Iraklı Kürt kızı mağdur kadınları çizdi

Iraklı Kürt genç kadın ressam Hayv Kahraman’ın, intiharlar, namus cinayetleri ve kadının toplum içindeki konumunu sorgulayan resimleri, Irak’ın Erbil kentinden sonra Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi sergi salonunda sergilendi.
Bağlar Belediyesi’nin davetiyle “Kürt Kadın Konferansına” katılmak için Diyarbakır’a gelen Hayv’ın resim sergisi, Iraklı bir Kürt genç kadını olmasının yanı sıra kadını konu alması nedeniyle de ilgi topladı. Irak’ta kadının yaşadıklarının kağıda döküldüğü, kadınların yaşadıklarının öykülerinin de verildiği sergide, Hayv Kahraman, 11 yaşındayken doğduğu kent olan Süleymaniye’nin 1992 yılında bombalanması esnasında, kenti terk ederken karşılaştığı yaşıtı olan bir kız çocuğundaki korkunun, bedenine yansımasını konu almış. Kayv Kahraman’ın resimlerinin konusu, kendini yakarak yaşamına son veren, aile meclisinin aldığı kararla abisi, babası ya da eşi tarafından öldürülen kadınlar oldu.
İntiharla ‘kurtulmak’...
Irak’ta 2006 yılının ilk 6 ayında 830’dan fazla kadın intihar ederek kendi yaşamına son verme girişiminde bulundu. Daha çok kendini yakarak intiharı seçen kadınların 350’si yaşamını yitirirken, kurtulanlar sağlık sorunlarıyla boğuşuyor. Kahraman’ın el ve düşüncelerinin ürünü olarak şekillenen resimlerin öyküleri de var. Yöntem olarak çok zor olan, kağıt üzerinde suni mürekkebi ve arkaik çalışma tekniğinin kullanıldığı resimlerin konularından biri intiharlar ve yöntemleri. Kuzey Irak’ta Kürt bölgesindeki kadınlar, toplumsal-ekonomik olarak erkeğe bağlı olma, zoraki evlilikten tek çıkışı ölümde görüyor. İntihara giden çizgiyi geçmek için kadınların katlanmak zorunda olduğu çıplak gerçek yansıtılıyor. Yusufçuk kuşlarını “özgürlüğe giden yol” olarak tanımlayan sanatçı, kuşun ‘uçması’ için ipleri koparacak silahı olmayan kadınları anlatıyor.
Her yıl 5 bin kadın ölüyor
BM nüfus fonunun yaptığı araştırmaya göre her yıl 5 bin civarı kadın, namus cinayetleri sonucu yaşamını yitiriyor. Kahraman, Çin ağaç besleme sanatından faydalanarak, kadınların ölümünü yansıtmış. Genç ve çocuk kadınlar yeni çıkan dallarda, daha ileri yaşlarda kadınlar ise daha yaşlı ağaç dallarında asılı olarak betimlenmiş. Görüntü dehşet olduğu kadar, kadının gerçekliğini de yansıtması açısından çarpıcı.
Resmin konusu olan 36 yaşındaki Pekişan Muhammed, evinden çok uzakta 60 koyunu güderek ailesini geçindirmeye çalışıyor ve eşinden sürekli şiddet görüyormuş. Yaşadıklarına katlanamayarak kendisini yakmış. Zeynep, ilaç içerek, 20 yaşındaki Afgan Akbeda benzin dökerek kendisin yakmak istemiş.
Kahraman resimle ilk tanışmasını “Evimde özgürdüm, duvarlara bile çizme iznim vardı. Yurtdışına taşındıktan sonra da çalışmalarımı genişletme olanağına sahip oldum” sözleriyle ifade ediyor. Kadınların kendisi için önemine dikkat çeken Kahraman, “Benim için çok önemli, hassas nokta. En başta ben de bir kadınım. Bu yöntem benim duygu ve düşüncelerimi en iyi ifade etme yöntemi. Kadınların Irak’ta yaşadıklarını inanılmaz ve korkunç olduğunu düşünüyorum ve buna dikkatleri çekmek istedim” diyor. (Diyarbakır/EVRENSEL)

---

Hayv Kahraman

1981 yılında Bağdat’ta doğdu. 11 yaşında İsveç’e göç etti. 12 yaşında resme başladı ve kısa zaman sonra İsveç’te başarılı iki sergi açtı. 2002 yılında çeşitli Avrupa ülkelerinde öğrencilerin katılımıyla resim, fotoğraf ve film yoluyla farklı kültürleri anlama konulu bir konferans yönetti. Dizayn yarışmalarında çeşitli ödüller aldı. Hayv, hâlâ ikamet ettiği ABD’de illüstrasyon ve grafik tasarım alanlarındaki kariyerine devam ediyor.
Derya Karaçoban