kal?c? bar?? m?mk?n m?? - 3 -

Yaz? dizimizin ilk iki g?n?nde AKP ve CHP?nin, ate?kes ve K?rt sorununa y?nelik d???ncelerine yer verdik. AKP Genel Ba?kan Yard?mc?s? Dengir Mir Mehmet F?rat, K?rtlere y?nelik bir?ok ilkin kendi d?nemlerinde ger?ekle?ti?ini s?ylerken, DTP?yle ve DTP?li belediye ba?kanlar?yla, PKK?yi ?ter?r ?rg?t?? ilan etmeden g?r??meyeceklerini kaydetti.
CHP MYK ?yesi Sinan Yerlikaya ise PKK?nin ko?ulsuz silah b?rakmas? gerekti?ini ifade ederek, ?Devletle pazarl?k olmaz? s?zleriyle g?r??lerini ?zetledi.
Yaz? dizimizin bug?nk? konu?u ise Demokratik Toplum Partisi (DTP) Parti Meclisi?nde g?rev alan Yazar Orhan Miro?lu. DTP?li Miro?lu, h?k?metin DTP?yle g?r??memesi i?in daha ?makul sebepleri? olmas? gerekti?ini s?ylerken, h?k?metin ??z?m i?in bir fikre ula?mas? halinde DTP?yle g?r??mesinin sorun olmaktan ??kaca??n? d???n?yor.
?T?rkiye?nin asl?nda ihtiyac? olan PKK?yle y?zle?mektir? diyen Miro?lu, T?rkler ve K?rtlerin ate?kes s?recini birlikte ta??yabilmeleri i?in daha ?ok ?diyalog? ve daha ?ok ?empatiye? ihtiya? oldu?u fikrinde.
Orhan Miro?lu, sorular?m?z? yan?tlad?.
1 Ekim?de, ilan edilen tek tarafl? ate?kes karar?n?n ?zerinden yakla??k iki ay ge?ti. Bu s?re zaaf?nda g?zlemleriniz neler oldu. Gerek h?k?met, gerek asker ve gerekse PKK a??s?ndan de?erlendirir misiniz?
PKK?nin ate?kes ilan etmesinin ?zerinden iki aya yak?n bir zaman ge?ti. Do?rusu demokrasi ve bar??tan yana g??lerin bekledi?i ?l??lerde de?erlendirme yapmaya yarayacak ve toplumun endi?eli bekleyi?ini rahatlatacak, veriler yok elimizde. H?k?met tam bir suskunluk i?inde, pozisyonsuz bir beklemede. Cumhurba?kanl??? se?imi etraf?nda ?r?len laik-antilaik ?at??mas?, 2007 y?l?nda yap?lacak se?imler ve AB?nin aral?k ay? i?in ?ng?rd??? iyile?tirmelerle me?gul bir siyasal ortam ve kamuoyu var. Bu bak?mdan s?ylemek belki ac? veriyor insana, ama hakikaten ate? d??t??? yeri yakmaya devam ediyor. Bing?l ve Dersim?de s?rd?r?len operasyonlar, ate?kes ilan?ndan sonra ordu ad?na yap?lan a??klamalar? do?rular bir halde, ?son PKK?li kal?ncaya kadar? sava??n s?rd?r?lece?ine ili?kin tutumu ispatl?yor. Asker ve gerilla cesetleri yeniden gelmeye ba?lad?. Hayra yorulacak bir gidi?at de?il bu. Sorunuza, merkez sa?da yer alan siyasal partileri de ilave ederek cevap verecek olursam, akl?ma ka??n?lmaz bir ?ekilde bu ?at??malar? s?rd?rme inad?na kar?? duran bir tek A?ar geliyor. PKK, hem siyasal hem de kamusal suskunluktan herhalde memnun olmasa gerektir. ??nk? belki de onun beklentisi, ?at??malar? durdurmas? y?n?nde yap?lan ?a?r?lara cevap vermesi halinde, ciddi bir bar?? hareketinin veya muhalefetinin toplumsal zemin bulaca?? y?n?ndeydi diye d???nebiliriz. T?rkiyeli ayd?nlar aras?nda b?yle bir hareketlilik var tabii ama, hen?z ne oranda etkili olabilece?ini hesaplamak ?ok kolay g?r?nm?yor.
