İspanya’da eğitim ve dil

İspanya’nın kuzeyindeki Asturias bölgesinde faaliyet gösteren öğretmen sendikası SUATEA’nın Başkanı Beatrice Quirós Madariaga ve Basın Yayın Sekreteri Jesus De La Roza ile görüştük. İspanyol sendikacılar, İspanya’daki eğitim sistemi, eğitim çalışanlarının durumu, sendikalar arası ilişkiler, BASK sorunu, ana dilde eğitim gibi konulara değindi.

Bölgede kaç eğitim kurumu ve ne kadar eğitim çalışanı var? Hepsi sendikalı mı? Kaç üyeleri var?
Quirós Madariaga: Asturias bölgesinde 12.000 eğitim çalışanı var. Bunların 3.000’i özel okullarda çalışıyor. Bölgemizde eğitim alanında bizim dışımızda ikisi sağ (özel okullarda -kilise okulları- örgütlü ve Katolik sendikalar) ve kendilerini “sol” olarak adlandıran 2 sendika olmak üzere toplam 5 sendika var. Eğitim çalışanlarının yaklaşık yüzde 40’ı sendikalara üye. Yalnız son sendika seçimlerinde çalışanların yüzde 60’ı oy kullandı. Yani sendikaya üye olmayanlar da seçimlerde görüş bildirdi. CCOO eski Komünist Partisi’nin; UGT ise, eski Sosyalist Parti temsilcilerinin kurdukları sendikalardır. Şimdi bu sendikaların çizgisi değişti. Daha çok liberal eğilimlere sahipler. Resmi politika bu iki sendikayı destekliyor; daha yumuşak tavırlı bunlara karşı. Bunu daha çok görüşmelerde ve yaptıkları eylemlerde gözlüyoruz. Örneğin yaptıkları eylemlere polis gönderilmez ya da polisin davranışı saldırgan değildir. Yine Eğitim Sen’in sorunlar yaşadığı dönemlerde bu sendikayı destek çağrısı yaptık. Bizi oyaladılar. Türkiye’de sağcı sendikanın EI’ye (Eğitim Enternasyonal-Dünya Öğretmenler Sendikası) üyelik başvurusunda EI’ye baskı yapılması konusunda yan çizdiler. Yalnız Franko döneminden Franco faşizmine karşı tavır almış sosyalist çizgide eski sendikalar oldukları için üye sayıları bizden fazla. Örneğin, bizim üye sayımız 800 (üyelerin yüzde 60’ı kadın), UGT’nin üye sayısı 1500 civarında CCOO’nun ise bundan biraz daha fazla olabilir. Biz görüşmelerde uzlaşmacı davranmıyor ve eylem kararı alırken sakınmıyoruz. Genelde görüşmeler tıkandığında işgal eylemlerine başvururuz. Parasız bir sendikayız. Devlet bizi radikal buluyor. Eylem yaptığımızda hemen polis çağırılır. Hükümet genelde bizi görmezden gelir.

Bölgede, başka öğretmen sendikası var mı? Bu sendikalarla ilişkileriniz nasıl sürüyor? Bölge düzeyinde ve merkezi düzeyde nasıl temsil ediliyorsunuz? Konfederasyon şeklinde mi?
Quirós Madariaga: CCO ve UGT İspanya genelinde de örgütlü (17 özerk bölgede). Galicia bölgesinde ayrıca CIG Bask bölgesinde Batasuna doğrultusunda ve ulusal düzeyde LAB ve ELA isimli 2 sendika daha var. STES bizim konfederasyonumuz. Bu konfederasyon CCO’dan sonra eğitim alanında ikinci büyük sendikadır. Bölgelerde değişik alanlarda da örgütlülükleri de içeriyor. İçine işçi sendikalarını da alabiliyorlar. Örneğin Kanarya ve Balear adalarında, Valencia’da bankacılık, otomobil gibi sektörlerde de örgütlülüğü söz konusu.

