Alt tarafı bir film mi?

Tülin Tankut'un 1986'dan bu yana çeşitli dergilerde yayınlanmış yazılarının da yer aldığı "Alt Tarafı Bir Film İzlemek (mi?) Kadın Bakış Açısıyla Film İzlemek" adlı kitabı Papirüs Yayınları'ndan çıktı. Film eleştirilerinin giderek film tanıtımına döndüğü bir dönemde neden böyle bir kitabı derlediğinin cevabını şöyle veriyor Tülin Tankut, "Feminizm, seksenli yıllarda toplumumuzun her alanını etkiliyordu, tabii sinemamızı da. Ancak bu etki basında çıkan film eleştirilerine yansımıyordu. Sinema sayfalarında özel olarak kadınlara hitap eden eleştirilere yer verilmesini bekliyorduk. 'Kadın Bakış Açısından Film izlemek' projesi bu alanın sahipsiz kalmasına duyduğum tepkiden ve film eleştirisini politik bir zemine oturtulması gerekliliğinden doğdu..."

Hakim ideoloji aracı Görsel olanın, sinema ve televizyonun, giderek hayatın her alanını sardığını ve hakim ideolojinin aktarılmasında ve sürdürülmesinde en etkin araçlar haline geldiğini vurguluyor kitap. Bir sanat yapıtı olarak sinemanın da mevcut olana bir eleştiri getirmesi gerekirken tam aksine uluslararası sanat pazarının, Hollywood'un normlarına göre şekillendiğini dile getiriyor. Seçkin bir izleyici kitlesini hedefleyen günümüz sinema yapıtlarında, farklılığın, mekan ve çevre düzenlemesinin, kostümün, çekim tekniklerinin yani içerikten çok biçimin ön planda olduğunu söylüyor. Filmlerin konularını ise anti-ırkçılık, savaş karşıtığı, kadın özgürlüğü oluşturuyor; sınıf ise sinemanın lanetli sözcüğü. Bu ortamda izleyiciye izlediklerinin "fos"luğunu farkettirmenin kitabın amaçlarından biri olduğunu dile getiriliyor.

Kadın bakış açısıyla Kitapta otuzdan fazla film üzerine yazılmış eleştiri yer alıyor. Ana temalarını aşk, cinsellik, kadın erkek ilişkilerinin oluşturduğu filmler yoğunlukta ancak yine de Matrix gibi teması bunlar olmayan filmlere dair yazılar da yer alıyor kitapta. Tüm filmler "kadın konulu film" değil aslında ama Tülin Tankut'un filmleri ele alışı, filmin konusundan da az çok bağımsız olarak, sanat yapıtının açık ya da gizli, cinsiyetçiliği içerebildiğini gösteriyor. Sinemayı cinsiyetçi hiyerarşiyi pekiştiren bir ideolojik aygıt olarak ele alıyor. Kadın sorunlarını işliyor ve mevcut olana eleştiri getiriyor gibi gözüken yapıtların içindeki örtük olumlamayı ortaya çıkartmaya çalışıyor. Tankut, "sömürünün yaygınlaştığı, toplumsal eşitsizliğin derinleştiği, kadınlar üzerindeki baskının arttığı ve kadın sorunlarının daha da ciddi boyutlara vardığı bu dönemde kadın bakış acısından film izlemenin ayrıca önemli olduğunu" vurguluyor ve kadın bakış açısından film izleme etkinliğini hem sanatsal ve dolayısıyla politik hem de cinsiyetçi ideoljiye karşı bir mücadele pratiği olarak öneriyor. Kitapta değerlendirilen otuzu aşkın filmin bu bakış açısından yapılmış yorum ve eleştirileri de ayrıca yeni sorular sorduruyor okuyucuya.