Kriz yaşamımızı değiştirdi

Ekonomik krizle birlikte tüketim tercihlerinde önemli değişikler olduğu belirlendi. Artık fiyatların ucuzluğuna daha çok önem veriliyor, promosyonlar takip ediliyor ve taksitli alışverişten kaçılıyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nın (TOBB) yayın organı Ekonomik Forum'da yer alan "Türkiye Profili" çalışmasının sonuçları, 2001 yılı başında yaşanan krizin Türk tüketicisinin profilini değiştirmesine yol açtığını ortaya koydu. Söz konusu araştırmaya göre ekonomik kriz döneminde tüketicilerin harcamaları sadece nitelik ve nicelik olarak azalmakla kalmadı, tercihlerde de önemli sapmalar yaşandı. Araştırma sonucuna göre, kriz tüketicinin önemli bir bölümünün tasarruf etmeyi alışkanlık haline getirmelerine ve yaşam tarzlarını da bu yönde değiştirmesine neden oldu. Gıdadan temizlik ürünlerine, ayakkabıdan cep telefonuna kadar ayrı ayrı tepkiler geliştiren tüketicilerin önemli bir bölümü markasına bakmaksızın promosyonlu ürünleri tercih ediyor. Hiçbir koşulda markasını değiştirmeyen tüketiciler ise toplam tüketicilerin sadece üçte birini oluşturuyor. Tüketiciler promosyon kadar fiyatları da yakından takip ederek alışveriş yapmaya artık daha fazla önem veriyor. Alışverişte "fiyat mı yoksa kaliteye mi önem verildiği" sorusuna karşılık, "alışverişte malın fiyatı daha önemlidir -öncelikle ucuz mal almak isterim" diye tüketicilerin oranı toplam tüketicilerin yaklaşık yarısını oluşturuyor.

Taksitten kaçılıyor Araştırmanın "Alışveriş Alışkanlıkları" bölümünde yer alan verilere göre tüketicilerin taksit imkânlarına olan yaklaşımlarının da bir hayli değiştiği ve artık Türk insanının taksitli alışverişten gittikçe kaçtığı gözleniyor. Genellikle peşin alışverişi tercih eden tüketicilerin toplama oranı 1997 yılında yüzde 25.3 iken, 2001 yılında bu oran yüzde 55.1'e çıkmış bulunuyor. Buna karşılık, "parası olduğu zaman peşin, parası olmadığı zaman taksitli alışveriş yapmayı tercih eden" tüketicilerin oranı da 1997'deki yüzde 63.8'lik orandan geçen yıl yüzde 22.6'ya düştü.

Satın alma gücü Araştırmada "hane gelirinin son bir yıl içerisindeki durumuna bakıldığında, tüketicilerin yüzde 54'e yakın bir bölümünün gelirinin" azaldığını, yüzde 30.4'ü gelirinin aynı kaldığını belirtiyor. Hanede satın alma gücünün son bir yıl içindeki durumuna bakıldığında ise mensubu oldukları hanenin satın alma gücünün azaldığını söyleyenlerin oranı yüzde 69.3, "arttı" diyenlerin oranı ise sadece yüzde 7.9. Hanelerin yüzde 60'ı da sadece bir kişinin gelir sağladığını, yüzde 31.3'ü de 2 kişinin gelir getirdiğini bildirdi. Öte yandan araştırma sonuçlarına göre, evde, marka tercihi ile temizlik ürünleri ve kişisel bakım ürünleri alışverişleri en çok kadınlar tarafından yapılıyor.