e?itim ?uras? de?erlendirmesi - 1 -

13-17 Kas?m 2006 tarihlerinde toplanan 17. Milli E?itim ??ras??na, e?itim-??retim konular?, bireyin ve toplumun e?itsel-k?lt?rel demokratik geli?imi de?il; imam hatiplilerin ?n?n? a?acak, ?zelle?tirmeyi peki?tirecek ve sorgusuz sualsiz k?reselle?ecek (!) anlay?? egemen olmu?tur. ??ra ?yelerinin An?tkabir?i ziyareti s?ras?nda, kad?n say?s?n?n azl??? ile birbiriyle kar??la?anlar?n ?nemli bir b?l?m?n?n kafa toku?turmalar?n? g?zlemekle ba?layan ?a?k?nl?k, bakan?n ??ray? a??? konu?mas?nda ve sonras?nda da devam etmi?tir. Bakan?n, her an siyaset yaparken, siyaset yapmad?klar?n? s?ylemesi; y?nlendirme yaparken tersini savunmas?; ikinci g?ndem maddesiyle ilgili komisyon ba?kanl???na se?ilen bir genel m?d?r?n, bakanl?k yapm??, Talim ve Terbiye Kurulu eski ba?kanlar?ndan Zekai Balo?lu?nu tan?mamas?, ilk anlarda ya?anan ?a?k?nl?klard?r. ??ra salonunun eski halini bilenler ise, salon in?a edildi?inde sahnenin sol taraf?ndaki duvara yaz?lm?? olan, ?E?itimcidir ki, bir ulusu ya ?zg?r, ba??ms?z, ?anl?, y?ksek bir toplum olarak ya?at?r ya da bir ulusu k?leli?e, yoksullu?a tutsak eder? s?z?n?n salonun yenilenmesi s?ras?nda yok edildi?ini g?r?nce, ayr?ca ?a??rm??lard?r.
??rada, Cumhurba?kanl????ndan bir mesaj gelmemesi; Y?K??n neredeyse hi? g?z?kmemesi; E?itim-Sen ve D?SK?in kuruldan ?ekildiklerini ilan etmeleri; bakanl?k?a yay?mlan?p ?yelere da??t?lan ?ok masrafl? yay?nlar?n, bakanl???n kendi bas?mevinde de?il de ?zel sekt?rde bas?lmas? gibi ilgin? ve ?o?u ilk kez kar??la??lan durumlar ya?anm??t?r.
E?itim Bakan?, ?Atat?rk?, ?y?nlendirme yok? ve ?demokratik ??ra? gibi s?zleri s?k s?k yinelemi? olsa da, ??rada tam da tersi ge?erli olmu?tur. Y?nlendirmeler sonunda benimsenen tart??mal? ??ra kararlar?n?n, genelde halk??l?kla, bilimsellikle, ulusall?kla ili?kisi yoktur. ??ran?n demokratikli?i de g?stermelik d?zeydedir.
??ran?n demokratikli?i
Bakan, her f?rsatta ?Y?nlendirme yoktur? dese de, komisyon divanlar?n?n olu?umunda merkez ?rg?t? y?nlendirme yapmam?? olsa da, y?nlendirmeler ??ran?n a??l???ndan kapand??? ana kadar s?rm??t?r.
Bakan a??l??ta, Meclis Ba?kan? ise ak?am yeme?inde yapt??? konu?mada, kendilerinin her ?eyi yans?z ve ?ok iyi bir bi?imde yapt?klar?n? belirtirken, bunlara kar?? ??kacaklar?n ideolojik olacaklar?n? defalarca vurgulayarak, ??ra ?yeleri ?zerinde bask? uygulam??lard?r. ?n komisyonlara, il ve b?lge komisyonlar?na, ??ra g?ndeminin alt maddelerinden biri olan ya?am boyu ??renme konusunda uzman hi?bir akademisyen ?a?r?lmam??t?r. ?n komisyonlarda, bakanl???n benimsedi?i ve mesleki e?itimle s?n?rl? ya?am boyu ??renme anlay???, t?m haz?rl?k komisyonlar?na ve hatta ??raya da hakim olmu?tur. Bu g?r???n yanl??l??? ??ran?n ilgili komisyonuna bir t?rl? anlat?lamam??, ?yeler bildikleri y?nde oy kullanm??lard?r.
Bakan?n ya da bir bakanl?k mensubunun ba?kan oldu?u komisyonlarda, komisyon ba?kanlar?, istedikleri zaman konunun uzman? oldu?unu bildikleri/d???nd?kleri ki?ilere, oylama ?ncesinde, ?Siz bu konuda ne diyorsunuz?? deyip s?z vererek ?yeleri y?nlendirmi?lerdir.
Bakan, gerekli g?rd??? yerlerde ek a??klamalar yaparak ve i?eri?ini be?enmedi?i konu?malara yan?tlar vererek kimi maddelerin g?ndemden d??mesini ya da kendi destekledi?i do?rultuda ??kmas?n? sa?lam??t?r.