Ba?bakan Erdo?an, PKK?yi ?ter?r ?rg?t?? ilan etmeden, DTP?liler ve K?rtlerle g?r??meyece?ini s?ylemi?ti. Ancak, yeni s?re?le birlikte DTP?nin de h?k?metle g?r??me iste?i var. Bu s?re? nas?l i?leyecek?
PKK?ye y?nelik siyasal tutum ve de?erlendirmelerde, san?r?m art?k bu s?yledi?iniz mesele ikinci plana d??t?. Ate?kesle birlikte PKK ger?ekli?i biraz daha so?ukkanl? ?l??lerde tart??ma konusu oldu medyada. T?rkiye?nin asl?nda ihtiyac? olan budur: PKK?yle y?zle?mek. Bu bak?mdan hamaset s?ylemlerinin d???na bir ?l??de de olsa ??k?ld???n? s?yleyebiliriz. Erdo?an??n DTP?yle g?r??memesi i?in daha makul sebepleri olmal?, ya da inand?r?c? sebepleri diyelim. Ama o da yok. ??nk? DTP?nin bu meseledeki tarihsel rol? ve misyonu tart???labilir de?ildir. H?k?metin, ??z?m i?in bir fikre ula?mas? halinde DTP?yle g?r??menin sorun olmaktan ??kaca??n?, yani DTP?yle g?r??menin ka??n?lmaz hale gelece?ini d???n?yorum. Ama bu h?k?met g?r?ld??? kadar?yla buna haz?r de?il. ??z?m i?in bir plan? yok h?k?metin ve 2007 y?l?nda, en az?ndan TBMM?deki yeni siyasal aritmetik ortaya ??k?ncaya kadar da b?yle bir ??z?m tasar?s? g?ndeme gelecek gibi g?r?nm?yor. Ve ne yaz?k ki bu ?ok tehlikeli bir durum, sorunu ertelemenin, bekle g?r politikas? izlemenin yarataca?? sonu?lar ?ok vahim olacakt?r. H?k?met ve DTP aras?nda i?lemesi d???n?len bir diyalog s?recinin hen?z ba??nda bile de?iliz. Bunu sa?layacak olan, bu h?k?metin kararl?l???d?r bir, ikincisi bu kararl?l??a onu mecbur edecek demokratik kamuoyunun bask?s?d?r. ?u anda bu s?z?n? etti?im bask?n?n dayan?lmaz hale geldi?ini g?rebilmeyi ?ok isterdim.

Gerek h?k?met, gerekse baz? ayd?n kesimler, tek tarafl? ate?kesin yeterli olmad???n? PKK?nin tamamen silah b?rakmas? gerekti?ini ifade ediyor. Bu, size ger?ek?i geliyor mu?
