Nâzım Hikmet’ten Öteki Defterler

Nâzım Hikmet’in 1938’de İstanbul Tevkifhanesindeyken kullandığı ve Memet Fuat arşivi düzenlenirken Piraye’ye yazılmış mektuplarla aynı sandıkta bulunan defterleri, ‘Öteki Defterler’ adıyla yayımlandı.
Yarım kalmış, bugüne kadar hiçbir yerde yayımlanmamış roman ve hikaye dolu defterlerden 160 sayfalık yeni bir Nâzım Hikmet kitabı oluşturuldu. Piraye’nin 5 Mart 1938 tarihli mektubunun görseliyle başlayan kitapta “Orası” adlı yarım kalmış bir roman kitapta yüz sayfalık bir bölümü oluşturuyor. Dört defter tutan “Orası”, hapishane ortamını ustalıkla betimleyen, birbirinden ilginç çok farklı tiplerin bir arada anlatıldığı bir roman. Kitapta hem Nâzım’ın hem Piraye’nin izini sürmek, sözü edilen bazı siyasi olayları tarihi gerçeklerle karşılaştırmak mümkün. Özellikle “Ressam Halim” ile “Hatice”nin anlatıldığı bölümde, Nâzım’la Piraye’nin ilişkisinin ortaya konması dikkat çekiyor.
Bir deftere dört bölümü yazılan “Zeytin ve Üzüm Adası” isimli roman kıvamındaki kısa anlatı ve “Bayram” adlı anlatıda 1930’lu yılların Yüksek Kaldırım ve Tünel çevresinin renkli dünyası, mübadelenin bıraktığı izler bütün güncelliğiyle aktarılıyor. Piraye’ye hitaben yazılmış “Piraye”de ise Nâzım’ın hapishanedeki düşlerini güçlü imgelerle, bir mektup sıcaklığıyla anlatması dikkat çekiyor. Öteki Defterler, defterlerin ilk sayfalarının görselleriyle birlikte hazırlanan bu ilk özel baskıdan sonra, Nâzım Hikmet külliyatında roman dizisi içinde basılmaya devam edecek. (KÜLTÜR SERVİSİ)

---

Öteki Defterler’den...

Sübyan kısmıyla beraber komünistler de avluya çıkarılmıştı. İçlerinden biri; Cemal Mahir, arkadaşlarından ayrıldı. Cemal Mahir muharrirdi. İnce balmumundan yüzünde simsiyah kaşları şeytancasına yukarıya doğru çekikti ve tevkifhaneye girdikten sonra bir gün, belki canı sıkıldığı için belki de Lenin’i düşünerek çenesinde kırmızısı bol, sivri bir sakal bırakmıştı.
Musa Ağanın başına toplanan çocuklara sokuldu. Piç Memet’i dinledi ve sordu:
- Senin suçun ne?
- Hırsızlık. Ne olacak?
- Hiç... Öyle sordum. Anan baban yok mu?
- Var. Dünyaya zembille inmedik ya. Babam Bursa’da şofördü. Ama birbirimizi kaybettik. Ne soruyorsun? Akraba mı çıkacağız?
Kürt Musa, Piç Memet’i azarladı.
- Ulan doğru cevap versene. Bey gazeteci. Belki seni yazar. (“Orası”)