Geçimlerini 'Yeryüzündeki cehennem'den sağlıyorlar

2000’li yılların ortalarında, Kamboçya’nın Phnom Penh bölgesinde bulunan Stung Meanchey şüphesiz dünyanın en ünlü çöp alanlarının başında geliyor. Burası, “yeryüzündeki cehennem” olarak adlandırılıyor. 
The Guardian’dan Poppy McPherson’un haberine göre, gece ve gündüz atık toplayıcısı binlerce aile çöpleri daha sonradan satmak üzere ayrıştırıyor. Bu aileler çöplerin üzerinde yaşıyorlar, bazı aileler ise evlerini çöplüğün üzerine inşaat etmek zorunda kalmışlar. Bazıları ise tüm yaşamlarını bu çöplerin üzerinde sürdürüyorlar, çocukları burada büyüyor, burada ölüyor. 

‘BAŞKA ÇAREMİZ YOK’

Şimdilerde 30’lu yaşlarında olan ve çöplükten geçinen Suon Vy çöplükte gerçekleşen ilk ölümcül vakayı 10 yaşında gördüğünü söylüyyor. 
McPherson’un görüştüğü, gözleri gazdan dolayı kırmızıya dönen Ry Mom isimli kadın ise çöplükte çalışmayı ‘Biz cehennemde yaşıyoruz ama başka çaremiz yok’ diye anlatıyor.

İSHAL, BAŞ AĞRISI, TİFO

Çöp alanında pek çok hastalık baş gösteriyor ve pek çok gizli tehlike var. Kokuşmuş çöpler, küflü olan demir parçaları, kırık camlar ve tıbbi atıklar hastalık yayıyor. Araştırmacılar çöpte çalışan çocukların yaşamını, dioksin ve ağır metallerin tehlikeye soktuğunu ve bu metallerin kansere neden olduğunu belirtiyor. Çöplükte çalışan insanlarda gene olarak; ishal, baş ağrısı, göğüs ve karın ağrısı, tifo ve deri, burun ve gözlerde tahriş gibi hastalıklar baş gösteriyor.  Dünyada milyonlarca insan atık toplayarak yaşamını sürdürüyor. Kimleri kaldırımlarda atık çöpleri ayrıştırıyor, kimileri de geceleri daha az arabanın olduğu saatlerde caddelerde biriken çöpleri ayrıştırarak satılabilir malzeme bulmaya çalışıyorlar.  Brezilyalı atık uzmanı Sonia Dias’a göre “yoksulluk insanları bu işi yapmaya itiyor.” 

‘ÇÖPLÜKTE ÇALIŞMAK İNSANLIK DIŞI’

2009 yılında, Kamboçya hükümeti Stung Meanchey’i kapayıp, çöp alanını şehrin diğer tarafına doğru aktarmaya çalıştı. Yetkililer “Toplayıcıların Stung Meanchey’i terk etmelerini bekliyorduk ama öyle olmadı”açıklaması yapıyor.  McPherson’a göre, çöp alanının boşaltılması umutsuz bir çaba. Çünkü çoğu insan orada atık toplayıcısı olarak çalışmaya devam ediyor. 
Sok Phea bir atık toplayıcı ve ailesinin geçimini Stung Meanchey’den sağlıyor. “Buraya gelme nedenim çocuklarımı okutmak” diyor. “Ben sık sık bir insanın çöplükte çalışmasının insan haklarına aykırı olduğunu düşünüyorum” diyor Dias.  “Bu bir insan hakları ihlalidir. Ancak, aynı zamanda insanlar geçinmek zorundalar.”
1990’lı yıllarda, Dias, Belo Horizonte’de bir yerel yönetimde çalışıyordu. O yıllarda belediyelerin yüzde 72’si çöplerini açık çöp alanlarına döküyordu. 2010 yılına gelinceye kadar bu rakam yüzde 50’ye kadar geriledi. Bu durum karşısında bazı çöp toplayıcılarının ve geri dönüşüm işçilerinin gelirleri düştü ve onlar için hayat daha da zorlaştı.   Hükümet çöpte çalışanlara bazı tazminatlar teklif etti ancak bu rakamlar oldukça küçüktü. Sonrasında atık işçileri çöplüklerden caddelere göç etti. 

ÖRGÜTLENME DENEYİMLERİ

Öte yandan dünyanın belli bölgelerinde atık toplayıcılar kendi örgütlerini kuruyorlar.  Catadores olarak bilinen Brezilya’nın geri dönüşüm toplayıcılarının, uzun bir örgütlenme geçmişi var. Şimdilerde örgütlü bir yapıya sahip olan atık işçilerinin ülke geneline yayılmış 1500’den fazla kooperatifi var.  Brezilya’daki örgütlenme deneyiminin bir benzeri Mısır’da da yaşanmış. Yarım yüzyıl boyunca kapı kapı dolaşan atık işçileri Mübarek’in devrilme döneminde bir araya gelerek örgütlenmişler. Bu yapı 2010 yılında da resmi bir organizasyona dönüşmüş. (DIŞ HABERLER)