Pruvan neta olsun!

Sis, fırtına, yağmur, kar ve azgın dalgalara aldırmadan bir kıyıdan diğerine dümen sallar onlar... Yedi tepeli şehri çevreleyen Boğaz, Altın Boynuz (Haliç) ve Marmara'nın mavi sularını beyaz vapurlarıyla onlar köpüklendirir... Şehir hatları vapuru kaptanlarından Tahsin Öksüz ve Yalçın Aydın, acısıyla tatlısıyla bir rota üzerinde geçen zamanlarını harmanlayıp, her sabah yeniden maviliklere açılıyorlar... "Fırtınalı havalarda vapuru iskeleye heyecanla yaklaştırdığım zaman hemen pencereye yöneliyor ve insanların vapurdan tıpış tıpış çıkışını seyrediyorum. İşte o zaman, limandan ayrıldığım anda işin stresinin zevke dönüştüğünü fark ediyorum" diyen Bahçekapı vapurunun kaptanı Tahsin Öksüz, kaptan olmanın zor ama bir o kadar da heyecan verici ve zevkli bir iş olduğunu anlatıyor.

İskeleye göre yolcu Kaptan Tahsin Öksüz, denize 29 yılını vermiş. Açık denizlerde 22 yıl çalışan Öksüz, Türkiye Denizcilik İşletmeleri Şehir Hatları'nda 7 yıldır çalışıyor. Uzun süre uzak yol kaptanlığı da yapan Öksüz, kaptanlığın en zor yapıldığı yerin açık denizler olduğunu söylüyor: "Açık denizde denizin her hali bir olmuyor. Borası var, tayfunu var... Denizin dalga boyları değişiyor. En zor tarafıysa ailenden 5-6 ay gibi uzun bir süre ayrı kalıyorsunuz. Şehir hatlarında ise durum bunun tam tersi...'' Öksüz, her iskelenin farklı yolcusunun olduğunu söylüyor. Vapur yolcularını bilinçli ve bilinçsiz yolcu olarak ikiye ayıran Öksüz, Üsküdar ve Kadıköy yolcularının bilinçli yolcu sayısındaki farkın çok büyük olduğunu belirtiyor: "Üsküdar ve Kadıköy seferi yolcuları arasında büyük fark var. Kadıköy yolcuları bu konuda daha bilinçli ve medeni."

Gençlere tavsiye Tahsin Kaptan, denize gönül veren gençlere bu mesleği tavsiye ediyor. Tahsin Öksüz, bir denizcinin kolay kolay denizden kopamayacağına inanıyor: "Ben 29 yıldır bu mesleği yapıyorum. İskeleye her yanaştığımda ayrı bir zevk, ayrı bir heyecan duyuyorum." Denizcilik mesleğini geçlere tavsiye eden Öksüz, her mesleğin zor olduğunu ancak mesleğin güzel yanlarının görülmesinin önemli olduğunu belirtiyor. Tahsin Öksüz her mesleğin özlü sözleri olduğu gibi kaptanlığın da kendine has sözlerinin olduğunu anlatıyor. Örneğin; zor anlarda geçit vermeyen denizde iskeleye yanaşırken kaptanların tayfalarına söylediği "Bismillah Funda!" ya da bir kaptanı uğurlayan kaptan arkadaşlarının önünde bir engel olmasın anlamına gelen "Pruvan neta olsun!" demeleri gibi.

Şehir hatları daha rahat Ordu Denizcilik Meslek Lisesi mezunu olan vapur kaptanı Yalçın Aydın da, 2 yıl açık denizlerde çalışmış. 1984 yılında Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nde çalışmaya başlamış. Bu mesleğe önce gemicilikten başlayan Aydın, daha sonra güverte lostromosu olmuş ve ardından 4-5 yıl içinde kaptanlığa yükselmiş. Bir Karadenizli olan Yalçın Aydın; "Kaptanlığın en güzel ve en avantajlı yanı stresten uzak, doğayla iç içe olman ve hiç görmediğin ülkeleri gezme şansını elde edebilmendir. Bunları göz önünde tutarsak benim için en güzel meslek kaptanlık oluyor tabii" diyor. Aydın, açık denizdeyken aile özlemi çekmenin kaptanlığın en zor yönü olduğunu belirtirken, bu sebepten dolayı şehir hatlarında kaptan olmanın daha rahat olduğunu anlatıyor. Yalçın Kaptan, işin stresli ve zor yanlarının ise deniz hatlarında yaşanan deniz trafik yoğunluğu, hava koşullarının her zaman iyi olmayışı ve boğaz akıntılarının oluşturduğu güçlükler olduğuna değiniyor.

Ücret tatmin etmiyor Günde 12 sefer yapılan İstanbul şehir hatları vapuru kaptanlarına her sefere çıkışında, 1 güverte lostromosu, 3 gemici, 4 tane makine personeli ve güverte personeli yardımcı oluyor. Kara personelinden bazıları Emekli Sandığı'na bağlı çalışmalarına karşın kaptan ve vapur personeli SSK'lı olarak görev yapıyor. Yalçın Aydın'ın devletten beklentileri ücret eşitsizliğinin giderilmesi yönünde. Avrupa'da çalışan bir kaptanla Türkiye'de çalışan bir kaptanın aldığı maaş arasında çok fark olmasından yakınan Aydın, devletten ücret eşitsizliğinin giderilmesini bekliyor.
(İÜHA)