Sakalın aslı

Arte MİSİA

Yine çok önemli bir kıl mevzusuyla karşındayım sayın okur. Hani bu babanda değilse de dedende gördüğün, o da değilse rüyanda bir melek misali ak rengiyle boy gösteren, hiç değilse ona sahip kimi görürsen gör yarattığı samimi havadan dolayı deden sandığın sakal. Sevgilinin gül öpücüklerinin dikeni, amcanın ya da dayının sigara kokusuyla harmanlanmış yumak yumak samimiyeti… Kadın kısmısından bazıları naz niyaz gereği hakkında dırdır etse de sanki kıldan oluşan bir yumak değil de sünnetiyle farzıyla dini, cinsel, politik, toplumsal ne kadar simgesel önem varsa onlardan oluşan bir kimlik. Ergenlikte pipisinin ucundaki derisinin kesilmesiyle erkek olduğunu ulu orta herkese gösteremeyen oğlan çocuklarının, tek tük çıkan tüyleriyle erkekliklerini ispat ettiği, onları kız cinsine ait olma şüphesinden tamamen aklayan kanıt. Ortaokulda sakalları çıksın diye bebek yüzlerini tıraş eden arkadaşlarınızı hatırlarsınız belki. Ya da sakalı çıkmadığı için sakal ektiren köse tanıdıklarınız vardır. Sakal kendi kıl tüy kadar hafif simgesel anlamı oldukça ağır başlı başına bir varoluştur aslında. (Mübalağandan kim ölmüş.)

TAHTA KURULAN SAKAL

Bıyıkla kombinlenen sakal, erkekliğin ta kendisidir. Akıl sorulandır, fikir verendir, evde sözü geçendir -sakalım yok ki sözüm dinlensin- olgunluktur, bilgeliktir, haysiyettir, güvenilirliktir, ne kadar olumlu özellik varsa odur–sakalına bakan da seni adam sanır- güçtür, kudrettir. Evde sedirin başında bağdaş kurup, saraylarda kendi ihtişamından sarhoş, tahtın üstünde sakal oturur. Padişah kavuklarını sakalsız gördün mü sen hiç sevgili okur? Antik medeniyetlerde o koca dağların ev sahibi tanrılar filan baştan aşağıya sakala kesmişti. İmamın da hahamın da makbulü sakallıdır. Di mi.

Ailenin reisi de sakaldır. Eve ekmek getireni, koruyanı kollayanı, baba ocağının çatısı da. Bir kadının hayatını nasıl yaşayacağını bilen yaşam koçudur. Kadının kiminle-neyi-nerede- ne zaman-nasıl-ne yapacağını söyleyen de sakaldır. Sakal konuşur, kadın dinler. Sakal söylediklerine biat kadının fıtratında vardır. 

Yazının bundan sonrasına Evrensel Gazetesi İmtiyaz Sahibi Mehmet Arif Koşar bir sakal atmazsa devam etmiyorum. Ya da neyse aramızda hallederiz sonra. 

VARLIĞI ERKEK YOKLUĞU ERK

Bazı durumlarda sakalın yokluğu da erkekliktendir. Yani aşağı da tükürsen yukarı da tükürsen dört yanın kıl denizinden sakaldır. Onlar bizim sakalımızı kesmiştir ama biz onların kolunu koparmışızdır. Kesilen sakal daha gür çıkar, naberdir. Büyük İskender’in askeri olabilmek için de sakalsız olmak gerektiği yazar tarih sayfalarında. Askerlerinin o kanlı savaşlarda sakallarından yakalanıp bertaraf edilmelerinden korkan Büyük İskender sinek kaydı tıraşın da mucidi sayılabilir. Roma’da ise sakalsızlığın biçimi kişinin alın yazısını karşısındakine tak diye okuyuverirdi. Zira zenginlerin kendilerine özel berberleri vardı. Kıyafetler jilet gibi tıraşlar on numaraydı. Yoksullar ise berberlere gider demirden, paslı bir aletle tıraş olurlardı. Tetanos olmaktan kaçınabildilerse bile yüzlerindeki yara bere izleri sosyal statülerini açık ederdi. Köleleri ise kirli tıraşlarından ya da sakallarından tanıyabilirdiniz. Yine Roma’da hediyelerin yağdığı sakal kesme törenleri ve kesilen kılların tanrılara sunulduğu ayinler yapılırmış. Jul Sezar’ın da gırtlağını kesiverirler korkusuyla sakallarını tek tek cımbızla yoldurduğu söyleniyormuş. *

Bazı durumlarda da erkeklikten çok erktendir. Sakala savaş açmış ordu evlerine sakalla girilemediği zaman daha henüz burnumuzun ucundadır. Ve o insan öğütüp normallik üreten okulların erkliği… Sakalla derse giren öğrenciye kuru kuru tıraş işkencesi edilir ki bir dahaki sefere itaat etmeyi akıl edebilsin. 
Masalın aslını anlattık, biraz da sakalın aslını anlatalım. Hani o erkekliğinin yüzündeki simgesi var ya, hani o gücün, astığı astık kestiği kestik kudretin simgesi, hani o karşı cinsinin sadece yaşam sevincini değil bizzat hayatının kendisini bitiren sakalın var ya. Hani erkekliğinin ta kendisi sakalın. Hah işte onda tuvaletten çok bakteri varmış. O erkekliğinden bok kokuları yükseliyormuş. Ben değil bilimsel araştırmalar söylüyor. Uzmanlar diyor ki o elini sakalından çek, bıyığını da burma. Sakalını da erkekliğini de temizle, dönücem ben sana. 

*Sakalın Arasına Gizlenmiş Bir İnsanlık Tarihi. hepsiburada.com