Kadınlar eve hapsedilmek istemiyor

Özge ÖZDEMİR
Duygu İNCE
Van

TÜİK verilerine göre, Van’da kadınlarda istihdam oranı yüzde 21 olarak belirlendi. 

Kadın istihdam oranının en düşük olduğu illerden birisi olan Van’da kadın emekçilere bu durumunun onlar üzerindeki etkilerini sorduk.

Kadın istihdamının bu kadar düşük olmasını hükümetin ve toplumun kadına bakış açısına bağlayan Eğitim Sen Kadın Sekteri Özgül Çelikkaleli “Sizler kadını eve kapatıp, kadının yerinin ev olduğunu söylerseniz, ev emeğine bir ücretlendirme yapmadan orada kadını köle gibi çalıştırmaya, onun zorunlu işi olarak görürseniz böyle bir politika böyle yaklaşım zaten bu sonucu doğurur” diye konuştu. Bu zihniyetin kadın emeğinin sömürülmesine de zemin hazırladığını söyleyen Çelikkaleli, şöyle devam etti: “Çünkü sürekli bakanlığımızın bile açıklamaları bu yönlü kadına reva görülen işte esnek çalışma, güvencesiz çalışma, kısmi zamanlı çalışma… Kadına evinde olsun, çocuk doğursun, çocuk büyütsün, çocuk baksın ya da yaşlı baksın gibi şeyler reva görülüyor. Dolayısıyla bu istihdam sonuçları çokta şaşırtıcı değil bizim açımızdan.” Van’da genel olarak yoğun bir işsizliğin yaşandığını ve bunun en önemli nedenlerinden birinin bölgedeki savaş koşulları olduğunu belirten Çelikkaleli, “Bölgede savaş koşularından kaynaklı ne tarım, ne hayvancılık yapabiliyor insanlar. Sanayi yok denecek kadar az. Onun dışında savaştan kaynaklı dışarıdaki çatışmadan, olaylardan kaynaklı esnafla konuştuğunuzda esnafında bundan çok etkilendiğini giderek dükkanlarını kaptığını, kiralarını ödeyememe noktasına geldiklerini ifade ediyorlar. Van’da genç nüfus çok fazla. Ve bu gençlerin çoğu işsiz. İşsizliğin önüne geçebilmek için, istihdam alanları oluşturabilmek için bölgede öncelikle çatışmaların durması gerekiyor. Çatışmanın durması, savaşın bitmesinden sonra ancak ekonomiye dair belli politikalar yürütür farklı adımlar atarsınız” diye konuştu. 

'EĞİTİM POLİTİKALARI ÇOK ÖNEMLİ'

Bu sorunun ortadan kalkmasının eğitim politikalarındaki düzenlemelerle olacağına dikkat çeken Çelikkaleli, “Eğitim elbette bu noktada çok önemli.  Ama eğitimde müfredatlar maalesef öyle cinsiyetçi ki. Ders kitaplarını açın hepsinde cinsiyetçi söylemler var. Hepsi toplumsal rolleri pekiştirecek cümleler kuruyor. ‘Kadın şunu şunu yapar, erkek şunu şunu yapar, annenin görevi şudur, babanın görevi şudur’  gibi ifadelerle o yaşta o çocuklara enpoze ediliyor bunlar” dedi. Eğitimcilere bu sorunun ortadan kalkması için büyük işler düştüğünü ifade eden Çelikkaleli, gelecek nesillere kadının toplumdaki rolünün doğru anlatılması gerektiğini söyledi. Van Büyükşehir Belediyesi tarafından olumlu adımların atıldığına ancak bunlarında yeterli olmadığına dikkat çeken Çelikkaleli, “Belediye bünyesinde kadın politikaları için daire başkanlığının kurulmuş olması, kreşlerin açılıp, kadın personellerin çalıştırılması bunlar güzel hani en azından ön açıcı olacak. Öyle umuyoruz, öyle düşünüyoruz” dedi.

'KADINLAR KENDİNE GÜVENSİN'

Keramet Tekin ise Van’da sayıları oldukça az olan, çalışan kadınlardan birisi. Bir kadın olarak çalışarak kendi ayaklarının üzerinde durmanın çok önemli olduğunu belirten Tekin, “Ben bekarım ve Van’da ailemden ayrı yaşıyorum. Ailem Yüksekova’da yaşıyor. Özgürce kendi kararımı verip burada çalışma imkanı buldum. Ailemde kararıma saygı gösterdi. Ama her aile bunu yapmıyor. Kimi aileler güvenmiyorlar mesela. Bu yüzden de çalışmalarını istemiyorlar. Benim mesela ailemden bağımsız olmam güzel bir şey. En azından kendi başımın çaresine bakabiliyorum. Kendi ayaklarımın üzerinde durabiliyorum” dedi.

Tüm kadınların çalışması gerektiğini belirten ve küçük bir tekstil atölyesinde çalışan Sümeyye Bilge ise kadınların çalışmasının genelde erkekler tarafından engellendiğini söyledi. Bilge, “Ben ailelere tavsiye ediyorum. Kızlarını çalıştırsınlar. Hayatta her şeylerini onlar başarsın. Kendilerine güvensinler” dedi. 

Kadın istihdamı için önemli adımlar atan Van Büyükşehir Belediyesi’nde bir süredir kadın otobüs şoförü ve kadın zabıtalar çalışıyor. Kadın zabıtalardan Melike Güler ise çalışmanın verdiği özgüvenle “Kadının ayaklarının üzerinde durması için, özgüveni için, ekonomik özgürlüğü için çalışması gerekiyor” dedi. Zabıta kadınlardan Nurten Gül ise bu oranın giderek artması gerektiğini düşünüyor. Gül, “Kadın istihdamının düşük olmasının nedenlerinden biri eğitimdir. Erkek zihniyetli bir eğitim söz konusudur. Bunun da yansımaları her alanda olduğu gibi istihdam da görülüyor” diye konuştu.

EN DÜŞÜK İSTİHDAM ORANI BÖLGEDE

İstihdamın en yüksek oranda olduğu iller Denizli, İzmir, İstanbul, Edirne ve Kırklareli olurken, en düşük olduğu iller ise Şırnak, Ağrı, Bitlis, Van ve Siirt olarak belirlendi. Türkiye’de çalışan 12 milyon 679 bin 379 kişiden 3 milyon 180 bin 982’si kadın. Çalışanların yüzde 25,09’u kadınlardan oluşuyor. Türkiye ortalaması yüzde 30 düzeyinde olan kadın istihdam oranının bölge illerinde yüzde 6,8’e kadar gerilediği ortaya çıktı. Bölge illerinde işgücündeki kadınların erkeklere oranı yüzde 10’un altındayken, batı illerinde bu oran artıyor.