Annesinin kucağında öldürülen Mehmet için 'hak ihlali' kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), Şırnak'ın Cizre ilçesinde 2009 yılında annesinin kucağında süt emerken Jandarma eri Hakan Alkan attığı gaz bombasının başına isabet etmesi sonucu yaşamını yitiren 18 aylık bebek Mehmet Uytun ile ilgili yapılan başvuruya dair kararını verdi. AYM, 5,5 yıl sonra olayın faili olan jandarma görevlisi hakkında soruşturma izni verilmemesinin "hak ihlali" olduğuna karar verdi.
Kamuoyunun "Annesinin kucağında vurulan bebek" olarak tanıdığı 18 aylık bebek Mehmet Uytun'un, Şırnak'ın Cizre ilçesinde 9 Ekim 2009 tarihinde evlerinin balkonunda annesinin kucağında süt emerken Jandarma eri Hakan Alkan attığı gaz bombasının başına isabet etmesi sonucu yaşamını yitirmesiyle ilgili yapılan başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi (AYM) kararını verdi. Turan ve Kevzer Uytun'un bebekleri olan Mehmet, vurularak yaralanması sonrası tedavi gördüğü hastanede verdiği yaşam mücadelesini 10 gün sonra kaybederek, yaşamını yitirmişti.
Olay yerinde bulunan gaz kapsülünün Emniyet Genel Müdürlüğü Diyarbakır Kriminal Polis Laboratuvarı'nda yapılan incelemesinde kapsülün jandarma tarafından kullanılan bir tüfekten atıldığını tespit edildi. Ancak Cizre İl Jandarma Komutanlığı, Mehmet Uytun'un ölmesinde kullanıldığı iddia edilen kırmızı renkli mühimmatın envanterinde bulunmadığını iddia etti.
Adli Tıp Kurumu raporunda ise, çocuğun düşerek kafasını sert bir cisme çarpması sonucu mu yoksa gaz bombasının isabet etmesi sonucu mu meydana geldiğinin ayrımının yapılamadığı ileri sürüldü.
Cumhuriyet Başsavcılığı gaz tüfeğini kullanan Jandarma görevlisi Hakan Alkan hakkında Cizre Kaymakamlığı'ndan soruşturma izni talep etti, ancak Cizre Kaymakamlığı jandarma görevlisi hakkında soruşturma izni vermedi. Soruşturma izni verilmemesine hem aile hem de savcılık itiraz etti, fakat Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi itirazın reddine karar verdi. Cumhuriyet Başsavcılığı daha sonra Hakan Alkan hakkında inceleme yapılmasına yer olmadığına karar verdi.
Yaşam hakkının etkili soruşturma yükümlüğünün ihlal edildiğini iddia eden aile Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu.
AYM, 5,5 yıl sonra aldığı gerekçeli kararında şunları kaydetti:
"Ölüm olayına karıştığı ileri sürülen kişilerin hangi suçlardan soruşturma veya kovuşturmaya tabi tutulacaklarını belirleyecek olanlar olayı ilk elden inceleyen soruşturma ve yargılama makamlarıdır. Bireylere ait cezai sorumlulukların kapsamının belirlenmesine yönelik hukuki sorunların incelenmesi kurul olarak AYM'nın yetkisi kapsamında olmayıp suçluların tespiti ve cezalandırılması derece mahkemelerinin görev ve yetkisindedir.
Gerçekleşme koşulları tartışmalı olan başvuru konusu olayda cezai sorumluluğun bulunup bulunmadığına ilişkin kapsamlı inceleme ve değerlendirme yapılmaması, soruşturmanın makul bir hızla yürütülmemesi ve soruşturmanın derinleştirilmesine engel olacak şekilde soruşturma izni verilmemesi nedeniyle etkili resmi bir soruşturma yürütülmediği ve yaşam hakkının usul yönünden ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır."
Anayasanın 17. maddesinde güvence altına alınan "yaşam hakkının etkili soruşturma yürütme yükümlüğü" yönünden ihlal edildiğine karar veren AYM, ihlalin ve sonuçların ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini Cizre Kaymakamlığı ve Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesini hükmetti.
AYM ayrıca aileye müştereken 15 bin TL manevi tazminat ödenmesine de hükmetti. (DİHA)
