Lula'nın büyük zaferi

Ekvador'da işçi ve emekçiler tarafından desteklenen devlet başkanı adayı Lucio Gutierrez'in ilk turdan birinci çıkmasının ardından, Brezilya'da da "tarihi" bir gelişme yaşandı. Önceki gün yapılan devlet başkanlığı seçimlerini, eski işçi lideri Luiz Inacio Lula da Silva (Lula) kazandı. Seçim Komisyonu'nun açıklamasına göre, oyların yüzde 95'inin sayımından alınan sonuçlar, Lula'nın yüzde 61.5, IMF destekli hükümetin adayı olan rakibi Jose Serra'nın ise yüzde 38.5 oranlarında oy aldığını gösterdi. Serra, önceki gece geç saatlerde sonra yenilgiyi kabul etti ve bizzat telefonla rakibini kutladı. Lula'nın seçimleri kazanması beklendiği için, son sandık da kapandıktan sonra, İşçi Partisi taraftarları Sao Paulo ve Rio de Janeiro sokaklarında sevinç gösterilerine başladı. Rakibinin yenilgiyi kabul etmesinden sonra Lula, televizyon ve radyodan canlı yayınlanan konuşmasında, "Halkların ekonomik ve toplumsal olarak gelişecekleri, etkin bir dünya barışı kurabiliriz" dedi.

Halk ekseni Lula'nın devlet başkanı olması Latin Amerika çapında sevinç yaratırken, en anlamlı değerlendirme Venezüella'dan geldi. ABD tarafından askeri darbe yoluyla devrilmek istenen Devlet Başkanı Hugo Chavez, Lula'nın kazanmasıyla kıtada bir "halk ekseninin" oluşacağını söyledi. Chavez, televizyon ve radyodan yayınlanan konuşmasında, bazı muhaliflerinin kendisi, Küba Devlet Başkanı Fidel Castro ve Lula'dan Latin Amerika'nın "şeytan ekseni" olarak söz ettiklerini anımsatarak, "Bir şeytan ekseni mi? Daha çok bir iyilik, halk ve gelecek eksenine benziyor" diye konuştu. "Kıtayı yeni bir özgürlük dalgası sarıyor" diyen Chavez, bu dalganın Ekvador'da bir hafta önce yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin birinci turunu ilk sırada tamamlayan Gutierrez ve Bolivya seçimlerinde başarı gösteren sosyalist başkan adayı Evo Morales'i de kapsadığını belirtti. Ekvador'da seçimlerin ikinci turu 24 Kasım'da yapılacak. Bolivya'da ise yerli kökenden gelen Sosyalizm Hareketi Partisi Genel Başkanı Evo Morales, haziran ayında yapılan seçimlerin ilk turunda yüzde 20.94 oyla ikinci sırada yer almıştı.

İlk işçi başkan Lula, Brezilya'nın seçimle iktidara gelen ilk işçi kökenli devlet başkanı oldu. Ülkede 1961 yılında dönemin devlet başkanının istifası üzerine, yerine geçen sosyalist Devlet Başkanı Yardımcısı Joao Goulart, iki yıl sonra ABD güdümlü bir askeri darbeyle görevden uzaklaştırılmıştı. 57. yaşgününde gelen seçim zaferi, yoksul bir çiftçinin ayakkabı boyacısı oğlu Lula'yı Latin Amerika'nın en kalabalık ve en büyük ülkesinin başına getirdi. 5. sınıftan sonra okulu terk eden Lula, Sao Paulo'nun kenar mahallelerinde ayakkabı boyadı ve yer fıstığı sattı. Lula, 14 yaşında çalışmaya başladığı fabrikada, pres makinesinde sol serçe parmağını kaybetti. Metal işçileri sendikası lideri olarak, Amerikancı cunta yönetimlerine karşı örgütlenen grevlerin başındaydı. 1989'da ilk kez İşçi Partisi'nden devlet başkanlığına aday oldu. O zaman seçim kampanyasında topraksız çiftçilerin özel mülkleri işgal etmesi ve dış borçların ödenmemesi çağrısı yaptı. Ancak sonraki üç devlet başkanlığı seçiminde, "orta sınıfa hitap edebilmek" amacıyla eleştirilerinin tonunu giderek yumuşattı.