler ise bu katliamda yaşamını yitiren bir işçiye ait:
“Ulan para Soma’nın da üstünü örttün ya, ne diyeyim. Para öyle bir şey işte”7..

27 Ekim, Karaman Ermenek’te Has Şekerler Madenciliğe ait linyit kömürü ocağını su bastı ve 18 işçi su ile dolan bölümü geçemedi8.

31 Ekim, Isparta’nın Yalvaç ilçesi yakınlarında elma toplayan mevsimlik tarım işçilerini taşıyan midibüsün yol kenarındaki su tahliye kanalına devrilmesi sonucu 15 kadın işçi yaşamını yitirdi9.
Türkiye’de AKP’nin 12 yılında 14 binden fazla işçi yukarıda mercek tuttuğumuz iş cinayetlerine benzeyen, önlenebilir, seri iş cinayetlerinde çalışırken veya iş yolunda yaşamlarını yitirdiler. İşsizlikle güvencesiz ve güvensiz çalışma koşulları arasında tercih yapmak zorunda kaldılar…

Ancak hiçbir sermayedar bu cinayetlerden sonra işini kaybetmek, ihalelere girememek veya cinayetle yargılanmak gibi sonuçlarla karşılaşmadı. Hiçbir bakan ya da başbakan sorumluluk duyarak istifa etmedi.

AKP iktidarının 13. yılında karşımıza çıkan sadece fıtrat söylemi de değil, artık bu cinayetlerden kâr yaratan bir koca sektör var karşımızda. Her iş cinayetinin bir nevi reklam olduğu, her çıkarılan yasanın çalışanların güvenliğini, yaşam alanlarımızı ve halk sağlığını korumak yerine sektöre can suyu verdiği bir yeni bir süreç.

Sınıf mücadelesi kapitalizmin yaşamı tehdit eden varoluşu ile daha da kesinleşmiş durumda. Bu yüzden emek örgütleri, yaşam alanlarının üretim ilişkileri ile içiçeliğini gören bir yaklaşımla kendini örgütlemeli ve mücadele etmeli.

Kısacası, mücadele keskinleşiyor. Safları sıklaştıralım.

*İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi Üyesi

1Pasajlar, Çev: Ahmet Cemal; YKY; İstanbul; 1992; 1.baskı; Sayfa: 37
2http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=9225:2014-subat-ayinda-en-az-70-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
3http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=9504:mart-ayinda-112-2014un-ilk-uc-ayinda-en-az-276-emekci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
 ttp://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=9504:mart-ayinda-112-2014un-ilk-uc-ayinda-en-az-276-emekci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
5http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=10529:haziran-ayinda-en-az-141-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
6http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=12229:hidir-aliye-egitim-vermeden-asansoru-teslim-ettiler&catid=127:isci-aileleri&Itemid=217
7http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=11650:2014-eylul-ayinda-en-az-143-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
8http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=12000:akpli-12-yilda-en-az-14-bin-455-isci-2014-ekim-ayinda-ise-en-az-160-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
9http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=12000:akpli-12-yilda-en-az-14-bin-455-isci-2014-ekim-ayinda-ise-en-az-160-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236