Bakan, 3 dakika konu?an konu?mac?lar?n bir b?l?m?ne dakikalarca yan?t vermi?; ancak onlara yeniden s?z hakk? vermemi?tir; ??cretli ??retmenler 400 YTL?ye ?al???yor? diyen bir akademisyene yan?t verirken, ?400 YTL?ye ?al??an s?zle?meli ??retmen yoktur? demesi gibi, konu?mac?lar? g?? duruma d???rmeye ya da s?ylenenleri ger?ek ba?lam?ndan sapt?rmaya y?nelik s?ylemlerle de ?yeleri y?nlendirmi?tir.
??ran?n temsil g?c?
Bakan, herkesin istedi?ini s?yleyebildi?ini ve sonunda oylama yap?ld???n? belirterek, ??ran?n demokratik oldu?unun benimsenmesine ?al??m??t?r. S?z hakk? ve oylama, ne yaz?k ki ??ray? demokratikle?tirmemektedir. Say?lar? 600 bine varan ??retmenler, kad?n ??retmenler (bakanl?k merkez ?rg?t? ile il, il?e y?netimlerinde kad?n y?netici yoktur) ve okullarda say?lar? birka? y?z bini bulan destek elemanlar? ??rada temsil edilmemi?tir. Y?zbinlerce ?yesi olan e?itim sendikalar?, bir tek ba?kanlar? ile temsil edilmi?lerdir. Milyonlarca ??renci, y?ksek??retim d???ndan gelen 2-3 ??renciyle temsil edilmi?tir! Bakanl???n ismen se?ip ?a??rd??? ki?iler ??retmenleri temsil etmedi?i gibi, Y?K kontenjan?ndan gelenler de y?ksek??retim toplulu?unu temsil etmemi?tir. ?niversitelerden gelenler, genelde kendi ?zg?r iradelerine ve d???ncelerine g?re hareket ederken; bakanl?k mensuplar?, b?y?k ?o?unlukla bakanl???n son 3-4 y?lda g?reve getirdi?i AKP?li ya da sempatizan? ki?iler oldu?undan, genelde hep birlikte hareket etmi?lerdir. Bu arada, ?zel okullar, ?zel dershaneler ve vak?f ?niversiteleri, g??leri ve say?lar?na g?re a??r? bir ?ekilde temsil edilmi?tir.
??ra ?yelerinin bakanl?k?a se?ildi?i o kadar bellidir ki, se?ilen veli, kaymakam ve muhtarlar bile AKP yanl?s?d?r. E?itimde nitelik alt komisyonunun ba?kanl?k divan?n? olu?turma a?amas?nda, bakanl?k mensuplar?, divan ba?kan? ve yard?mc?lar?n?n ?? kaymakamdan olu?mas?n? ?nerebilmi?lerdir. Bakanl?k mensuplar?n?n ?o?unlukta oldu?u komisyonlarda, bilimsel, laik ve insan haklar?na y?nelik e?itsel konularda ortak anlay?? ?retilememi?, bakanl???n benimsedi?i g?r??ler ge?erli olmu?tur.
?ok say?da bakanl?k mensubunun s?z almas?, konu?ma s?resinin 3 dakika ile s?n?rlanmas?n? ve bakanl?k mensuplar?n?n benzer g?r??leri de?i?ik a??zlardan yinelemesini sa?larken, ??ra ?yelerinin uzman? olmad?klar? konularda yeterince bilgilenmelerini de engellemi?tir. Bakan ve bakanl?ktan gelen komisyon ba?kanlar?, kimi konu?mac?lara a??r? m?samaha g?sterirken, E?itim-Sen Genel Ba?kan? ba?ta olmak ?zere kimi konu?mac?lara kat? davranm??lard?r.
Akademik, teknik ve hukuksal boyutlar? olan konularda, konunun uzman? olmayan ve yeteri kadar bilgilenemeyen ?o?unlu?un oylar?yla karar al?nmas? da herhalde ?zerinde d???n?lmesi gereken bir ba?ka durumdur.
Amac?n? a?an konu?ma
??ra ba?lam?nda bir talihsiz olay da Meclis Ba?kan??n?n 16 Kas?m Per?embe g?n? ak?am yeme?inde, ??ra ?yelerine yapt??? konu?mad?r. Zeki Sar?han??n ??rada yapt??? son konu?mada de?indi?i gibi, ?Meclis Ba?kan?, ??ra ?yelerine de?il de AKP?lilere hitap eder gibi konu?mu?tur.? Ge?mi?te al?nan karar ve uygulamalar?, ha?in ve a?a??lay?c? bir ?slupla yeren konu?mac?ya g?re, ?iyi aile ?ocu?u? olanlarla b?yle olmayanlar vard?r.
YARIN: AKP?nin ??ras?
Haz?rlayan: Prof. Dr. R?fat Ok?abol Bo?azi?i ?niversitesi