Donetsk’te kolhoz inşa kararı alındı

Okay DEPREM
Makyeevka

Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde (DNR) uygulanan halkçı-sosyal politikalarda yepyeni bir sayfa açıldığı geçtiğimiz günlerde düzenlenen çok önemli bir buluşma ile adeta tescillendi. Donetsk’in yarım milyon nüfuslu komşu sanayi kenti Makyeevka’ya bağlı bir kasabada, eski bir solhozun (Sovyet Tarım İşletmesi) yeniden yapılandırılması yönünde büyük bir toplantının düzenleneceğini haber alır almaz önce inanmakta güçlük çektim. Çünkü hatırlanacağı gibi SSCB’nin dağıtılmasını takip eden yıllarda pek çok büyük sanayi kompleksi, solhoz ve kolhozların (Kolektif Tarım İşletmesi) da çok önemli bir kısmı yağmalanmak suretiyle kapanmıştı. Bundan dolayı etkinliği izlemek üzere bir grup gazeteci ile birlikte Kriniçnaya kasabasına hareket ettik.   

TARIM EMEKÇİLERİ KAMULAŞTIRMA KARARI ALDI

Savaş öncesi nüfusu 4 bin 500 olan kasabanın KSP’si yani Kriniçanskiy Kolektif Tarım İşletmesinin eski çalışanlarının inisiyatifiyle düzenlenen ‘kurucu çalıştay’da yegane hedef, 1. Cumhuriyet Kolektif Tarım İşletmesi’nin organize edilmesi çalışmalarına start vermekti. Tarım İşçileri Sendikası Başkanı Pavel Mironov’un yönettiği ve kasabanın kültür evi “Yunost”ta (Gençlik) düzenlenen oturuma yüzlerce emekçi katıldı. Mironov’un kitleye hitabından sonra tek tek işçiler söz alarak, yeniden inşa edilecek işletmenin mülkiyet biçimi üzerinde görüşlerini belirtmeye başladılar. Katılımcıların hemen hemen tamamı eski solhozdan geriye kalan ne var ise acilen ve bütünüyle kamulaştırılarak devlet mülkiyetine alınması gerektiğini savundu. Bunun üzerine toplantı başkanı katılımcılara şu şekilde seslendi: “Bu hayati işletmenin mülkiyet biçimini belirleyecek olan yalnızca sizlersiniz. Özel mülkiyette kalsın derseniz o şekilde, devlet mülkiyetine geçsin derseniz o biçimde yapılandırılacak!”
Birkaç kere üst üste yapılan oylama sonrasında DNR’in ilk kolektif çiftliğinin kamusal mülkiyete alınması ezici çoğunluk tarafından oy birliğiyle karara bağlandı. Ardından ise sıra, kolhozun yönetim biçimine geldi. SSCB’nin tasfiye yıllarında olduğu gibi eski idari elitin zaman içinde yeni dönemin kapitalistleri haline gelmesinin önünü alacak adımlardan biri niteliğinde, işletmenin uzun vadede bir emek kolektifi tarafından yönetilmesine dönük olarak tesisin yeniden yapılandırılmasından sorumlu 5 kişiden oluşan geçici bir komisyon oluşturulması kararı alındı.

MAKYEEVKA BÖLGESİNİN EN BÜYÜK SOLHOZU

Halk toplantısından hemen sonra yalnızca birkaç kilometre mesafede bulunan eski solhoz yerleşkesini görmeye gidiyoruz. Nisanın ikinci haftasının başlarında ara ara serpiştiren kar altında, uzun süredir kapalı ve harap durumdaki solhoz binalarında öğrendiğimiz kadarıyla; tüm et-süt kombinaları ile tahıl ve sebze-meyve ürünlerinin işlendiği ünitelerde toplam 12 bin tarım işçisi çalışmaktadır zamanında. Kasaba ahalisinin mevcudunun 3 katına yakın bu sayıyı karşılamak için civardaki ufak yerleşim birimlerinden olduğu kadar Makyeevka şehrinden de buraya binlerce kişi günübirlik çalışmaya gelmektedir söz konusu yıllarda. Bu haliyle K-KSP 2 küsur milyonluk Donetsk-Makyeevka bölgesinin tarımsal-hayvansal ürün ihtiyacını karşılayan en büyük solhozdur Sovyetler Birliği döneminde.
Bölgeyi birlikte gezdiğimiz Pavel Mironov’un dediklerine bakılırsa daha bu yıl içinde eski solhoz arazisinin toprağına kış kültür bitkilerinin ekimi yapılacak ve kısa vadede sebze yetiştiriciliği ve çiftlik hayvancılığı üretimi yeniden başlayabilecek. Mironov’un dile getirdikleri yaşanan dönüşümün nedenleri ve bundan sonra atılacak adımlar adına son derece dikkat çekiciydi: “Bir grup inisiyatifiyle eski solhozun arazisini boylu boyunca gezdik ve toprağın tamamen işlenmez vaziyette ve işçilerin de sosyal haklardan mahrum olduklarını gördük. Bugün organize ettiğimiz bu toplantıda temel olarak ortaya çıktı ki; çalışanlar bir kamu işletmesi yaratmak istiyorlar. Onlar artık çiftçilere güvenmiyor çünkü onlar hırsızlık dışında bir şey yapmamışlar bugüne kadar…”