Bize yoldaşlık edecek şiirler: Gece Uçuşları

Ezgi GÖRGÜ
İstanbul

İshak Reyna’nın titiz çalışmasıyla ortaya çıkardığı Gece Uçuşları adlı antolojisi, bir solukta bitiremeyeceğimiz, her birinin ismini andığımızda bir noktaya değen, 53 şairin şiirini kapsıyor. Yayınevinin 20 yıllık tarihinde bu seçkinin yerini Müren Beykan’la görüşürken, İshak Reyna’nın şu sözüne kulak vermek gerektiğini düşünüyoruz; “Adı ya da şiiri duyulan bir şairin herhangi bir kitabıyla tanışmaya dönük, rastlantıya açıklık da hemen her yaşta önemlidir”

Günışığı Kitaplığı çağdaş çocuk ve gençlik edebiyatına 15. Yılında “15: Yaramaz Bu Kitap” adlı öykü seçkisi sunmuştu. Bu yıl 20. yılını kutluyor ve 20. yıl projesi olarak bir şiir seçkisi sunmaya nasıl karar verdiniz?
Müren Beykan: 20 yıldır, çağdaş çocuk ve gençlik edebiyatında çeşitli edebi türlerde eser yayımlamaya önem veriyoruz. Daha önce öykü ve deneme seçkileri hazırladık. 15:Yaramaz Bu Kitap’da 31 usta kalem, 15 yaşın simgelediği ilkgençlik yıllarını ve kişisel deneyimlerini öykü, anı ve şiirlerle anlatmışlardı. 20. yılımızda da, Türkiye’de izin / telif meseleleri nedeniyle yapılması en zor olanı, en çok kaçınılanı yapalım; başta gençler olmak üzere her yaştan okura seslenecek, hepimizin gönlüne merhem olacak, hem yaşama sevinci verecek, hem de bizlere yoldaşlık edecek özel bir şiir seçkisiyle 20 yıllık yayın maratonumuzu taçlandıralım istedik. Bugün şiirin yeni iletişim ortamlarında, gündelik yaşamda, hatta sokakta sıklıkla kullanılması, gençlerin şiire ihtiyacını pek güzel kanıtlıyor. Dolayısıyla Gece Uçuşları hem günümüz edebiyat birikiminde iz bırakacak, hem de her zaman çocukları, gençleri gözeten yayınevimizin tarihinde özel bir yeri olacak.

“Gece Uçuşları”, ismini nereden alıyor? Saint Exupéry’e bir gönderme var mı?
İshak Reyna: Evet, “Gece Uçuşları”, adını hem Saint Exupéry’nin romanından hem de yazar ve romanı hakkında Lale Müldür’ün seçkiye de aldığımız şiirinden alıyor. Şüphesiz, 72 yıl önce uçağıyla kaybolsa da, yazdıklarıyla okurlar için varlığı hiç kaybolmayan bu incelikli yazar hayatımızdaki şiiri ve şiir denen türü çok iyi simgelediği için. Ayrıca, Günışığı Kitaplığı ile hazırladığımız önceki deneme seçkimize de Ursula K. LeGuin’in bir denemesinin adını azıcık değiştirerek koymuştuk, Seçkide “İç” ve “Dış Hatlar” bölümleri vardı, şiir seçkimizin adı bunu da sürdürüyor, diyebiliriz...

Antoloji hazırlamak, kılı kırk yarmak kadar zor ve meşakkatli bir uğraş olmalı...
İshak Reyna: Antoloji gibi bir türü, bütün tarihi ve yönelişleriyle, emek veren belli başlı kişileri kendi tarihsellikleriyle de örnekleyerek çerçevelemek gerçekten büyük iş. Bizimki gibi daha çok türü, alanı makul sayıda kişi ve ürünle kuş bakışı tanıştıran seçkilerse daha orta boy bir emek gerektiriyor bence. Antoloji ya da seçki fark etmez; bu tip derlemeleri yapmanın zorluğu izin süreçlerinin Türkiye’de oturmamışlığından kaynaklanıyor temelde ama buna da teslim olmamak gerekiyor. Yoksa, sadece şiirimiz söz konusu olduğunda bile son bir yılda Orhan Kahyaoğlu’nun (Ayrıntı) ve Metin Cengiz’in (Şiirden) kapsamlı antolojileri nasıl yayımlanabilirdi ki?..

ŞİİR SOSYAL MEDYA İLE YENİ BİR YAŞAMSALLIK KAZANDI

Hayatlarımıza internetin girmesiyle  pek çok alanda olduğu gibi şiiri de bizlere yakınlaştırdı. Sosyal medya şiirin en çok okunup paylaşıldığı mecralardan biri oldu. Buna dair gözlemlerinizi paylaşabilir misiniz?
İshak Reyna: İnternet ve sosyal medya -arada kaynağı konusunda hata yapsa da- şiirin yeni bir yaşamsallık kazanmasında son derece önemli. Tıpkı, Fransa’da tartışmaları süren metroda şiirin alıntılanması gibi... Tıpkı, sadece iyi seslendirmecilerin değil her birimizin ihtiyaç hissedince şiiri bir diğerimize, arkadaşlarımıza okumamız gibi...

Çünkü seçkinin “Merhaba” yazısında belirtildiği gibi şiir, insanlık tarihinde en kadim olanla en yeninin -okuma açısından kil tabletten yine tablete varmamız gibi- arasındaki en kısa, en güçlü yollarından biri...