İzmir’in Çernobili’nde TAEK mahkemeyi takmıyor

Özer AKDEMİR
İzmir

“İzmir’in Çernobili” olarak bilinen Gaziemir’de, eski bir kurşun fabrikasının bahçesinde gömülü olduğu ortaya çıkan nükleer atıklarla ilgili Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK), mahkeme kararı olmasına rağmen alanda çalışma yaptığı ve atıkları ayrıştırdığı ortaya çıktı. 

NÜKLEER ATIĞI ÇED’SİZ KALDIRACAKLARDI

TAEK, Türkiye’nin üçüncü büyük kenti İzmir’in merkez ilçelerinden birisinde, binlerce insanın yaşadığı Aktepe ve Emrez Mahalleleri yanındaki fabrika bahçesinde ortaya çıkarılan nükleer atıkların varlığını bilmesine rağmen yıllarca önlem almamış, adeta yörede yaşayanların sağlıklarının bozulmasına göz yummuştu. Atıkların bölgede olduğu ortaya çıkıp, kamuoyunun gündemine oturunca yetkililer bu atıkların taşınması için çalışma başlatmıştı. Atıkların özel bir şirket tarafından taşınması için yapılan ihalede İzmir Valiliği “çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) gerekli değil” kararı verince, mahalleli, EGEÇEP ve Yeşil ve Sol Gelecek Partisi bu karara karşı dava açmıştı. İzmir 2. İdare Mahkemesi, geçen mayıs ayında sonuçlanan davada radyoaktif maddelerin canlı yaşamına yönelik olumsuz etkilerine dikkat çekerek; “Radyoaktivite içeren atıkların bertarafında mutlaka ÇED yapılmalıdır” kararı vermişti. Aradan aylar geçmesine rağmen mahkeme kararının yerine getirilmesine dönük bir ÇED sürecine başlamayan ilgili kurumların çalışmaların durdurulduğu açıklamasına rağmen alanda çalışmaların hâlâ devam ettiğinin gözlenmesi üzerine bu çalışmalar kamera ile çekilip İzmir Valiliğine suç duyurusunda bulunulmuştu.  

MAHKEME KARARI VAR AMA TAEK ÇALIŞIYOR

Davayı yürüten EGEÇEP Hukuk Komisyonu Üyesi Avukat Arif Ali Cangı’ya İzmir Çevre İl Müdürlüğünden gelen yazıda mahkeme kararına rağmen alandaki çalışmaların sürdüğü itiraf edildi. Çevre İl Müdürlüğü, işletmede kırma eleme faaliyetine son verildiğini ve bu ekipmanların söküldüğünü belirttikten sonra şu açıklamayı yaptı: “...İşletme içerisinde TAEK kontrolünde yer yer fiziksel ayırma işlemlerinin devam ettiği gözlemlenmiştir.” Yazıyı yorumlayan Av. Cangı, TAEK’in mahkeme kararını yok saydığını söyledi. Mahkeme kararının tüm kurumları bağlayıcı olduğuna dikkat çeken Cangı, “Mahkeme kararından sonra ‘ÇED sürecini derhal başlatın’ diye defalarca başvuru yapmama rağmen gerek Bakanlık, gerek Valilik gerekse Çevre İl Müdürlüğü hep oyalayıcı yanıtlar verdiler. TAEK ‘ÇED beni ilgilendirmez, Çevre Bakanlığını ilgilendirir’ diyor. Oysa ÇED tam da TAEK’in faaliyet alanlarına ilişkin konuları içeriyor. Mahkeme kararı bir anlamda olayın bilimsel olarak ve şeffaf bir şekilde çözümünün önünü açmışken TAEK gizli kapaklı, kamuoyundan kaçırarak çalışmasına devam ediyor. Üstelik bu atıkların ne yapıldığı, nereye gittiği bile belli değil” dedi. 

ALANA YENİ ATIKLAR MI GETİRİLİYOR?

Mahallelinin yağmurların ardından alandan dumanlar çıktığına dair gözlemlerinin devam ettiğini aktaran davanın avukatı Arif Ali Cangı, önemli iddialarda bulundu. Bölgeye yeni atıkların bile getirilmesinin söz konusu olabileceğini söyleyen Cangı, “Yapımı süren Konak Tüneli’nin atıklarının bu alana getirildiğine dair duyumlar var. Burası bir atık alanı haline getirilirse ömrübillah temizlenemez” dedi.