10 Eylül 2002 22:00
Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şükrü Sina Gürel, Irak'a yönelik Amerikan saldırısı tehditlerinin gölgesine yapılacak olan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'na katılmak üzere New York'a gitti. Genel Kurul öncesinde ABD tüm gücüyle diplomatik atağa geçti. Gürel, BM çalışmaları sırasında Avrupa ülkeleri, Çin, Rusya ve ABD dışişleri bakanlarının yanı sıra, Irak ve Ürdün dışişleri bakanlarıyla da bir araya gelecek. Ayrıca, Türkiye Dışişleri Bakanı'yla Ekonomik Kalkınma Örgütü ve İslam Konferansı Örgütü yetkilileri de görüşmeler yapacaklar. Ankara Esenboğa Havalimanı'nda açıklama yapan Gürel, Irak Dışişleri Bakanı Naci Sabri'yle yapacakları görüşmede, kendisine ABD'nin saldırı bahanesi haline getirmeye çalıştığı "silah denetçilerinin Irak'a dönüşü" konusunda talepte bulunacağını anlattı. Son 6 ay içinde Sabri'yle iki kere bir araya geldiğini hatırlatan Gürel, "Yaptığımız her iki görüşmede de bir yandan bölgedeki gelişmelerle ilgili kaygılarımızı kendisiyle paylaşma fırsatı bulurken, diğer yandan da Irak'ın, BM kararlarına koşulsuz uyarak, ülkesini kitle imha silahları konusunda denetim yapacak olan BM denetçilerine açması konusunda ikna etmeye çalıştım" dedi. ABD'nin bu talebinin yerine getirilmesinin, bölgesel sorunların çözülmesinin ilk adımı" olacağını savunan Gürel, Sabri'ye aynı isteği ileteceğini söyledi.

Avrupa'ya yem attı Bu arada, BM Genel Kurulu öncesinde çeşitli devletlerin Irak'a saldırıya desteklerini sağlamak için ikna kampanyasına girişen ABD Başkanı Bush'un, özellikle Avrupa devletlerine "Irak'ın geleceğini birlikte planlamayı" önerdiği öğrenildi. United Press International'ın haberine göre, Avrupa Birliği (AB) Dönem Başkanı Danimarka'nın Başbakanı Anders Fogh Rasmussen'le görüşen Bush, "Irak'ın geleceğini belirlemenin kendi sorumluluğu olmadığını" söyledi. Avrupalı diplomatların verdiği bilgilere dayandırılan haberde, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan'ın da Amerikan saldırganlığından tedirgin olan ülkelere, "Güvenlik Konseyi'nin kararını ve ABD Başkanı'nın Genel Kurul'da yapacağı konuşmayı beklemelerini" önerdiği aktarıldı. Annan gazetecilere, "Bunca zamandır Irak konusuyla meşgul olan Güvenlik Konseyi'nin söyleyecek bir şeyleri olmalı" dedi. ABD Başkanı Bush, geçen haftadan beri BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri Fransa, Rusya ve Çin temsilcilerinin yanında, Danimarka Başbakanı Rasmussen ve Türkiye Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'le telefon görüşmeleri yapmıştı. Bush'un görüşme yaptığı isimlere daha sonra, NATO Genel Sekreteri George Robertson, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ve Suudi Arabistan Prensi Abdullah'ın da katıldığı belirtiliyor.

