Bakanın ‘kültür’ vergisi ısrarı

Halkların Demokratik Kongresi (HDK) İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’in verdiği soru önergesinde Maliye Bakanı Şimşek’e, “Anılan ajansın tasfiye edilerek faaliyetlerinin sona erdirilmesinin üzerinden 4 ay geçmesine rağmen benzin ve motorine konulan ilave vergiler kaldırılmasına ilişkin kamuoyuna herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Benzin ve motorine 1 Temmuz 2008’de getirilen ilave kültür vergisi (ÖTV) uygulamadan kaldırılacak mı, deprem vergisinde olduğu gibi kültür vergisi de sürekli bir vergi olarak sürdürülecek mi? Bu tür ilave vergiler çıkarılırken,  arttırılan verginin uygulama süresi konusunda hüküm konulmaması, vatandaşı aldatmak değil midir?​” gibi sorular yöneltilmişti.

ÖTV NEDEN DEVAM EDİYOR?

Şimşek yanıtında, “5766 sayılı Kanunla 01.07.2008 tarihinden geçerli olmak üzere benzin türlerinde litre başına 1.5 kuruş, motorin türlerinde ise 1 kuruş ÖTV artışı yapılmıştır. Bu düzenlemenin yıllık gelir etkisi yaklaşık 220 Milyon TL’dir. Ayrıca, 4760 sayılı ÖTV Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan akaryakıt ürünlerinden alınan ÖTV tutarlarında adı geçen Kanunun 12’nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden ekonomik politikalar ve bütçe gereği olarak Bakanlar Kurulunca değişiklikler yapılabilmektedir. Bu maddenin verdiği yetkiye istinaden, ÖTV Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan malların ÖTV tutarları 15.07.2009 tarihli ve 27289 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2009/15200 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yeniden tespit edilmiştir.” derken İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı için alınmaya başlanan verginin “ajans kapanmasına rağmen neden devam ettiği” sorusuna yanıt vermedi.

AKP KALICI HALE GETİRDİ

Şimşek, özel iletişim vergisi konusunda sorumluluğun geçmiş hükümetlere ait olduğunu ima ederken, bunun tersini gösteren ifadelere de yer vermek durumunda kalmış: “9/1/2003 tarih ve 4783 sayılı Yasa ile bu defa özel iletişim ve özel işlem vergilerinin uygulama süresi 31/12/2003 tarihine kadar uzatılmıştır. Daha sonra 5035 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle 1.1.2004 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, özel iletişim vergisi; gelişen telekomünikasyon hizmetlerinin vergilendirilmesinin de gereği olarak, kapsamı genişletilerek 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununda düzenlenmiştir.”
Buna göre AKP, iktidara geldiği tarih olan 3 Kasım 2002’den sonra özel iletişim vergisini kalıcı hale getirmiştir.

MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNE AKTARILDI

Bu gelirlerin nereye harcandığı konusundaki cevapsa tam bir muamma. Bazı proje örnekleri ifade edilmekle birlikte, asıl cevapta “Bütçe ilkelerinden olan belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilememesi esası gereğince toplanan tüm vergiler, merkezi yönetim bütçesine gelir kaydedilmekte, kamu hizmetlerinin gerekleri doğrultusunda bütçeden harcanmaktadır.” denilmektedir. (İstanbul/EVRENSEL)

TARIMDA ÖTV TARTIŞMASI

Tüzel’in soru önergesindeki “Yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine verilen akaryakıttan, pırlantadan özel tüketim vergisi alınmaz iken, neden tarımsal üretimde kullanılan mazot başta olmak üzere akaryakıttan ÖTV alınmaktadır? Türkiye’de tarımsal üretimin desteklenmesi gerekirken, 2003 yılından beri ticari yatlar, gemicilik, pırlanta ticareti neden desteklenmektedir?​” sorulara karşılık Bakan Şimşek şu açıklamayı yaptı:
“ÖTV mevzuatında tarımsal amaçlı üretimde kullanılan motorin türleri için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesinden destekleme yapılmakta olup, tarımda mazot desteği ile mazot maliyetinin ortalama olarak yüzde 17’si karşılanmaktadır. Yani mazottaki verginin yaklaşık yüzde 34’ü iade edilmektedir. 2003 yılından bugüne kadar çiftçimize 3.5 milyar lira mazot desteği verilmiştir.”
Üretici dernek ve sendikalarının tarımda kullanılan mazottan vergi alınmamasıyla ilgili talepleri ve yine Tüzel’in bu kapsamda verdiği kanun teklifi düşünüldüğünde Bakan Şimşek’in verginin yüzde 66’sının (yüzde 34 ‘iade’den sonra kalan kısmı) neden alındığını da açıklaması gerekecek gibi gözüküyor.

IMF’YE NİYET MEKTUBU

Soru önergesine yanıtta ‘tarihsel’ bazı bilgiler de bulunuyor. Şimşek’in cevabında 1999 Marmara depremi sonrasında getirilen özel iletişim vergisiyle ilgili geçmiş hükümetin sorumluluğu vurgulanıyor. IMF’ye verilen 18 Aralık 2000 tarihli niyet mektubunda şu ifadeler yer alıyor: “Dolaylı vergilere gelince, özel iletişim ve özel işlem vergilerinin süresi, özel işlem vergisinin oranı iki katına çıkartılarak, 2001-2002 yıllarını da kapsayacak şekilde uzatılacaktır; telefon hizmetleri ve doğal gazdaki KDV oranları artırılacak, diğer harçlarla beraber LPG kullanan araçlar üzerindeki vergiler artırılacaktır. Bu tedbirlerin GSMH’nın yüzde 1.2’si kadar gelir getirmesi beklenmektedir. Buna ilaveten, akaryakıt tüketim vergisi aylık artış oranı en az hedeflenen TÜFE enflasyonuna eşit olacak şekilde belirlenecektir.” AKP hükümeti ise, bu niyet mektubunda da ifade edilen özel iletişim vergisini 2004 yılında kalıcı hale getirdi.