kal?c? bar?? m?mk?n m?? - 4 -

Kal?c? bar?? m?mk?n m??? sorusuna yan?t arad???m?z yaz? dizisinin bug?nk? konu?u, Emek Partisi (EMEP) Genel Y?netim Kurulu (GYK) ?yesi, Yazar Ayd?n ?ubuk?u. Ayn? zamanda bar?? i?in ?aba harcayan ayd?nlar?n i?inde yer alan ?ubuk?u, K?rt sorununun ayd?nlar aras?nda ??at??ma? eksenli tart???ld???n? ifade etti.
Oysa sava??n temel nedeninin K?rt halk? ?zerindeki tarihi ve g?ncel bask?lar oldu?unu dile getiren Yazar ?ubuk?u, K?rt halk?n?n temel hak ve ?zg?rl?klerinin tan?nmas? halinde ?at??malar?n bitece?ini d???nd?klerini s?yledi.
EMEP GYK ?yesi Ayd?n ?ubuk?u, sorular?m?z? yan?tlad?.

Ayd?nlar i?inde, K?rt sorununa y?nelik bir ?al??ma y?r?t?yorsunuz. Bu ?al??malar nas?l gidiyor?
Nisan ay?nda, T?rkiye ?ap?nda geni?lemesi d???n?len demokratik bar?? inisiyatifi ?al??malar? ba?lad?. T?rk, K?rt ayd?nlar?n?n ortakla?a, K?rt sorununun bar???? ve demokratik tarzda ??z?m imkanlar?n? aramak i?in bir araya geldikleri bir toplant? oldu. Ankara?da ba?layan toplant?lar, Mersin, ?zmir, Samsun, ?stanbul ve Diyarbak?r?da da yap?ld?. A?a?? yukar? 600 civar?nda, her ?evreden insanlar, sendikac?lar, ayd?nlar, yazarlar, gazeteciler, akademisyenler ve siyaset?ilerdi kat?lanlar. 9 Eyl?l?de, b?t?n bu toplant?lar?n sonucu olarak T?rkiye bulu?mas? ger?ekle?tirildi. 200?e yak?n kat?l?mc? ile yap?lan bu toplant?, PKK?ye y?nelik olarak silah b?rak?lmas?, ate?kes ilan edilmesi, devlete y?nelik olarak da operasyonlar?n durdurulmas? ?a?r?s?n? i?eren bir bildiri ile sona erdi.
Buna paralel olarak, ?stanbul?da bir grup ayd?n taraf?ndan y?r?t?len ve bar?? kavram?n? esas alan bir ?al??ma vard?. Burada da ?e?itli ?evrelerden ve de?i?ik g?r?? sahibi ayd?nlar bir araya gelmi?lerdi. Ve bir dizi g?r??meden sonra Ba?bakan?la da g?r??m??lerdi.

Ayd?nlar soruna nas?l yakla??yor?
Ayd?nlar aras?nda K?rt sorununun tart???lmas?, esas olarak ?at??ma ekseninde al?nan bir konudur. Yani ?at??malar?n durdurulmas?, bar?? ortam?n?n sa?lanmas?na y?nelik bir ?aban?n, genel olarak T?rkiye?de ayd?nlar aras?nda hakim oldu?unu s?yleyebiliriz. Tabii burada meseleyi, sava??n nedenleri ?zerinde yo?unla?arak ele alan ayd?nlardan da s?z etmek gerekir. De?i?ik gruplardan, siyasi partilerden, ya da ayd?n ?evrelerinden gelen ayd?nlar aras?nda, sava??n nedenleri ve nas?l bitirilece?i konusunda tam bir uzla?ma, anla?ma yoktur. Fakat biz, Demokratik Bar?? ?nisiyatifi ad? alt?nda birle?en, ?al??malar?n? genelde s?rd?ren ve gelecekte de geni?leterek s?rd?rme niyetinde olan grup, sava??n temel nedeninin K?rt halk? ?zerindeki tarihi ve g?ncel bask?lar oldu?unu, sona ermesinin ba?l?ca dayana??n?n da K?rt halk?n?n temel hak ve ?zg?rl?klerinin tan?nmas? olaca??n? d???n?yoruz. Sorunu, ancak bu ?ekilde ??zebilece?imize dair inan? bizde yayg?nd?r, kuvvetlidir. Meseleye bu a??dan bak?lmad??? s?rece, ge?ici ate?kes s?recini esas almak ve herhangi bir temel sorun ??z?lmeden sava??n bitece?ini ummak ?ok ger?ek?i de?il.

PKK ?a?r?n?za olumlu yan?t verdi. Devletin, h?k?metin tutumu ne oldu? Devletin bak??? ne bu soruna?
?u anda devlet kat?nda bir konsens?s olmad??? tespitini yapabiliriz. Yani, sorunun nas?l ele al?naca?? ve kimler arac?l???yla ??z?lece?i yolunda, a??k ve berrak bir g?r?? hen?z hakim olmam??t?r. Bir k?s?m devlet adam?, askeri ve siyasi ?evrelerden gelen s?zc?ler, sorunu h?l? ter?r sorunu olarak ele almaktad?rlar ve ter?r?n alt edilmesinden sonra, ekonomik ve sosyal baz? tedbirler al?nabilece?i yolunda, eski referans? tekrarlamaktad?rlar. Bunun yan? s?ra, bir bak?ma Mehmet A?ar??n s?zc?l???n? yapt???n? d???nebilece?imiz bir ba?ka g?r?? de, ayn? anda tart???lmaktad?r. Yani PKK?yi siyasi zemine ?ekerek, silahs?z m?cadele zemininde sorunu ele almak ?zere bir tak?m giri?imler yap?labilece?i g?r??? var. Fakat bu g?r?? hen?z hakim hale gelmi? de?ildir. ?zellikle kendisini bir taraf olarak ilan etmi? olan TSK, h?l? K?rt sorununu ter?r sorunu olarak g?rmektedir.

