II. Hasan'ın kirli çamaşırları

II. Hasan'ın kirli çamaşırları
Fas Kralı 2. Hasan'ın ölümünün ardından, Fas ile İsrail istihbarat servisleri arasındaki gizli ilişkiler hakkında yeni bilgiler ortaya çıkıyor. ABD'nin Ortadoğu'daki "müşteri rejim"lerinden biri olan Fas diktatörlüğü ile İsrail siyonizmi arasındaki gizli kapaklı ilişkiler, Kral Hasan'ın iktidara geldiği 1961 yılından sonra büyük gelişme göstermiş, Ortadoğu'daki "ortak düşman" olan Arap ulusalcısı ve antiemperyalist gelişmelere karşı yürütülen mücadelede önemli rol oynamıştı.
Hasan dönemindeki karanlık ilişkilere dair ortaya çıkan son bilgilere göre, İsrail, Fas ajanlarını eğitti, Hasan rejimine silah desteği verdi ve cumhuriyetçi bir muhalefet liderinin katledilmesinde anahtar rol oynadı.
Muhalefete karşı işbirliği
İki ülke arasındaki gizli temaslar, 1961 yılında, Hasan'ın babası Kral 5. Muhammed'in iktidarının son yılında başladı. 5. Muhammed, önce onbinlerce Faslı yahudinin İsrail'e göç etmesine izin verdi. Daha sonra tahta çıkan oğlu ise, kurulan ilişkileri kurumsallaştırdı. İsrail'in kanlı istihbarat örgütü Mossad'ın o dönemdeki şefi Meir Amit, 1964 yılında Merakeş'e gizlice gelerek Hasan ile görüştü. Mossad, daha sonra Fas gizli servisini eğitmeye başladı. Ayrıca, Hasan rejimine karşı yürütülen yeraltı muhalefeti ile ilgili önemli bilgileri, Fas'a verdi.
Abdül Nasır istihbaratı
İsrail istihbarat uzmanlarından Yossi Melman'ın Ha'aretz gazetesinde açıkladığı bilgilere göre, Mossad, Mısırlı ulusalcı lider Cemal Abdül Nasır hakkında da, Fas'a önemli bilgiler verdi. Ma'ariv gazetesi yazarlarından Oded Granot'a göre ise, Mossad, '60'lı yıllarda Cezayir'e karşı Fas'a destek verdi. Bu dönemde, iki ülkenin Batı Sahra üzerindeki çatışmasında Fas'ı kuvvetlendirmek için, İsrail'den Fas'a 100 hafif tank gönderdi.
Ben-Barka suikasti
Ancak 1965 yılında, Faslı muhalif lider Mehdi Ben-Barka'nın öldürülmesindeki Mossad parmağı ortaya çıkınca, ilişkiler zorunlu olarak "gevşetildi". İki ülkenin gizli servisleri bir süre için işbirliğini durdurdular, ancak olay soğuduktan sonra yeniden birlikte çalışmaya başladı.
Arap zirvesinde bir hain
Fas gizli servisi, bu dönemde İsrail'e önemli hizmetlerde bulundu. Ha'aretz yazarı Amir Oren'in yaptığı açıklamalara göre, Faslılar, İsrail'e karşı birliğin sağlanması konulu bir Arap zirvesi sırasında ülke liderleri ve ordu komutanları arasındaki konuşmaların Mossad tarafından dinlenmesini sağladı. Amir Oren, bu hizmetin önemini şu sözlerle anlatıyor: "Verilen istihbarat, İsrail'in 1967'deki Altı Gün Savaşı'nı kazanmasında belirleyici oldu."
Rabin'in gizli ziyareti
Ancak Fas, 1973 Yom Kippur savaşı sırasında Suriye'ye bir "dayanışma taburu" göndererek İsrail'i kızdırdı. Üç yıl sonra ise, İsrail Başbakanı İzak Rabin, Fas'ı gizlice ziyaret eden ilk İsrail lideri oldu. Bir peruk ve gözlükle kendini kamufle eden Rabih, Fas Kralı ile, Mısır ve Ürdün hakkında konuştu. 1977'de, faşist Menahem Begin'in İsrail'in başına geçmesinin ardından, ilişkiler yeni bir boyut kazandı. Kral Hasan, dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Moşe Dayan ile, Mısır lideri Enver Sedat'ın özel elçisi Hasan Tohami arasında gizli bir görüşmeye ev sahipliği yaptı. Dayan, bu görüşmeye Fransa üzerinden peruk, takma bıyık ve güneş gözlükleri takarak gelmişti. Görüşmelerin ardından Enver Sedat Kudüs'e uçtu ve Arap halklarında öfkeyle karşılanan 1979 "barış" anlaşmasının önünü açtı.
İsrail ile Fas arasında hiçbir zaman tam resmi diplomatik ilişkiler kurulmadı ama, Kral Hasan, doksanlı yıllarda, İzak Rabin ve Şimon Peres ile "açık" görüşmeler gerçekleştirdi.