Mars’ın tekelleşmesi sektörü olumsuz etkiliyor

Raporun değerlendirilmesi amacıyla bir panel düzenleyen Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği (SE-YAP), Rekabet Kurumu’nun raporunu değerlendiren açıklmasını sektörle paylaştı. SE-YAP değerlendirmesinin öne çıkan başlıkları şöyle; 

1- Rapor sektördeki taraflarla yapılan görüşmeleri ve anketlerle elde ettiği verileri, bilgileri yanlış yorumlamaktadır. Rekabet Kurumu,  izin verdiği Mars-AFM birleşmesi ve birleşmenin yarattığı sonuçlarla ilgili bir öz eleştiri yapmamakta dolayısıyla kurum olarak konuyla ilgili sorumluğunu üstlenmemektedir. Tüm bunların doğal sonucu olarak da durumu düzeltici bir eylem planından bahsetmemektedir. Bu haliyle rapor sektördeki şikayet, eleştiri ve hassasiyetleri yansıtmamaktadır. Raporda olması muhtemel gelişmeler olarak nitelenen unsurlar 2016 yılı itibariyle rektörün reel gerçeklikleri haline geldiğinden rapor ne yazık ki sektördeki sorunları ve yapısal bozuklukları meşrulaştırmaya yönelik bir resmi belge niteliğindedir.

KÜÇÜK SİNEMA SALONLARI TEHLİKEDE

2. Piyasadaki monopolistik yoğunlaşma, bunun sonrasında gerçekleşen dikey bütünleşme ve keyfi VPF uygulamaları konunun esas muhatabı olan Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nün de ivedilikle faaliyete geçmesini gerektirir düzeydedir. Raporda da belirtildiği gibi “sektörün ekonomik yönü bir tarafa, gözden kaçırılmaması gerekli diğer bir yönü de sinemanın sosyal ve kültürel bir etkinlik olduğu gerçeğidir”. Sektör dijital dönüşümü gerçekleştirmekte zorlanan sinema işletmelerinin pazardan çıkma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu gerçek, özellikle küçük yerleşim birimlerinde çoğunlukla tek perde/salonla hizmet veren küçük sinema salonlarının dijitalleşme yüzünden varlığının tehlikeye düşmesi ve söz konusu yerlerde yaşayan toplumun en önde gelen kültürel aktivitelerinden biri olan sinemaya birincil yoldan ulaşamama ihtimalini de beraberinde getirmektedir. Bu durum Sinema Genel Müdürlüğü’nün bu konuya doğrudan müdahil olmasını kaçınılmaz kılmaktadır.

GÜNEY KORE’Lİ SİNEMA ZİNCİRİ RAPORDA YOK

3. Rekabet Kurumu raporunda Mars Grubu’nun dikey yapılaşmasına ve yoğunlaşmasına dikkat çekilmekte, ancak sonuç olarak bu durumun rekabet açısından negatif sonuçlar doğurmadığını iddia etmektedir. Oysa Mars Grubu’nun gösterim faaliyetlerinde AFM birleşmesi sonrasındaki yoğunlaşma dışında, dağıtımcılık, yapımcılık, ithalatçılık ve reklamcılık faaliyetlerine de başlaması sinema sektöründe dağıtım alanında fiilen rekabeti bozan bir tekelleşme durumu yaratmıştır. Grup kendine ait sinema salonlarında, dağıtımını, yapımını veya ithalatını gerçekleştirdiği filmlere vizyon tarihi ve gösterim hafta sayısı anlamında avantajlar sağlamaktadır. Raporda da belirtildiği gibi Türkiye’de hangi filmin hangi tarihte vizyona gireceğini fiilen Mars Grubu belirlemektedir. Bu durum yapımcılar açısından yatırımlarının geri dönüşü anlamında belirsizlik yaratmakta, yeni yatırımcıların sektöre girmesini zorlaştırmakta, dolayısıyla film yapım finansmanını olumsuz yönde etkilemektedir. Rekabet Kurumu Mars-AFM birleşmesi sonrasındaki dikey bütünleşmeyi dağıtımcılar, salon sahipleri ve bilet alanlar ile sınırlı tutmuştur. Mars Grubu’nun dikey bütünleşmesinin özellikle film üretimi ve film ithalatı yapan taraflar açısından tekrar değerlendirilmesi gerekmektedir.

4. Rekabet Kurumu, 2016 Nisan ayında Mars Grubu’nun Güney Kore’li bir sinema zinciri grubu CJ CGV Co. tarafından satın alınmasına ne raporunda ne de raporun değerlendirildiği panelde yer vermemiştir. Rekabet Kurumu’nun hazırlamış olduğu “Sinema Hizmetleri Sektör Raporu”nu yeni gelişmeler ışığında ve sektörden aldığı geri bildirimler doğrultusunda ivedilikle revize etmesi gerekmektedir. (KÜLTÜR SERVİSİ)