Kaçak madene bakan oluru!
Soma katliamının ardından düzenlenen ‘maden yasaları ağır geldi’ diyerek 250 işçiyi kapıya koyan Oltu Kömür’de başka bir gerçek açığa çıktı. (FOTOĞRAF: ARŞİV)
Erzurum Oltu ilçesine bağlı Balkaya ve Susuz köylerinde bulunan 5 ayrı ocakta üretim yapan Oltu Kömür İşletmesinde 267 işçi 5 ay kaçak çalıştırıldı. İşçilerin canıyla ödeyecekleri risklerle çalıştırılan ocağa devlet gözetmenlik yaptı. İşçilerin anlattığına göre Valilik duruma göz yumdu.
Bunun üzerine çareyi, kendisi de Erzurumlu olan eski İçişleri Bakanı Efkan Ala’ya başvurmakta bulduklarını söyleyen işçiler Bakandan şu şok yanıtı aldıklarını iddia ettiler: “Patronun dediğini yapın.”
Valiliğin, İçişleri Bakanının adeta suça ortak olan tutumu karşısında işçiler, denetlemeye gelen iş müfettişlerine gerçeği anlattılar. Sonuç, işçilere işten atıldıklarına dair tebligat yapılması oldu.
Şimdi işçiler için başka mücadele başladı. Düne kadar yer altında 197, yer yüzünde 70 işçinin çalıştığı madenin güvenli çalışması mücadelesi veren işçiler artık uğradıkları haksızlığı gidermenin mücadelesini veriyor. Mücadelelerini Meclise taşımak isteyen işçiler HDP İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’e durumu aktardılar.
VALİLİK GÖZ YUMDU
Tüzel’e ulaşan madenci işçilerden Müslüm Gülgün ve Uygar Can yaşananları şöyle aktardı:
11 Kasım 2014 tarihinde Oltu Kömür İşletmesine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı müfettişler geldi. Madeni işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetlediler. Yaptıkları denetim sonrasında ocaklarda ‘üretimin durdurulması’ kararını verdiler. Eksikliklerin giderilmesi halinde açılacağını belirterek madenden ayrıldılar.”
Müslüm Gülgün ve Uygar Can bu denetimin ardından devletin suç ortaklığı sürecinin başladığını anlatıyorlar. Patron “masraf çok” diyerek eksikleri gidermedi. Valilik izniyle nisan ayının ilk haftasına kadar üretim kaçak olarak devam etti. 30 Aralık 2014 tarihinde işten atıldı gösterilen işçiler iki gün sonra ocağa sokularak, geçen sürede kaçak olarak çalıştırıldı.”
10 GÜNDE BİR AYLIK ÜRETİN!
Skandallar bununla da sınırlı değil. Mevzuat gereği iki ay içinde eksiklerin tamamlanıp tamamlanmadığını denetlemesi gereken iş müfettişleri 1 Ocak 2015 tarihinde madene geldiğinde skandallara yenisi eklendi. İşten atma tehdidiyle, 18 işçiye, müfettişlere “Üretim yapmıyoruz tahkimat yapıyoruz” şeklinde ifade verdirildi.
İşsiz kalma korkusuyla bu yanlışa ortak olduklarını söyleyen işçiler Tüzel’le şu bilgileri paylaştılar: “Üretim yapıldığı halde ‘Tahkimat yapıyoruz’ dedik. Müfettiş üretime başlama izni vermedi. ‘Tahkimat yapılıyor’ diye rapor tuttu. Ama bu arada kaçak üretim devam etti. Patron masraflar yüksek diyerek bizden ayda 10 gün çalışmamızı, daha doğrusu bir aylık üretimi 10 günde yapmamızı istedi”
BAKAN ALA PATRON GİBİ KONUŞTU
Hiçbir zaman 8 saat çalışmadıkları, günlük mesailerinin 10 saati bulduğu ocakta bir de 10 günde ölümüne çalıştırılmak istenmeleri üzerine işçilerin bazıları soluğu Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Erzurum mitinginde almışlar. Burada Enerji Bakanı Taner Yıldız ve Eski İçişleri Bakanı Efkan Ala ile görüşme fırsatı bulmuşlar.
Efkan Ala’nın işletme sahipleriyle birlikte kendilerini görüşmeye aldığını dile getiren işçiler, Ala’nın bu görüşmede işçilere patron ne dediyse onu tekrar ederek “Bu arkadaş 10 gün diyorsa 10 gün çalışın” dediğini ifade etti. Oltu Kömür İşletmesinin sahiplerinin, Efkan Ala’nın yakınları olduğunu iddia eden işçiler, torba kanunda madenler ve maden işçileriyle ilgili yapılan düzenlemelerden sonra, Enerji Bakanlığı ile görüşen Oltu Kömür İşletmesine yardımda bulunulduğu, aracı “Çeltik Kömür” firmasını devreden çıkarıp, doğrudan Oltu Kömür İşletmesinden kömür alımına başlandığını ileri sürdüler.
İşçiler, nisan 2015’in ilk haftasında yapılan denetimde müfettişlere gerçeği söylediklerini, kaçak üretim yapıldığını ve kendilerine 10 günlük çalışma dayatıldığını anlattıklarını belirttiler. Bu denetimin ardından patronun kendilerine iş akitlerinin feshedildiğine dair tebligat yaptığını vurguladılar.
YANIT BEKLEYEN SORULAR
İşçilerin ulaştığı Levent Tüzel de yaptığı açıklama ile şu soruların yanıtlanmasını istedi:
* Oltu Kömür İşletmesiyle, Efkan Ala’nın ve AKP’nin ilişkisi nedir?
* İş müfettişlerinin üretimi durdurduğu 11.11.2014 tarihinden sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Oltu Kömür İşletmesinden kömür almış mıdır?
* İş müfettişlerinin kapatma kararı verdiği kömür ocağının Erzurum Valiliğinin bilgisi dışında kaçak çalıştırılması mümkün müdür? Kapatma kararının uygulayıcısı olan valiliğin görevi ihmali mi, suça ortak olması mı söz konusu?
* İşçilerin aylarca kaçak çalıştırılmasının sorumlusu kim? İş akitleri sonlandırılan işçilerin alacakları ne olacak?
* Oltu Kömür İşletmesinin işçilere “10 gün çalışın” dayatmasını Bakan Ala nasıl değerlendiriyor acaba? (Ankara/EVRENSEL)