Soma'da suç ölen işçiye atılıyor: Mehmet Efe ölmeseydi sorumlu kim olacaktı?

Emine UYAR
Manisa

Soma davasına, geçen hafta geride bırakılan 4 oturumun ardından bugün tutuksuz sanık ifadeleriyle devam edilecek. Gelinen süreçte ocağın işletmesi ile ilgili en üst düzeyde görevli olan 8 tutuklu sanık verdikleri ifadelerde sorumluluğu kazada yaşamını yitiren başmühendis Mehmet Efe’ye yüklerken, tutuksuz sanıkların sorulan soruları benzer cümlelerle cevaplandırması dikkat çekti. 

Amirleri tarafından “Emniyetçi” olarak görevlendirildiklerini anlatan sanıklar, iş güvenliği uzmanlığı belgelerinin ise olmadığını söylediler. Ailelerin buna tepkisi, “Kapıcılık yapabilmek için bile belge isteniyor” şeklinde oldu. Ocakta haberleşmenin telefonlarla sağlandığını, tehlike anında ne yapılacağına ilişkin ocakta genel bir tatbikatın yapılmadığını söylediler.   

Önceki gün ifade veren Soma Kömürleri AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gükan da sadece finansmanla ilgilendiğini, Genel Müdür Ramazan Doğru aynı şirkete ait altı ocaktan sorumlu olduğunu, madene haftada bir indiğini söyledi. Altı ocağın sorumluluğu verilen Doğru’nun “Madenlerde ya ölü olursunuz ya da sanık” demesi de dikkat çekiciydi. Üretimden sorumlu İsmail Adalı da güvenlikle ilgili bilgisi ve sorumluluğu olmadığını söyledi.  

Tüm sanıkların ifadesine göre, madende, sensörlerden, gaz maskelerinden, malzeme alımından, her türlü iş güvenliğinin alınmasından, bunların takip edilmesinden, havalandırmanın yeterli olup olmadığından, risk analizinden ölen başmühendis Mehmet Efe sorumlu. 

‘ÖLENLER SUÇLANIYOR’

Aileler de bu duruma tepki göstererek, “Hepsi Mehmet Efe’nin üzerine yoğunlaştı. O ölmeseydi sorumlu ki olacaktı? Kimse ‘benim ihmalim var’ demiyor. Ölenler suçlanıyor” diyor. 

Oğlu İdris Duran’ı kaybeden İbrahim Duran, İsmail Adalı’nın işçisine tokat atan, işçinin sefer tasına tekme atan bir kişi olduğunu belirtiyor. İbrahim Duran, bu kişiler için önemli olanın kömürün çıkması olduğunu belirterek, “Kömür az geldiğinde ayaklara inip vardiya amirlerine fırça atarlar” diyor. Gazın olduğu bir ortamda alarm veren cihazların susturulup, çalıştırıldıklarını anlatan Duran, “Bayılırız, nefeslenir gene çalışırız. Baskı altında çalıştırıldık. Emniyetçi nakliyeyi durduramaz, vardiya amirleri birbirleri ile yarış ederler daha çok kömür çıkması için. 1 kg. eksik çıkarsa hesap sorulur” diyerek madenlerde asıl önemli olanın işçinin canı değil çıkan kömürün miktarı olduğunu vurguluyor.  
Bugünden itibaren sanık sorgularına devam edilecek. Daha sora mağdur ve müştekiler ardından tanıklar dinlenecek. Sonra çapraz sorguya geçilecek. 23 Nisan günü hariç Cuma’ya kadar birinci duruşmanın sürmesi ardından, Mayıs sonu ya da Haziran başına kadar ara verilmesi bekleniyor. 

BAKANLIKTAN CEVAP BEKLENİYOR

Ailelerin ısrarı olmasa sorumlular mahkemeye dahi getirilmeyecekti. Binlerce işçinin çalıştığı ocak bu kadar sahipsiz miydi? İşçilere bu kadar zulüm yapılırken TKİ yetkilileri, Bakanlık görevlileri ne yapıyordu? İlk oturumda avukatların talebi üzerine Mahkeme Başkanı, kamu görevlilerinin yargılanabilesi için her iki bakanlığa yapılan başvurunun sonucu ile ilgili ile Cumhuriyet Savcılığına yazı yazılmasına karar verilmişti. Kamu görevlilerinin yargılanması ile ilgili bir de Danıştay kararı bulunuyor. Görüştüğümüz Avukat Zeynel Balkız, hem konu ile ilgili Danıştay kararını hem de Enerji ve Çalışma Bakanlığına verdikleri dilekçeleri mahkemeye sunduklarını belirterek, şimdi her iki bakanlığın bu dilekçelere ve mahkemenin sorusuna cevap vermesini beklediklerini söyledi. Bilirkişi raporunda sorumluluğu bulunan kamu görevlileri TKİ Yönetim Kurulu Başkanı,  TKİ İşletme Müdürü, MİGEM Genel Müdürü ve her iki Bakanlığın Teftiş kurullarında yer alan madenleri teftiş görevleri bulunan müfettişler. 

SENDİKALAR NE YAPIYOR?

Aslında en büyük sorumluluk sahibi olan kurumlardan biri de işçilerin örgütlü olduğu Maden-İş Sendikası. Maden İş sendikası mahkemenin ve yargılamanın hiçbir yerinde yok. Ne üyelerinin çıkarlarını savunmak üzere davaya müdahil olmuş durumdalar, ne de üyelerinin sorunları ile ilgilenmeyip toplu katliama göz yummaktan yargılanıyorlar. Diğer bir dikkat çekici durum da en büyük işçi katliamının davasının görüldüğü mahkemeye pek çok emek ve meslek örgütü temsilcisi Genel Merkez düzeyine katılırken Türk-İş’ten kimsenin olmaması oldu.