Adana'da 1 Mayıs'ın tarihi

Bundan yarım asır önce 1 Mayıs, Adana'da hem işçiler hem de memurlar için resmi tatil günüydü. Ama "İşçi Bayramı" olarak değil; "Bahar Bayramı" olarak biliniyordu. 1968'de başlayan gençlik hareketi, halkın bağımısızlık ve demokrasi isteminin de tercümanı olmuştu. Gençliğin mücadelesi emek güçlerini de harekete geçirmeye yetti ve 1 Mayıs ülkenin birçok bölgesinde, adına yakışır bir şekilde, alanlara çıkılarak kutlandı. İstanbul'da 34 kişinin katledildiği 1977 yılı 1 Mayıs kutlamalarının, Adana'da da etkisi hissedildi. İzinli olarak ilk kez yapılan 1 Mayıs mitingine 10 bine yakın işçi ve emekçi katıldı. 1979 yılında ise 1 Mayıs tam 30 ilde alanda kutlandı. Adana'nın çevre illerinden Mersin, Tarsus, İskenderun, Antakya ve Dörtyol'da ve sıkıyönetim bölgeleri dışında miting ve yürüyüşler düzenlendi. Sıkıyönetim bölgelerinde de izinsiz gösteriler yapıldı.

Baskılar artıyor 1980 yılına gelindiğinde 1 Mayıs, Adana'nın çevre illerinden Mersin'de mitingle kutlandı. Mersin'de DİSK tarafından Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlenen mitinge 13 bin kişi katıldı. Mersin mitinginde konuşan DİSK Genel Başkan Vekili Rıza Güven, konuşmasının ardından gözaltına alınarak, Adana Sıkıyönetim Komutanlığı'na gönderildi. Adana'nın Meydan Mahallesi'nde ise gerçekleştirilen kitlesel 1 Mayıs kutlaması sırasında, mahalle Sıkıyönetim Güvenlik Kuvvetleri tarafından havadan ve karadan kuşatıldı. İki helikopter sürekli mahalle üstünde uçuşlar gerçekleştirirken komando birlikleri mahallenin giriş ve çıkışlarını tuttular. Ve darbe... En büyük baskı 12 Eylül darbesi ile birlikte yaşandı. Tüm demokratik haklar yasaklandı, hak arayan sendikalar kapatıldı, sendikacılar, ileri işçiler tutuklandı, işkencelerden geçirildi. 1 Mayıs tatil günü olmaktan çıkarıldığı gibi, hiçbir kutlamaya izin verilmedi. Yeni Adana gazetesinin 2 Mayıs 1988 tarihli sayısında artık Cumhurbaşkanı olan Kenan Evren'in şu açıklamasına yer verdi: "Kimse kıra çıkamıyor, evine kapanıyordu. Serseri bir kurşuna hedef olurum diyordu. Bu ne biçim Bahar Bayramı dedik ve kaldırdık. Asker, polis alarmda böyle Bahar Bayramı olur mu?"

Bahar eylemleri 12 Eylül karanlığı içerisinde unutturulmaya çalışılan 1 Mayıs, işçi sınıfının 1988 ve 1989 Bahar eylemleri ile tekrar kutlanmaya başladı. Önceleri izinsiz olarak gerçekleştirilen kutlamalar, zamanla fiili bir hak olarak geri alındı ve tüm emekçilerin birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak tarihteki haklı yerini aldı. Önceleri devlet erkanının yasaklama girişimleri ve sendika bürokrasisinin de 1 Mayıs'ı salonlara hapsetme isteği, zaman içerisinde emek mücadelesinin yükselmesiyle boşa çıkarıldı ve 90'lı yıllardan itibaren emekçiler alana çıkarak bağımsız Türkiye'de insanca yaşama isteklerini haykırdılar. Son yıllarda özellikle Kürt emekçilerin de Adana'daki 1 Mayıs kutlamalarına yoğun olarak katılması mücadelenin bir başka boyutta gelişeceğinin de sinyallerini verdi. Tüm bölme girişimlerine karşın, Türk ve Kürt işçi ve emekçiler, 2003 yılı 1 Mayısı'nı da coşkuyla kutlamak için bir araya geliyor, tüm dünya işçi sınıfının birlik, mücadele ve dayanışma gününü coşkulu bir şekilde kutlamanın hazırlıklarını yapıyor.
Kaynakça: 1918 yılından bu yana yayın hayatını sürdüren Yeni Adana gazetesi, Petrol-İş Sendikası ve Evrensel gazetesi arşivleri