Öğrenciler için hayatta kalma kılavuzu

Elektrik ve internet kesintileri bir anda ülke gündemine oturdu. Balkanlardaki soğuk hava dalgaları ülkemize turistik geziye çıkmaya karar vermişken elektrikle çalışan kombilerimizin, elektrik sobalarımızın, belki de elektrikli battaniyelerimizin sıcaklığı da evlerimizi birer birer terk etti. Daha dün doğalgaz faturasını nasıl azaltırız, kaloriferi az yanan yurt odasını nefesimizle nasıl ısıtırız diye düşünürken şimdi onların da ne zaman çalışmayacağı belli değil. Tam da kar fırtınalarının dehşetini aratmayan sınavlar, finaller, ödevler zamanına denk gelmesi şart mıydı canım bunların?

Bir yandan da Balkanlardan gelen soğuk havaya özenen zamlar kapımızı çalmayı bıraktılar, gümbür gümbür gelip yatağımızın ortasına yerleştiler. Hiç de hoş gelmediler.

Hal böyle olunca biz de mum ışığında kat kat battaniyelerle oturmalı günlere geri döndük. Ama böyle yataktan çıkmadan da olmuyor, ne yapmalı? Tam da bunu derken aklımıza gelen cevapları sizin için yazdık.

İyi okumalar.

ELEKTRİK VE İNTERNETSİZ HAYATTA KALMA REHBERİ

1) ANNEANNE

Hayatta kalabilmek için için ilk önce bir anneanneye sahip olmanız gerekiyor. Onun yılda üç veya dört kere misafirlere çıkardığı beton ağırlığındaki yorganı ya da sizin için 5 beden büyük olarak ördüğü hırka ile donmaktan ancak kurtulabilirsiniz. Bitmedi, keçi kılından örülen patiklerde yer ile bağlantınızı bir ölçüde keserek ayaklarınızın üşümesini engelleyecektir. Ayrıca bu kesintilere yakalandığınızda anneannenizin yanında iseniz onun acil durumlar için sakladığı birçok yöresel yiyecek ve içecekten de yararlanabilirsiniz.

2) MUM

Eğer üniversite veya lise öğrencisiyseniz ve murphy kanunlarına biraz olsun inanıyorsanuz, elektrik ve internet kesintilerinin sizi sınav dönemlerinde yakalayacağını az çok tahmin edebilirsiniz. Uykusuz gecelerde en çok ihtiyaç duyacağınız şeylerden biri de ışık olacak. Bu ışık kaynağını geleneksel bir yöntemle, mum yakarak sağlayabilirsiniz. Eğer ben sabahlayacağım diyorsanız evinizde mutlaka kutu mum bulundurmanız tavsiye edilir. Mum artık eskidi, diyenler alternatif olarak elektrikli lamba da kullanabilirler ama bilmeliler ki mumun yerini asla tutmayacaktır.

3) PARFÜM VE SAÇ BAKIM ÜRÜNLERİ / ŞAPKA

Eğer İstanbul’da üç gün boyunca internet ve elektrik yoksa, fakat sizin okula gitmeniz gerekiyorsa saçlarınız üç günde yağlanacaktır. Önceden almış olduğunuz bakım ürünlerini kullanarak ve geleceğe dair umutlarınızı yitirmeden sınav dönemini atlatabilirsiniz. Eğer elinizde bu kimyasal ürünlerden bulunmuyorsa ve tam banyoya gireceğiniz sırada elektrik gittiyse kışlık veya yazlık şapkalarınız da saçlarınızı okul ahalisinden saklama konusunda iş görecektir. Eviniz kombili değil sobalı ise sizlere tavsiyemiz çocukluğunuza dönebilir ve kazanda hacı şakirle yıkanmanın doyumsuz keyfini çıkarabilirsiniz. Kimse size neden böyle bir şey yaptın diye sormaz. Küçük bir not: bebek pudrası saçların yağını alan güzel bir materyaldir. Fazlası saç dökülmesine sebep olsa da kısa kullanımlarda işini layığıyla yapmaktadır.

4) DOLU BİR POWERBANK

Telefonunuzun şarjı %4 iken elektrikler mi gitti. Maalesef sizlere bu konuda powerbank kullanmaktan başka verebileceğimiz hiçbir tavsiye yok. Teknolojinin bizlere sunduğu bu son olanağın değerini böyle günlerde daha iyi kavrayabilirsiniz. Bu konuda mağdur olmamak için yanınızdaki powerbank’in şarjının her daim dolu olmasına önem veriniz. Belki de bir arkadaşınız çözemediğiniz bir sorunun çözümünü göndermişti?

5) JENERATÖRÜ OLAN ALANLARA YAKIN OTURMAK

Kıraathane olur, ocakbaşı olur, jeneratörü olması muhtemel mekanlara yakında oturmak sizlerin her zaman diğerlerinden bir adım önde olmanızı sağlayacaktır. Eğer bu mekanlar dayı veya amcanın tanıdığı mekanlarsa tadından yenmezler ve size süresiz oturma, elektriği kullanma imkanı sağlayabilirler.

