Akkuyu reklamı AKP propagandası mı?

Tamer Arda ERŞİN
Ankara

Akkuyu Nükleer Santrali reklamlarını yapan firmanın, AKP’nin seçim kampanyalarını da yürütmesini değerlendiren Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Yeşil, “Rus şirketin finansmanıyla Akkuyu Nükleer Santral reklamlarıyla iktidarın propagandasının yapılması mı amaçlanmaktadır? Geçtiğimiz dönemlerde AKP iktidarının kamu olanaklarını kullanarak, reklam faaliyetleri söz konusu olmuştu” dedi.

Akkuyu Nükleer reklamlarında halka ne söyleniyor? Odanızın açıkladığına göre Rus sermayesine ait şirket Türkiye’nin gibi gösteriliyor, reklamda yalan mı söyleniyor ?
“Güçlü Türkiye’nin Yeni Enerjisi: Akkuyu Nükleer” reklamında, “Türk Bayrağı, milli forma” gibi unsurları da içeren çeşitli görüntü ve müzik eşliğinde “Türkiye tarihinin en büyük yatırımını gerçekleştiriyor, enerjide dışa bağımlılıktan kurtuluyor” mesajına yer veriliyor. Odamız tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu Başkanlığına 27 Mart 2015’te yapılan başvuru ile reklam yayınının durdurulması ve şirket hakkında da yaptırım uygulanması talep edildi. Reklamda yapılan milli vurgusu gerçek dışıdır. Akkuyu nükleer santralı, Rus sermayesi, Rus teknolojisi ile kurulup, dışarıdan yakıtı getirilen bir santraldir. Bu santrali kuracak şirket de yüzde 100 Rus sermayelidir ve santralin elektrik satma hakkı da ömrü boyunca Rus şirkete ait olacaktır. Reklam aldatıcı ve toplumun bilgi eksikliğini istismar edici niteliktedir. Kamuoyu yanlış bilgilendirilmektedir.
Bu da 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Yasa’ya açıkça aykırıdır. Enerjide dışa bağımlılıktan kurtulunduğu iddiası da yalandır. Enerjide ülkemiz dışa bağımlıdır ve enerji ithalatındaki en yüksek pay da Rusya’ya aittir. Yani nükleer santral dışa bağımlılığı azaltmayacak, tersine artıracaktır. Santral işletilirken de bu bağımlılık devam edecektir.

‘DEVLET KAYNAKLARI AKP REKLAMINA’

Bu reklamı yapan şirket aynı zamanda AKP’nin seçim kampanyalarını da yürütüyor, bunu nasıl karşılıyorsunuz?
Reklamcılık tamamen ticari nitelikli bir hizmet sektörü olup; her reklam şirketinin farklı kurum ya da şirketlere reklam hizmetini satması olağandır. Burada olağan dışı olan, herhangi bir pazar ortamında elektrik satışı yapması söz konusu olmayan, hatta daha kurulmaya başlanmamış, teorik olarak ilk reaktörünün faaliyete geçmesi bile en az 5 yılı bulacak bir santral için neden reklam yapılmaktadır? Üstelik bu reklamda neden milli vurgulu, sanki yerli, sanki iktidarın projesi gibi bir görüntü sunulmaya çalışılmaktadır?
Acaba Rus şirketin finansmanıyla Akkuyu Nükleer Santral reklamlarıyla iktidarın propagandasının yapılması mı amaçlanmaktadır? Geçtiğimiz dönemlerde AKP iktidarının kamu olanaklarını kullanarak, kamu spotları adı altında seçimler öncesinde aslında propaganda içeren reklam faaliyetleri söz konusu olmuştu. Yani devletin kaynakları kullanılarak AKP reklamları yapılmıştı. Bu sefer de devlet arazisinin bedavaya tahsis edildiği, alım garantisi verildiği şirket üzerinden AKP reklamları üstü örtülü olarak finanse mi edilmektedir?

‘İLETİŞİMCİLER İNCELEMELİ’

Sizce AKP’nin seçim kampanyalarında da Akkuyu’da olduğu gibi halk maniple ediliyor olabilir mi?
Elbette halkı kandırmaya yönelik hiçbir girişimin kabul edilmesi mümkün değildir. Satış stratejisi ya da reklam-propaganda gibi açıklamalar bile reklamcılık açısından var olması gereken kuralların çiğnenmesini haklı çıkaramaz. Nitekim Akkuyu Nükleer Santral reklamı ile ilgili yaptığımız başvurumuzda da tüketicinin kandırılmasına yönelik yasaya aykırılık ortaya konulmuştur.
Seçim kampanyaları gibi siyasal reklamlar, ürün tanıtımından farklı olmakla birlikte; sonuçta reklamcılık faaliyetinin kurallarına, hatta insan olmanın temel değerlerine uygun faaliyet gösterilmesi esas olmalıdır. Siyasal etik kurallara ve reklamcılık etik kurallarına uyulmalıdır. AKP seçim kampanyasının halkı maniple edip etmediği noktasında ise iletişim alanında çalışan akademisyenlerin bir analiz yapmaları mümkün olabilir.