Ne gibi talepleriniz var ? Bunların elde edilmesi için ne gibi eylemler yapıyorsunuz?
Quirós Madariaga: Okullarda, eğitimde Katolik kilisesinin etkisi büyük. Yeni çıkan yasayla bu etkiye daha çok yol veriliyor. Sosyalist hükümet seçim öncesi tersine vaat etmiş olmasına rağmen bu yasada kamusal eğitim önceliği ortadan kalkmış durumda. Özel okullara, yani kilise okullarına maddi olarak daha çok destek verilmesi söz konusu. Bu okulların yüzde 80’i Katolik kilisesinin etkisinde (özellikle Madrid’te). Yönetici kadro ve çalışanlar din adamlarından oluşuyor. Bu nedenle taleplerimizin başında herkese parasız yani kamusal eğitim geliyor. Özelleştirmeye hayır diyoruz. Dinin eğitimden elinden çekmesini istiyoruz. Yasaların kamu yararına değişmesi taleplerimiz oluyor. Göçmenlere insanca koşullar sağlanmasını istiyoruz. Kadın-erkek ve her türlü ayrımcılığa tepki veriyoruz. Bu taleplerimiz için gösteriler yapıyor grevler örgütlüyoruz. Eylül ayında yoğun neo-liberal saldırılara karşı büyük bir grev hazırlığındayız. Ekonomik talepler fazla öne çıkmıyor. Örneğin en son 200 Euro zam talebimiz oldu.

İspanya’nın diğer bölgeleriyle ilişkiniz nedir? Özellikle Bask bölgesindeki sendikalarla ilişkiniz?
De la Roza: STES, Suatea olarak üye olduğumuz konfederasyon. diğer bölgelerde de örgütlü konfederasyonumuz aracılığıyla ilişkimiz var. Bask bölgesiyle yalnızca bir sendika (Stee Eilas) ile konfederasyonumuz STES kanalıyla ilişkimiz var. Sendikalar Bask bölgesinde daha çok kendi sorunlarıyla (ulusal) ilgililer.

İspanya’da dil konusu ne durumda?
De la Roza: Bizim bölgede (Asturias-1 milyon nüfuslu) durum biraz karışık. Yasaya göre Asturiano resmi ve zorunlu bir dil değil. Yasada bu dilin geliştirilmesi gereklidir der ve öğrencilerden 1) Asturiano dili ya da 2) Asturiano kültürü dersleri seçmesi istenir. Zorunlu olmadığı ve pek bir geçerliliği olmadığı için de seçilmez. Bizim talebimiz dilimizin okullarda resmi ve zorunlu olmasıdır. Ayrıca yasada sözü edilen dilin gelişimi ancak böyle olanaklıdır.
Bizim dışımızda Bask Bölgesi’nde Euskera, Galicia’da Gallego dili, Valencia’da Valenciano dili (aslında bu lisguistik olarak Katalanca olmasına rağmen sağcılar Katalanca ismini reddediyor) Katalonya ve Balerik Adaların’da Katalan dili yanı sıra İspanyolca resmi ve zorunlu dillerdir.

---

Çingenelerin durumu
Azınlıklar ya da Jitanolar’ın (İspanyol Çingenesi) eğitimi konusunda durum nedir? Herkes eğitim görüyor mu?

De la Roza: Sayıları bölgemizde 10 bini bulan Çingenelerin durumu biraz karışık. Eğitim konusunda yasada diğer İspanyol vatandaşlarıyla eşit haklara sahipler ama kültürel ve toplumsal kaynaklı sorunlar söz konusu.
Birincisi onların kendi kültürlerinde eğitimin pek önemi yok. O anlamda 16 yaşa kadar zorunlu olan eğitimi tamamlamada sorunlar yaşanıyor. Okulun belli evrelerinde okulu terk ediyorlar.
Özellikle ailelerine yardımcı olmak için çalışmak amaçlı. Devlet bunu önlemede, gerekli yapısal çözümleri sunmada yetersiz. Aslında durum sınıfsal. Çingeneler bunu biraz daha fazla yaşıyor var olan kültürel ve toplumsal kaynaklı dezevantajları nedeniyle. Kız çocukları daha da erken alınıyor okuldan evlendirilmek üzere. Kız çocuklarını küçük yaşta evlendiriyorlar.
Uyum sorununa kamu okullarını devletin ihmal etmesi eklendiğinde eğitim sorununun göçmen ve Çingeneler için ikiye katlandığı söylenebilir.

İşçi sendikaları ile ilişkiniz?

De la Roza: Gemi ve Maden sektöründe örgütlü olan ve 15 yıl kadar önce CCOO’dan ayrılan bir grup tarafından kurulan CSI ile ilişkimiz var. Bu sendika ile eylem birliği yapıyoruz. Bunun dışında STES bölgelerde farklı sektörlerde de örgütlü olduğu için konfederasyonumuz kanalıyla eylem birlikteliklerimiz söz konusu işçi sendikalarıyla.
Hilal Ünlü