Kadınlar kiralık işçi olmak istemiyor

Hilal TOK
İstanbul

Kadınlar, uygulamaya giren kiralık işçilik yasasıyla işyerinde ücret artışı, ilerleme, iş güvencesi ve emeklilik gibi pek çok haklarını kaybediyor. Yasa Mecliste görüşülürken kadın örgütleri kiralık işçiliğin kadınları ömürleri boyunca geçici, güvencesiz işlere mahkum edeceğini söyleyerek itiraz etmişlerdi. Yasanın sonuçları yavaş yavaş ortaya çıkıyor. 

Kiralık işçiliğin yaygın bir biçimde uygulandığı yerlerden biri de Tuzla Organize Sanayi Bölgesi. Bu bölgeye yakın bir mahallede çalışmalar yürüten Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği, işçi kadınları kiralık işçiliği tartışmak için bir etkinlikte buluşturdu. 

KİRALIK İŞÇİLİK VARSA HAK YOK!

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanı Sinem Derya Çetinkaya ve Avukat Orhan Atan’ın sunum yaptığı etkinlikte Çetinkaya; kiralık işçilikle birlikte kadınların iş güvencesinin ortadan kalkacağını, kadın işçilerin zaten kullanamadıkları pek çok haklarının kağıt üstünde bile kalmayacağını anlattı. Kadınların ağırlıkta olduğu tarım ve temizlik işleri, hasta ve yaşlı bakımı işlerinde kıyasıya rekabetin söz konusu olacağından bahseden Çetinkaya daha az ücret, daha kötü çalışma koşulları, sağlık ve güvenlik problemlerinin kaçınılmaz olduğundan bahsetti.

Çetinkaya kiralık işçiliğin getireceği sonuçları da  şu şekilde sıraladı:

* İşveren işçinin çalışmasından doğan bütün sorumluluklarını özel istihdam bürolarına devrediyor. İş hukukundan doğan sorumlulukları ortadan kalkıyor. 

* Kiralanan iş gücüne esneklik kazandırılmış oluyor.

* İşten çıkarmanın hızı artıyor, ücretler düşüyor.

* Örgütlenme, sendikal haklar toplusözleşmeden yararlanma, grev mümkün olmuyor.

* İş hukukunda işçinin korunması zayıflıyor. İş ve işletmenin korunması esas alınıyor.

* İşçi işten çıkarıldığında işverenin tazminat ödemesinden kurtulması kolaylaşıyor.

* Kriz döneminde kiralık işçiler ilk önce işten çıkarılan işçi oluyor.

* Doğum izninden sonra yarı zamanlı çalışacak kadının işinin geri kalanı için özel istihdam bürolarından 4 ay süre ile işçi kiralanabilecek. 

* Kadın istihdamı değil kadın işsizliği artacak. 

* Kadınlar sosyal haklar olmadan çalışmak zorunda kalacak.

Kiralık işçi olarak çalışan kadınların tek bir iş ile geçinemediğine de değinen Çetinkaya doğum ve emzirme izninin de fiilen ortadan kalkacağını, çünkü işçilerin işyerinin değil özel istidam bürolarının çalışanı olduğunu vurguladı.

İŞLERİ YOĞUNLAŞTIRIP KİRALIK İŞÇİLİĞE ZORLUYORLAR

Sunumun ardından söz alan kadın işçiler, bu yasanın kölelik anlamına geldiğini, zaten yıllardır çok zor koşullarda çalıştıklarını söyledi.

Etkinliğe katılan metal işçisi bir kadın, “Bize kiralık işçiliği iyi bir şeymiş gibi gösteriyorlar ama öyle olmadığını biliyoruz. İşleri yoğunlaştırıp baskı yaparak işyerimizde kiralık işçiliği uygulatmak istiyorlar. Zaten kadın olduğumuz için çalıştığımız yerde erkeklerle aynı ücreti almıyoruz. Bunu söylediğimizde de işten çıkarmaya çalışıyorlar. Kiralık işçilik işyerimizde olursa ilk önce bizi çıkaracaklar” diye konuştu.

Bir başka metal işçisi kadın da “Az işçiyle çok iş yapmak için işlerimizi yoğunlaştırdılar. Ürettiğimiz ürün sayısını artırmak için baskı yapıyorlar, stok yapılıyor olabilir. Durum böyle olunca ileride işten çıkarma olacak diye endişeleniyoruz” diye kaygılarını dile getirdi. Sohbete dahil olan bir başka işçi ise “Bilerek üretim baskısı yapıyorlar, biz bu kadar işi yetiştiremeyelim ve kiralık işçi getirmek meşru olsun istiyorlar” diyerek düşüncesini belirtti.

Etkinliğe katılan bir tekstil işçisi de; “20 yıldır tekstilde çalıştım. Direnirsen bir şey elde edebilirsin ama tek başına olunca olmuyor. Kiralık işçiyken de teksin, örgütlenemiyorsun. Bu yüzden de hak elde edemiyorsun” dedi.

TAŞERON DERDİ YAŞAYAN KİRALIK İŞÇİLİĞİ BİLİR

Başka bir metal işçisi kadın “İleride işsiz kalırsam kiralık işçi olmak istemiyorum çünkü daha önce taşeronda 1.5 yıl boyunca çalıştım. İşten ayrıldığımda hiçbir tazminat alamadım, çünkü başka bir taşeron şirketin işçisiydim, fabrikayla bir bağlantım yoktu. 1.5 senelik elemandım ama işten çıkınca hiç birşey alamadım. Zorluklarını gördüğüm için kiralık işçi olmak istemem” diye konuştu.

Etkinlik sonrası Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği, kadın işçilerin sorunlarını başka etkinliklerle de gündeme getireceklerini söyleyerek kiralık işçiliğe karşı tüm kadınları mücadeleye çağırdı.