Ate?kesin g?rmezlikten, duyulmazl?ktan gelindi?i bir ?lkede, 22 y?ld?r silahl? m?cadele y?r?ten bir ?rg?te, bu m?cadelenin sebepleri hi?bir ?ekilde bitmemi?ken, yani ??z?m bekleyen sorunlar orta yerde duruyorken, silah b?rak demek, belki ?o?u kez iyi niyetlerle yap?l?yor olabilir, ama b?yle bir ?ey ne siyasal ne de toplumsal realiteye uymuyor. K?rt hareketinin demokratik mecralarla bulu?mas? ve bu kanallarda akmas? elbette herkesin istemi. ETA ve ?RA ?rneklerinden de anlamak m?mk?n, bu ?lkede de silahl? m?cadele sonsuza kadar s?rmeyecektir elbette. G?ney K?rdistan?da oldu?u gibi K?rtlerin kendi silahl? g??lerini orduya ra?men koruma gibi bir talepleri de yok zaten. ??i kolayla?t?ran bir durum bu. O halde, PKK?nin de silahs?zland?r?lmas?n?n m?mk?n oldu?unu bilmemiz laz?m. Nas?l olacak bu, elbette silahl? m?cadelenin gereksiz ve anlams?z oldu?u ko?ullar? yaratarak. T?rkiye?de yanl?? olan ?udur: Madem ki silahl? insanlar ve silahl? bir m?cadele var, o halde demokratik ad?mlar ve programlar geli?tirmek de m?mk?n de?il. Oysa bunun kadar yanl?? bir siyasal tercih olamaz. Silahl? m?cadele y?r?tenleri cezaland?r?yor diyelim devlet ve hak talepleri bu y?zden yok say?l?yor. Peki, PKK ve onun kitlesinin d???nda mesela bir K?rt toplumu yok mu, bu toplumun talepleri yok mu? Silahl? m?cadele gerek?e g?sterilerek bu toplumu cezaland?rman?n do?ru bir tercih oldu?u nas?l s?ylenebilir. Elinde silah olan K?rtle elinde silah olmayan K?rt aras?nda devlet, hak talep etmek s?z konusu oldu?unda bir ayr?m yap?yor mu? Silahl? s?re?ler ve demokratik bar????l s?re?ler aras?ndaki ili?kiyi anlamak bak?m?ndan, IRA ?rne?i ?ok ??reticidir: 1998?de bar?? s?reci ba?lam??t?r, ?rlanda?da, ama IRA silahlar?n? ancak 2005 y?l?nda tamamen g?md???n? ilan etmi?tir. Yani bu bar?? s?recinde IRA silahl? eyleme ba?vurmasa da silaha ve askeri g?ce sahipti. Sorun PKK?nin bug?n i?in silah b?rakmas? de?il, silah b?rakmaya giden s?recin nas?l yarat?laca??d?r.
Varsayal?m ki, PKK hi?bir ko?ul ?ne s?rmeden silah b?rakt?. Ama K?rtlerin kimlik ve k?lt?rel talepleri var. Bunlar nas?l tart???lmal??
Varsay?mlar ?zerine yorum yapmak ?ok do?ru de?il. Ama ben, T?rkiye?de K?rt meselesinin ??z?ms?zl???nde ?srar etmedeki ger?ek nedenin PKK?nin silahl? varl???ndan kaynakland??? inanc?nda de?ilim. PKK son otuz y?lda var. Ya ?ncesini ne yapaca??z? Demokratik bir ??z?m? benimseseydi bu devlet, PKK olur muydu? Devletin ve resmi ideolojinin, korkular? ve endi?eleri, bu alan? g?venlik sekt?r? i?in vazge?ilmez bir alan gibi g?rmesi, ordunun vesayetini s?rd?rmeye yaramas?, b?t?n bu nedenler ??z?ms?zl???n ger?ek nedenleridir.
Ate?kes s?reci, ?nemli bir f?rsat olarak de?erlendiriliyor. T?rklerin ve K?rtlerin birlikte, bu s?reci ta??yabilece?ine ili?kin inanc?n?z ve umudunuz var m??
T?rkler ve K?rtlerin bu s?reci ta??yabilmeleri daha ?ok diyalog ve daha ?ok empatiyle m?mk?n. T?rkiyeli ayd?nlar aras?nda son zamanlarda sa?lanan g?r??meler, temaslar, fikir al??veri?i bu bak?mdan ku?kusuz ?ok de?er ta??yor. Ate?kesin korunmas?, ama kal?c? bir bar??a d?n??mesi i?in de ciddi bir hareket plan? yarat?lmas? gerekiyor. Toplumun b?t?n kesimlerine bu konuda hayati g?revler d???yor. Silahl? ?at??malar?n yeniden ba?layaca?? bir s?reci d???nmek bile ?ok korkutucu ve endi?e vericidir. Silahl? m?cadelenin sosyal-siyasal zemini bug?n ?ok farkl? haldedir. Silahl? m?cadele, ka??n?lmaz bir ?ekilde yatay bir hal al?r ki, bu da etnik ?at??ma demektir. D???n?lmesi bile korkutuyor insan?.

YARIN: Yazar Ayd?n ?ubuk?u: Devlet kat?nda bir konsensus yok