Satır arasında Sinop nükleer santrali

Birkan BULUT
Ankara

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Sinop-Kastamonu-Çankırı Çevre Düzenleme Planı’nda yapılan değişiklik ile tüm itirazlara rağmen Sinop’a yapılması planlanan nükleer santral projesi satır arasına gizlenmiş oldu. Nükleer santralin adı anılmadı ama yeni değişikliğe göre; bölgede herhangi bir enerji santral, iletim ve atık tesisi vb. kurmak çevre düzeni planı değişikliğine gerek kalmaksızın hayata geçebilecek. 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2007 yılında onaylanan ve farklı tarihlerde değişikliklere uğrayan “Sinop-Kastamonu-Çankırı Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı”nda yine plan notu değişikliği yaptı. Değişiklikle birlikte bölgede herhangi bir enerji santrali, atık tesisi gibi projelerin uygulamaya geçmesi idarecilerin onay ve görüşlerine terk edildi. Plan notunda nükleer santralden bahsedilmese de “her türlü enerji tesisi” ifadeleriyle idarecilere geniş yetkiler tanındı. sözkonusu değişiklikte şöyle denildi: “Bu plan ile belirlenen planlama alt bölgeleri içinde veya dışında ihtiyaç olması halinde, güvenlik, sağlık, eğitim vb. sosyal donatı alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, kamu yararı gözetilerek, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri dikkate alınarak, çevre düzeni planı değişikliğine gerek olmaksızın, ilgili idaresince hazırlanır. Hazırlanan planlar bakanlığın uygun görüşü alınmadan onaylanamaz. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere bakanlığa gönderilir.”

NÜKLEER ADINI ANMADAN NÜKLEER

Bakanlığın düzenleme planında yaptığı ‘satırarası’ değişiklik meslek odası ve yaşam savunucularının gözünden kaçmadı. Şehir Plancıları Odası, Elektrik Mühendisleri Odası, Sinop Nükleer Karşıtı Platform ve bölgeden yurttaşlar yürütmenin durdurulması talebiyle Danıştay 6. Dairesi Başkanlığı’na başvurdu. 

Konuya ilişkin sorularımızı yanıtlayan Şehir Plancıları Odası (ŞPO) Başkanı Orhan Sarualtın, “Bu demek oluyor ki; hükümet kendi kurumları arasında yazışarak Sinop’un herhangi bir yerinde yer tahsisi yapılması sonrasında nükleer santralini, hatta atık tesisini hayata geçirebilecek. Bu değişikliklerle bakanlık, Sinop’ta Nükleer Santral kurulmasını alenen plana işlemedi ama bazı plan değişiklikleriyle bunun gerçekleşmesinin önünü açan bir hamle yaptı. Nükleer Enerji santrali adı kullanmaksızın tüm enerji yatırımları ve iletim tesislerinin önünü açan bir plan değişikliği yapıldı” dedi. 

‘DENETİM ORTADAN KALDIRILIYOR’

Tepkiler nedeniyle nükleer santrale ilişkin böyle utangaç ifadelerle çalışmalar yapıldığını söyleyen  Sarualtın, “Oysa yapılması gereken net, şeffaf bir planla ortaya konmalı. Bu plan notu kararı sonrasında kurumlar kendi arasında yazışmasıyla ihalenin gerçekleşmesi için hiçbir engel olmayacak. Dolayısıyla kamu denetimi ortadan kalkacak. Meslek odaları ve yurttaşların denetimi ortadan kalkacak. Nükleer santraller, atıklar gibi çevreye, doğaya etkisinin tartışıldığı bir yatırımı kamuoyundan by-pass eden bir düzenleme” diye konuştu.