Ruhani: Taraflar sözlerini tutarsa biz de sözümüzü tutarız

İran ile 18 aydır sürdürülen nükleer müzakerelerde anlaşma sağlandığı açıklamasının etkileri halen sürüyor. İsviçre’nin Lozan kentinde yürütülen görüşmelerde, tarafların çerçeve anlaşma için mutabık kaldığı, fakat nihai anlaşmanın teknik detaylar incelendikten sonra 30 Haziran’da imzalanacağı belirtildi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, nükleer anlaşmadan sonra ülkesinin dünyadaki imajını değiştirerek ‘yeni bir sayfa’ açacağını söyledi. Ruhani’nin açıklamasında “Taraflar sözünü tutarsa biz de sözümüzü tutarız” ifadesi vardı. Suriye hükümeti ise, İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile 5+1 ülkeleri arasında varılan uzlaşmanın “Bölgesel ve uluslararası gerilimleri yumuşatacağını” açıkladı.

‘SİVİL AMAÇLI NÜKLEER HAKKINI TANIYOR’

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, nükleer müzakerelerde ülkesi ile Batı arasında çerçeve anlaşmaya varılmasının ardından ilk kez konuştu. Varılan anlaşmanın ülkesinin uranyum zenginleştirme hakkını koruduğunu söyleyen Ruhani, “Bugün büyük güçler İran’ın kendi toprakları üzerinde sivil amaçlı nükleer hakkını tanıyor. Bu anlaşma çerçevesinde İran’ın uranyum zenginleştirmesi herhangi bir ülkeye zarar vermeyecek. Dünya güçleri bunu anladı” dedi.

Nükleer programı üzerinde Batının İran’a uyguladığı yaptırımları eleştiren Ruhani, “Batı, bize uyguladığı yaptırımların işe yaramadığını iyi anladı. Bizi bu yaptırımlarla yıldıracaklarını düşündüler. Fakat biz bunun mümkün olmadığını ve ancak diyalog yoluyla bu meselelerin çözülebileceğini ispat ettik. Bu anlaşmanın gerçekleşmesinin temeli bu” diye konuştu.

‘DÜNYA İLE YENİ BİR SAYFA AÇIYORUZ’

Varılan çerçeve anlaşmadan sonra ülkesinin dünyadaki imajının değişeceğini ifade eden Ruhani, “Bu anlaşma ile birlikte İran’a uygulanan yaptırımlar kalkacak, İran’ın dünyada imajı değişecek. Dünya ile yeni bir sayfa açacağız. Dünya güçleriyle daha iyi bir iş birliği içinde olacağız” ifadelerini kullandı.

Ruhani, İran’ın ‘tüm ülkelerle daha iyi ilişkiler ve daha iyi iş birliği yürütme fırsatını’ yakalayacağını söyledi. Bölgede istikrarsızlığın sebebinin, ülkeler arasındaki iş birliği eksikliği olduğunu söyleyen Ruhani, “Biz bölgede tüm ülkelerle iyi ilişki yürütmek istiyoruz, gerginlikleri bitirmek istiyoruz. Bu koordinasyon ve iş birliği olmazsa istikrar sağlanamaz. Bu anlaşmadan sonra daha iyi bir iş birliği kuracağız” dedi.

UZLAŞMA SURİYE’Yİ MEMNUN ETTİ

Suriye hükümeti, İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile 5+1 ülkeleri arasında varılan uzlaşmanın “Bölgesel ve uluslararası gerilimleri yumuşatacağını” açıkladı.

Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin yaptığı açıklama Suriye resmi haber ajansı Sana’da yer aldı. Açıklamada “Suriye, İran ile 5+1 grubu ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin, Almanya) arasındaki görüşmelerden çıkan uzlaşma metnini memnuniyetle karşılamaktadır” denildi.

Ayrıca açıklamada İran yönetimine övgüde bulunularak “Anlaşma çerçevesinin ve bunu izleyen olumlu adımların, İran’ın uluslararası barışı ve güvenliği geliştirmeye, bölgesel ve uluslararası gerginliği azaltmaya yönelik bir katkısı olduğu” belirtildi. İran hükümeti temsilcilerinin “Ülkelerinin çıkarlarını ve nükleer enerjiyi barışçıl amaçlarla kullanma hakkını başarılı bir biçimde savunduğu” ifade edildi.

ANLAŞMANIN AYRINTILARI NEDİR?

Anlaşmaya göre, İran, nükleer bomba yapmak için uranyum zenginleştirilmesinde kullanılabilen santrifüjlerini yaklaşık 3’te 2 oranında azaltmayı kabul etti. Haziranda varılacak nihai anlaşmayla, İran’ın 19 bin civarındaki santrifüj sayısının sadece 5 bininin faaliyet göstermesine izin verilecek. İran ayrıca, uranyum zenginleştirme oranını, 15 yıl boyunca, nükleer silah yapmaya yetmeyecek düzey olan yüzde 3.67 ile sınırlayacak ve zenginleştirilmiş uranyum stokunu da 10 bin kilogramdan 300 kilograma düşürecek.
Geride kalan tüm santrifüjler ile zenginleştirilmiş uranyum Uluslararası Atom Enerji Kurumunun izlediği depolarda tutulacak. İran, 15 yıl boyunca uranyum zenginleştirilmesi amacıyla yeni bir tesis de inşa etmeyecek. Anlaşma kapsamında İran, Fordo’daki tesisini en az 15 yıl uranyum zenginleştirmek için kullanmayacak, sadece barışçıl amaçlara yönelik bir tesis haline getirecek. İran ayrıca, bu tesiste 15 yıl boyunca uranyum zenginleştirilmesiyle ilgili AR-GE faaliyetleri yürütmeyecek.
Uzlaşı noktasında, İran 10 yıl boyunca sadece Natanz nükleer tesisinde uranyum zenginleştirebilecek. İran’ın nükleer faaliyetlerinin izlenebilmesi ve şeffaflığın sağlanabilmesi açısından, Uluslararası Atom Enerji Kurumunun Natanz ve Fordo dahil İran’ın nükleer tesislerine düzenli girişi olabilecek. İran’ın bu taahhütlere uyması halinde ise ülkeye yönelik bazı yaptırımlar kaldırılacak. Atom Enerjisi Kurumunun İran’ın ilgili tüm kilit adımları attığını teyit etmesinin ardından, ABD ve AB’nin İran’a yönelik yaptırımları askıya alınacak.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin tüm geçmiş yaptırımları da, İran’ın kaygıları gidermesiyle eş zamanlı olarak kaldırılacak. İran’ın herhangi bir zamanda taahhütlerinden cayması halinde ise bu yaptırımlar geri getirilecek. (DIŞ HABERLER)