?D??ar?? dediniz de, ABD de var sorunun i?inde...
Gelinen noktada bilinmektedir ki, ABD ya da Irak?taki K?rt ?evreleriyle ili?ki i?inde, K?rt sorununu halletme imkan? yoktur. Bunu g?renler, bunun fark?na varanlar ?o?al?yor. ??nk? Amerika?n?n hesaplar? tamamen farkl?d?r ve egemen ?evreler a??s?ndan d???nsek bile, T?rkiye?nin gelece?i ile Amerika?n?n planlar? aras?nda bir farkl?l?k vard?r. Bunu g?renler, Amerika?dan ve Irak?taki K?rt ?evrelerinden ba??ms?z olarak sorunu ??zmek isteyenler, herhalde zaman i?inde olumlu bir noktaya geleceklerdir. Sorunun muhatab? kimdir, kimler aras?nda bar?? yap?lacakt?r, hangi zeminde ??z?lecektir sorusu net olarak sorulmaya ba?land?ktan sonra, ortaya ??kan sonu? ?udur; Amerikanc? olmayan ve T?rkiye?nin o ?ok hassasiyetle ?zerinde durulan b?t?nl??? temel alan bir ??z?m, ancak PKK ile ger?ekle?tirilebilir. Bunu g?r?yorlar ve zannederim PKK ile g?r???lerek, meselenin halledilmesi, temel hak ve ?zg?rl?klerin, genel aff?n, siyasal ?zg?rl?klerin sa?lanmas? temelinde meselenin ??z?lmesi e?ilimi, zaman i?inde g?? kazanacak gibi g?r?n?yor.

Devlette iki farkl? tutum var gibi g?r?n?yor. H?k?meti nereye koymak gerekiyor?
G?r?nen o ki h?k?met, ?u anda bir yandan ter?r s?ylemini devam ettirirken, di?er yandan da s?z?n? etti?im ikinci ??z?me daha yak?n durmaktad?r. Yani, bir yandan orduyu dengelemek istemektedir, bir yandan da ??z?m?n ger?ekte nerede oldu?una dair bir sezgisi vard?r. B?yle bir ?eli?ki i?inde i?ini y?r?tmeye ?al???yor ve ?eli?kili ??z?m? de herhalde ordunun ikna edilmesinden ziyade, halk?n ikna edilmesine dayanan bir ??z?m olacakt?r. H?k?met bunun da az ?ok fark?nda gibi g?r?n?yor. D??i?leri Bakan??n?n yahut Ba?bakan??n kimi s?zleri, bu y?nde bir i?aret olarak say?labilir. Fakat, gerekli ad?m? atmak i?in yeterli cesareti ve g?c? bulamad??? g?r???ndeyim.

Sorunun ??z?m?ne y?nelik farkl? bak??lar sol kesimde de var. Bu, soldaki farkl? bak??lar nereden kaynaklan?yor?
Soldaki demeyelim de, liberaller ve bizim gibi, yani; EMEP gibi d???nen solcular aras?nda bir farkl?l?k olabilir T?rk ayd?nlar? aras?nda. Liberaller, genellikle ??z?m? AB?nin m?dahalesinde bulmaktad?rlar. Yani ?Amerikanc? olmayan bir ??z?m? dedikleri zaman, ?o?unun akl?na AB?ci bir ??z?m gelmektedir. AB?nin daha etkin olarak kat?lmas?n? sa?layabilecek giri?imler onlar a??s?ndan devam ediyor. Ama AB?nin nas?l bir ??z?m ?nerdi?i konusunda da kimsenin a??k bir bilgisi yok. ?te yandan, K?rt ayd?nlar? aras?nda da AB?yi ??z?m?n temel dayana?? olarak g?ren epeyce etkili bir kesim var. Bunlar, mesela K?rt sorununu AB?nin bir i? sorunu olarak tan?mlamakta ve T?rkiye?nin, K?rt halk? ile T?rk halk?n?n birlikte ??zecekleri sorun olarak almaktan ziyade, AB?nin etkin ?evrelerinin m?dahalesi ile bir bi?imde ??z?mlenebilece?ini d???nmektedirler.
Bunlar, daha ?ok yasalarda yap?lacak d?zenlemeler, siyasi ?zg?rl?kler ve cezaevi ?er?evesine s?k??t?r?lm?? ??z?m fikirleridir. Ama, hem T?rkiye?de hakim ?evrelerin ifade etti?i gibi K?rt sorunu d?? kaynakl? sorundur diyenler, hem de AB?nin i? sorunudur diyenler, ayn? yerde bulu?maktad?rlar. Bu nokta nedir; d??ar?dan gelecek g??lerin sorunu ??zmesidir. ?kisi de d??ar?ya ba?lanm?? g?r??lerdir. Oysa sorun, nas?l T?rkiye?nin d???nda de?ilse, Kandil Da???nda de?ilse, Hakkari?den ?stanbul?a, Edirne?ye kadar uzanan b?t?n topraklar?n ?zerine yay?lm?? bir sorun ise; ??z?m? de yine bu topraklar ?zerindedir. Bunu fark eden T?rkler de K?rtler de vard?r.

YARIN: ANAP Genel Ba?kan Yard?mc?s? Z?heyir Amber: K?rt sorunu yok
Haz?rlayanlar: ?ahin Bayar - Sultan ?zer