Güvenlik Konseyi kulisleri ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell da dün, BM Güvenlik Konseyi ülkelerinin temsilcileriyle bir araya geldi. Önce, Konsey'in daimi olmayan 10 üyesinden temsilcilerle bir araya gelen Powell, daha sonra da Kofi Annan'la birlikte, nükleer güç sahibi daimi üyeler İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin temsilcileriyle yemek yedi. Görüşmelerde, Güvenlik Konseyi'nden Irak'a saldırının önünü açacak bir karar çıkarılması pazarlıklarının yapılması bekleniyordu. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, bu konudaki önerisini New York Times gazetesine yazdığı makalede ilan etti. Chirac, "Irak'a BM silah denetçilerini kabul etmesi için 3 haftalık süre tanınmasını" önererek, Irak'ın bunu reddetmesi halinde saldırı için düğmeye basılması gerektiği ima edildi. Güvenlik Konseyi'nden böyle bir karar çıkarılmasına Rusya ve Çin duvar oluyor. Diplomatik çevrelerde Çin'in "çekimser" kalabileceği, ancak Rusya'nın veto hakkını kullanması halinde bu ülkenin de aynı tavrı göstereceği konuşuluyor. Amerikan yönetimi Irak'ın silah denetçilerine izin vermemekle Körfez Savaşı'nı sona erdiren ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini öne sürüyor. İngiltere dışındaki Konsey üyeleri ise, Irak'a müdahale için yeni bir karar alınması gerektiği görüşündeler. "Amerikan ajanlığı" yaptığı gerekçesiyle Irak'tan kovulan eski BM Silah Denetçileri Komisyonu Başkanı Richard Butler ise, Irak'a saldırı konusunda uzlaşamamasının "BM Güvenlik Konseyi'nin sonu olacağını" savundu. Avusturyalı diplomat, "Güvenlik Konseyi'nin 50 yıllık geçmişinde yüz yüze geldiği en büyük sorunla karşı karşıya bulunduğunu" savundu.


KRITİK GENEL KURUL 57. Dönem BM Genel Kurulu toplantılarına, 52 devlet başkanı, 2 devlet başkanı yardımcısı, bir veliaht prens ve aralarında dışişleri bakanları da bulunan 124 bakanın katılacağı açıklandı. ABD Başkanı George Bush'un, konuşmasında dünya liderlerini Irak saldırısına katılmaları konusunda tehdit etmeyi planladığı açıklanmıştı. 57. Dönem Genel Kurul Başkanlığı'na, Çek Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Jan Kavan seçildi.


ABD'Yİ UYARANLAR BM Genel Kurulu öncesinde birçok ülkeden, Amerikan saldırganlığına karşı uyarıcı açıklamalar yapıldı. Ancak, bu açıklamaların çoğunda da, ABD'ye açık kapı bırakılması dikkat çekti.

Kanada ve Japonya Kanada Başbakanı Jean Chretien ile Japonya Başbakanı Juniçiro Koizumi, ABD Başkanı George Walker Bush'a, Irak'a saldırı planı kurarken mutlaka dünyanın desteğini alması gerektiğini bildirdiler. Chretien ile Koizumi, BM Genel Kurul toplantıları için New York'a gelirken yaptıkları açıklamalarda, "Irak'a askeri saldırının haklı temele oturtulmasının önemine'' işaret ettiler. Chretien, Kanada-ABD sınırındaki Detroit'de bizzat Bush ile buluşarak görüşünü kendisine iletti.

AB Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Romano Prodi, Irak'a karşı tekyanlı bir askeri harekata karşı çıktığını belirtti. Portekiz radyosu TSF'ye demeç veren Prodi, Washington yönetiminin, müttefikleri ve BM Güvenlik Konseyi'nin de desteğini alması gerektiğini ifade etti.

Suriye Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, BM'nin, Irak'a karşı güç kullanılmasını kabul etmemesi gerektiğini söyledi. Suriye resmi ajansı SANA'nın haberine göre, bir İngiliz milletvekili heyetiyle Şam'da görüşen Esad, Irak sorununun BM çerçevesinde çözülmesi için çalışmaya hazır olduklarını belirtti. Esad, ''Ancak, BM'nin alacağı her türlü kararda, güç kullanılması kabul edilmemeli'' dedi.

Arap Birliği Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, ABD'nin, Irak'a saldırıyı düşünmeden önce BM denetçilerine bir şans daha vermesi gerektiğini söyledi. Musa, Bağdat yönetiminin, BM denetçilerinin bu ülkeye girmesine büyük olasılıkla izin vereceğini iddia etti.

Evrensel'i Takip Et