Berdel bir film değil

Diyarbakır, yine bir berdel evliliği ile gündemde. İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencisi 14 yaşındaki M.A, kız kardeşinin kaçtığı kişinin kız kardeşi H.K. ile "iki aile arasında barışın sağlanması için" zorla evlendirildi. Berdel evliliğine boyun eğmek zorunda kalan M.A. ve F.K, "Hayallerimiz vardı. Ama hepsi boşa gitti" dediler. Diyarbakır'da yaklaşık 7 ay önce dayısının oğlu ile zorla evlendirilmek istenen 17 yaşındaki A.A, başka bir köyde oturan sevdiği F.K'ye kaçtı. Bunun üzerine 2 aile arasında kız kaçırma nedeniyle husumet başladı. 2 aile arasında barış sağlanması için Ataç ailesi, Kaçar ailesinden kaçırdıkları kızlarına karşılık oğullarıyla evlendirmek için bir kız ve 10 bin YTL istedi. Bunun üzerine Kaçar ailesi de kız kaçırma olayının kan davasına dönüşmemesi için kızları H.K'yi (17) Ataç ailesine vermeye razı oldu. Bunun üzerine bölgede berdel (karşılıklı kız alıp verme) olarak adlandırılan evlilik usulü ile 14 yaşındaki M.A. ve 17 yaşındaki H.K. rızaları dışında ailelerin isteği doğrultusunda imam nikahı ile evlendirildi.

'Boyun eğmek zorunda kaldık' İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencisi M.A, kız kardeşinin evden kaçması sonucu ailesinin "Onlardan biz de bir kız alacağız" diye inat yaptığını, bunun sonucunda karşı taraftan alınan kızın kendisiyle yaklaşık 5 ay önce evlendirildiğini söyledi. Kendisinin bu evliliği istemediğini, bunun için çok direnmesine rağmen ailesini ikna edemediğini anlatan M.A, mecbur kaldığı için evlendiğini dile getirdi. Evlendikten sonra da okuluna devam ettiğini ifade eden M.A, şöyle konuştu: "Okuyup öğretmen olmak ve sevdiğim kızla evlenmek isterdim. Evlendiğim H.K. için de çok zor oldu. O da aynen benim gibi. Evliliğe boyun eğmek zorunda kaldık. Karşı çıksaydık kötü olaylar yaşanırdı."

'Hayallerim vardı' Olayı ağlayarak anlatan H.K. ise erkek kardeşinin kız kaçırmasının ardından karşı tarafın kendisini istediğini bilmediğini, babasının daha sonra kendisine "Seni verdik, üstüne de 10 bin YTL verdik" dediğini anlattı. Aileler arasında kötü olayların yaşanmasını istemediği için evlenmeyi kabul etmek zorunda kaldığını kaydeden H.K, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Babam bana 'Bizim hiç hatırımız yok mu?' dedi, ben de onları kıramadım. Kabul etmesem birbirlerini öldürebilirlerdi. Barışmak için bizi evlendirdiler. Berdel usulü ile evlenmek hiç doğru değil. Belki birilerinin arkada bıraktığı bir sevdiği vardır. 25 yaşına kadar evlenmek istemezdim. Hayallerim vardı. Ama hepsi boşa gitti. Aileme bazen çok kızıyorum. Hatta bazen evlerine gitmek bile istemiyorum."

---

Kadınlar takas ediliyor Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuran Elmacı, berdel evliliğinin 2 erkeğin evlilik çağındaki kız kardeşlerinin değiştirilmesiyle gerçekleştirildiğini, bazen de babaların berdel usulü ile kızlarını vererek kendilerine ikinci veya üçüncü eş alabildiğini söyledi. Berdel evliliğinde kızlarının, yaşına bakılmaksızın çok küçük yaşta evlendirildiklerini kaydeden Prof. Dr. Elmacı, şöyle dedi: "Berdel evliliği Güneydoğu'da yüzde 4,4 olarak görülüyor. Berdel, diğer bölgelere nazaran Güneydoğu'da yüksek oranda yapılıyor. Diğer bölgelerde de çok nadiren görülüyor. Daha çok dışa kapalı toplumların benimsediği bir evlilik biçimidir. Bölgenin geleneksel yapısının bir sonucu olduğu halde ekonomik amaçlarla da bu evlilik türü yapılıyor. Berdel evliliği kadınlar için risklidir. Çünkü kadınlardan biri şiddet görürse diğer taraftaki kadın da görüyor. Kadının takas edildiği bir evlilik şeklidir. Bu evlilik şekli bölgede erken evlilik oranını artıran nedenlerden biridir."