EMO: Halk hem karanlığa hem pahalı elektriğe mahkum
Elektrik Mühendisleri Odası, enerji politikalarının iflas ettiğini vurgulayarak, yanlış uygulamaların sonuçlarının halkı vurduğunu açıkladı.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), İstanbul başta olmak üzere ülke genelinde yaşanan elektrik kesintilerini “enerji politikalarının iflası” olarak değerlendirdi. “Türkiye karanlık ve pahalı enerji arasında sıkışıp kaldı” açıklaması yapan oda, yerli kömür santrallerini sübvanse etmek için TETAŞ’ın örtülü görev zararına uğratıldığını belirtti. EMO’ya göre, kamu toptan elektrik alım-satım şirketi TETAŞ’ın bu zararı aydınlatma tarifesiyle halka ödettiriliyor.
Doğal gaz sıkıntısıyla elektrik üretiminde başlayan kriz büyüyor. Dönüşüm santrallerine verilen gaz miktarının azaltılması ve dövizin TL karşısında değer kazanması sonrası birçok doğal gaz çevrim santrali üretimi ya büyük oranda durdurulmuş ya da elektrik alım fiyatlarının yüksek olduğu aralıklarda üretim yapmaya başlamıştı. Çoğunluğu büyük sanayi merkezleri çevresinde kurulu özel sektöre ait bu santrallerin elektrik üretmemesinin yaratacağı sıkıntı, resmi olarak açıklanmasa da planlı kesintiler ve Türkiye’nin başka bölgelerinde yapılan üretimle giderilmeye çalışılıyordu. EMO, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada iletim hatlarındaki yetersizlik nedeniyle bu durumun Türkiye’yi karanlıkta bırakacak sonuçlara yol açabileceğini ifade etmişti. Geçtiğimiz bir haftada yaşananlar uyarıların haklı olduğunu ortaya koydu.
EMO yaptığı yazılı açıklamada ise, halkı kış günlerinde elektriksiz bırakan, sanayiyi milyonlarca dolar zarara uğratan kesintilerin özel santrallerden gizlice pahalıya elektrik sağlanarak giderilmeye çalışıldığını duyurdu. Türkiye’nin karanlık ya da pahalı elektrik arasında sıkıştırıldığı belirtilen açıklamada, “Gerçekler gizlenmekte, gizli görev zararları oluşturularak, pahalıya elektrik temin edilmeye çalışılmaktadır” denildi. Kamu toptan alım-satım şirketi Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş’nin (TETAŞ) yeni yıl fiyatlarına dikkat çekilen açıklamada, genel aydınlatmaya yapılan yüzde 21.3’lük fiyat artışının soru işaretleri yarattığı belirtildi.
KALEM OYUNUYLA GÖREV ZARARI
EMO’nun açıklamasına göre, yerli kömür santrallarından yüksek fiyatlı elektrik satın alan TETAŞ’ın bu maliyeti karşılayabilmesi için elektrik satış fiyatlarını artırması gerekiyor. Ancak TETAŞ’ın fiyat artışının, dövizle borçları nedeniyle sürekli veryansın halindeki dağıtım şirketlerinin üzerinde bırakılmaması için kullanıcıların faturasına yansıtılması gerekiyor. Hükümet ise olası bir referandum öncesi konut faturasında elektrik fiyatlarını artırmak istemiyor. Bunun yerine TETAŞ üzerinde örtülü olarak “görev zararı” oluşturuluyor. Ardından bu görev zararının “genel aydınlatma” adı altında bu görev zararının yine örtülü olarak halktan kesilen vergilerle ödenmesi sağlanıyor. Böylece Bakanlık, ilgili kurumlar ve belediyelerin bütçelerinden ödenecek genel aydınlatma bedeli, halktan kesilen vergilerle karşılanmış oluyor.
FAZLADAN 660 MİLYON ÖDENECEK
EMO’nun hesaplarına göre, 2017 yılında kömürle üretim yapan özel santrallere piyasa fiyatlarına göre fazladan 660.6 milyon TL ödeme yapılacak. Geçen yıl fazladan yapılan ödeme ise 246 milyon düzeyindeydi. İşte aradaki fark tarifedeki değişiklik ve TETAŞ’ın kalem oyunuyla halktan karşılanacak. TETAŞ’ın kalem oyunları nedeniyle genel aydınlatma tarifesine toplamda yüzde 29.4 oranında zam yaptığı bilgisi veren EMO, böylece iktidarın hem yandaş elektrik üretim şirketlerini fonladığını, hem de bu kurum üzerinde oluşturduğu görev zararını aydınlatma ile kamunun üzerine yıktığını ifade etti.
EMO’nun açıklamasında şunlar ifade edildi: “Yerli kömür santrallarına kamu kaynağı ile sübvansiyon yapan bir kurum haline sokulan TETAŞ, 2015 yılını 559 milyon TL’lik zararla kapatmıştır. Elektrik tarifelerine zam yerine örtülü bir görev zararı ve aydınlatma zammı ile kamu üzerinden sistem fonlanmaktadır. Yandaş şirket kollaması ile yürütülen; serbest piyasa diye plansızlığın ve kar hırsının egemen kılındığı enerji politikası iflas etmiştir. Günübirlik çözümlerle artık durum kurtarılamaz noktaya gelmiştir. Enerjideki kalem oyunlarına son verilmesi, kamunun çıkarlarını koruyacak bir yapılanma ile enerji sisteminin yönetilmesi gerekmektedir.” (Ankara/EVRENSEL)
