Sarar işçisi dert küpü
Sarar Giyim Sanayi ve Sarar CCS Eskişehir Organize Sanayi’de en çok kadın işçisinin çalıştığı fabrika. Son yıllarda işçi alımını durduran fabrikada, işçi sayısı azalmış durumda. 2 bin 500’leri bulan işçilerin çoğunluğu kadın. Asgari ücret ve asgari ücretin biraz üstü maaşların olduğu fabrikada kadın işçilerin birçok sorunu ve talebi var.
Geçtiğimiz yıl bir kadın işçinin hastaneye gönderilmemesi ve çalışırken hayatını kaybetmesi ile gündeme gelen fabrikada konuyla ilgili haber gazetemizde ve internet sitesinde yayımlanmış, onlarca işçi de bu habere yorum yapmıştı. Bu durum Sarar yönetimini kızdırırken, iki işçinin sosyal medyada bu haberi yayımladığı ve internet sitesindeki habere yorum yaptığı gerekçesi ile işten çıkarıldığı iddia edilmişti. Bizde kadın işçilere kalitenin ve zarafetin markası Sarar’ı sorduk.
‘SANKİ KOYUNUZ BİZ’
Yıllarını Sarar’da çalışarak geçirdiğini belirten kadın işçi, “Ne uzadık ne kısaldık. Eşimin de maaşı olunca kendi halimizde geçindik hep. Sarar’da birçok insan ek gelir gibi aile ekonomisine destek amaçlı çalışıyor” dedi. Kadın işçilerin çoğunlukta olduğunu vurgulayan işçi, dikim ve kesim olduğu için kadınların ellerinin bu işlere daha yatkın olduğunu söyledi. Birçok sorun yaşadıklarını dile getiren kadın işçi, “Hem işte hem hayatta kadın olmak 2. sınıf olmak gibi bir şey. Yazları sıcak olan fabrikada kadın olarak çalışmak zor biraz. Ferahlamak için önlüğün önünü kessen hemen dalga geçmeye başlarlar” diye konuştu. Geçen sene bir kadın arkadaşlarının hayatını kaybettiğini hatırlatan işçi, “Bir arkadaşımız işyeri doktoruna başvurmasına rağmen bir şeyin yok diye çalıştırıldı ve hayatını kaybetti. O zaman herkes ağlayıp bağırınca anons yapmışlardı, bağırmayın tezgahlarınızda kalın diye hiç unutmuyorum. Sanki koyunuz biz” dedi.
ÖLMEMİZ Mİ LAZIMDI?
Kadın işçi hayatını kaybettikten sonra tuvaletlerdeki turnikelerin kalktığını anlatan bir başka işçi de, “Kadın işçilerin olduğu yerde tuvaletler sınırlı olur mu?” diye sordu.
“Bizi köle gibi gördükleri için anlamıyorlar. Bir de nasılsa ya evlenecek para biriktiriyor, ya eve destek oluyor ya da eşi zaten çalışıyor diye sanki yarım işçi gibi görülüyoruz” diyen işçi, günde 8 saatten fazla çalıştıklarını anlattı. Aldıkları parayı da sonuna kadar hak ettiklerini kaydeden işçi “Şimdi bir işçi hasta oldu mu doğru hastaneye, tuvaletlerdeki turnikeler kalktı illa ölmemiz mi lazımdı yazıklar olsun” diye konuştu.
PERFORMANSA GÖRE MAAŞ
Sarar’da birlik olmadığına değinen genç bir Sarar işçisi, bütün işçilerin sorunları olduğuna değindi. “Sigorta tam, maaş zamanında yatıyor ya insanlar bunu kaybetmek istemiyor” diyen Sarar işçisi, Sarar’da performans sistemi olduğunu belirtti. Performansa göre maaş aldıklarını kaydeden işçi, şöyle devam etti: “Önceden dereceye göre makinene yeşil kırmızı bayrak koyuyorlardı, öbür işçilerle yarış onun bayrağı sarı benim ki kırmızı düşünsenize psikolojik baskı hep. Şimdi mühendisler gezerek bakıp not ediyor ona göre çalışmanın performansı çıkarılıyor ve uyarılıyorsun. Biri 1100 alıyorsa kendini paralayan 1300 alıyor. İnsani bir şey mi bu? Bu da işçileri birbirine karşı kışkırtıyor.”
İŞ KORKUSU RAZI OLMAYA ZORLUYOR
Bir diğer kadın işçi ise evli olmayan işçilerin daha bağımlı olduğuna dikkat çekiyor. “Eşi ölmüş veya eşinden ayrılmış kadın işçiler iş yerinde daha bağımlı durumda. İşimi kaybedersem nasıl yaşarım diyorlar. Bir gün sendika lafı geçince dul bir kadın arkadaşımız siz işinizi ben evimi kaybederim eğer atılırsak demişti” diyen işçi, iş korkusunun kendilerini razı olmaya zorladığını kaydetti. Daha önce Sarar’da sendika olduğunu anlatan işçi, “Maaş artı ikramiye alıyorlarmış şimdi kuru maaşa talim. Onu da arttırmak istiyorsan performans yapacaksın” diye konuştu.
