Bitlis'te 260 toplu mezar açılmayı bekliyor

90'lı yıllarda yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren PKK'lilerin gömüldüğü toplu mezarlar hala açılmayı bekliyor.

İnsan Hakları Derneği (İHD) Bitlis Şubesi'nin verilerine göre Bitlis kırsalında en fazla 47 en az ise 2 PKK'linin yer aldığı 260 toplu mezar bulunuyor. Şube tarafından şimdiye kadar savcılığa yapılan 29 resmi başvurudan sadece bir kaçı kabul edilirken, birçoğu ise devlet tarafından yol çalışması, hafriyat alanı gibi bahaneler ile tahrip edilerek PKK'lilere ait kemikler yok edildi. 

'3 YIL İÇİNDE 260 TOPLU MEZAR TESPİTİ YAPTIK' 

Konuya ilişkin değerlendirme yapan İHD Bitlis Şubesi Başkanı Hasan Ceylan, toplu mezarların açılması için mücadele başlattıklarını, ilk etapta Mutki'de sadece 4 toplu mezarın tespitini yaptıklarını söyledi. Ceylan, "Biri Jandarma Alayı'nın içinde, biri köprünün olduğu yerde, biri çöplüğün içinde ve biri de çöplüğün ilerisinde olmak üzere 4 yer tespit ettik. Bu mezarların açılması için başvurularda bulunduk. İlk toplu mezarı açtığımız zaman korucular da vardı ve içlerine bir korku düştü. Sonra hepsi teker teker yanıma gelip 'Seninle işimiz var' deyip beni kenara çekiyorlardı. 'Filan yerde de bir toplu mezar biz yapmadık arkadaşlarımız yaptı' diyorlardı. Ben de bu şekilde kabul etmedim. 'Beni götürüp gösterin' dedim. Ve bu şekilde 3 yıl içerisinde 260 toplu mezar tespit ettik" diye konuştu.

'MEZARLARIN ÇOĞU TAHRİP EDİLDİ'

Ceylan, "8 kişilik mezarı tamamıyla yok ettiler. Şu anda üzerinde 300 metre küp hafriyat var. Diğer tarafta 2 kadına ait cenaze kaldı. Birinci noktada 12 kişiyi tamamıyla çıkardık. Haçaraç Dağı'nda 27 cenaze çıkarıldı. 29 toplu mezar için savcılığa müracaatımız oldu. Fakat biz müracaat ettik diye mezarları açacağı yerde geçmişle yüzleşeceği yerde tamamıyla kara yolu adı altında, tarla yolu adı altında toplu mezarların çoğu tahrip edildi" dedi.

Mutki'de belirlenen 2 noktadan birinde 12 kişiye ait toplu mezar bulunduğu ve bunlardan 9'unun sivil olduğu bilgisi veren Ceylan, o dönem savcılığa söylediklerinde bunu kabul etmediklerini ifade etti. Ceylan, mezarlar kazıldığı zaman 12 cenazeden 9'unun hala üzerinde sivil kıyafetleri bulunduğunu ve üzerlerinden kimliklerinin çıktığını belirtti. 

DEVLET SAMİMİYSE...

Diğer alanlarla ilgili savcılığa yapılan tüm başvuruların reddedildiğini belirten Ceylan, "O dönemde artık ailelerinde artık sabrı kalmıyordu. Kemiklere kendi imkanları ile ulaşmaya çalışıyorlardı. Bu uluslar arası bir sorundur ve toplu mezarlar büyük bir suçtur. Ne olursa olsun ölü ile savaşılmaz. O insan öldüğü zaman bu dünya ile hukuku bitmiştir artık. Dolayısı ile cenazelerin ailelere teslim edilmesi gerekiyordu. Ancak bu yapılanlar insanlık dışıdır. Bir çok yerde aileler kendi imkanları ile cenazelerine ulaşmış ama çoğu yerde cenazeler olduğu gibi duruyor. Bunların hepsi devletin arşivlerinde mevcuttur. Eğer barışta samimi ise önce geçmişle yüzleşmeli, arşivlerini kurmalı ve DNA bankalarını kurarak bu cenazelerin hepsini çıkarmalı. Ailelerin bayramlarda gidip bir dua okuyabileceği bir mezarı olmalı" dedi.