6) TÜRKİYE’DE NE KADAR MÜMKÜNSE, ÇEKEN BİR GSM HATTI

Alo 186 her ne kadar elektriklerin yarın sabah 10’da geleceğini söyleyecek olsa da siz bunu öğrenmek isteyeceksiniz. Onun için hem elektrik şirketlerine hem de internet dağıtan şirketlere ulaşmak sizin merağınızı gidermek açısından iyi olabilir.

7) TÜRKİYE’DE NE KADAR MÜMKÜNSE, ÇEKEN BİR 3G ,4G YA DA OLDUĞU KADAR 4.5G

Eğer bilgisayarınızın veya telefonunuzun şarjı dolu ise ve siz her şeyi göze alıp twitter’da ya da ekşi’de öfkenizi dile getirmek istiyorsanız, gözünüzü karartıp mobil veriyi açın. İstediklerinizi ekonomik durumunuz ve paketiniz dahilinde yapabilrsiniz ama bizden uyarması bu her ne kadar takdire şayan bir davranış olsa da sabaha nasıl çıkacağınızı düşünmek için yine de %10 şarj bırakmaya özen gösterin.

8) BİR TOMAR KAĞIT VE KALEM (MUMUNUZ OLMASI TAVSİYE EDİLİR)

Siz bir doksanlar çocuğu musunuz, eski günlere özlem mi duyuyorsunuz, yarın için hiç ders çalışmanız gerekmiyor mu? O zaman yapacağınız en doğru şey, elektrikler kesildiğinde oynanan ve Türkiye’de gelenekselleşmiş bir eğlenceye katılmak olacaktır. Tabii ki isim-şehir’den bahsediyoruz. Bütün ailenin birlikte oynayabildiği ve Türkiye’de tombala ve kızma biraderin ekürisi olarak bilinen bu oyun her zaman boş zamanları doldurmak için bir kere denenir. İki veya üç turda herkesin heyecanını yitirdiği fakat ısrarla oynamaya devam ettiği bu oyun sizleri az da olsa oyalamayı başaracaktır. Kısa bir not- lütfen oyunda p ile şehir bulmaya çalışmayınız, çünkü yok.

9)MÜZİK ALETLERİ

Uzun zamandır müzik aleti çalmaya vakit ayıramadıysanız ve saat de o kadar geç değilse boş vaktinizi gitarınıza ve çevrenizdekilere ayırabilirsiniz. Akdeniz akşamları ve caddelerde rüzgar harici çalacağınız bütün şarkılar arkadaşlarınızı ve ailenizi neşelendirmeye yetecektir. Akdeniz akşamları’nı tek başınızayken çalmanız ve havaya girmeniz herkes için daha hayırlı olacaktır.

10) ÖNCEDEN ALINMIŞ VİZE-SINAV NOTLARI

Eğer sınav için alınacak notlarınızı son güne bırakmayıp önceden hallettiyseniz ve çok önemli bir sınavınız varsa yapacağınız en önemli şey ders çalışmak olacaktır. Bize güvenin ve biraz oturayım öyle çalışırım hatasına düşmeyin. Yapılan araştırmalara göre etraf karanlıksa, internet yoksa ve ders çalışmıyorlarsa öğrencilerin %78’i uyumayı tercih ediyor. Siz de kötü yola düşmeden önce alın elinize sarı fosforlu kaleminizi ve önemli yerlerin altını çizmeyen başlayın. Sizden tek ricamız sınavdan sonra ‘‘abi ben de yapamadım o soruyu, çok zordu’’ argümanını kullanan arkadaşlardan olmamanız. Lütfen yapmayın, sinirlenen insanlar var.

YENİ YIL VE ZAMLARI

SGK’DE MUAYENE KATKI PAYLARINA ZAM

Hastaların daha önce 5 lira verdikleri devlet hastanelerine ait muayene ücreti yüzde 20 arttırılarak 6 liraya, eğitim araştırma hastaneleri için verdikleri 5 lira, yüzde 40 artış yapılarak 7 liraya, üniversite hastanelerindeki muayene katılım payı ise yüzde 60 artışla 5 liradan 8 liraya yükseltildi.

NE YAPMALI?

Muayene katkı paylarına yapılan bu zamdan sonra biz gençlere verilecek en iyi tavsiye “Aman çocuğum üşütme.” oluyor. Üşümemenin birinci şartı en yakın pazara gidip bir adet içlik almak, sonra da kat kat giyinmek. Kesinlikle yapmanız gereken bir diğer şey, bol bol bitki çayı ve meyve tüketmek. Ihlamur, kuşburnu, adaçayı ne bulursanız içebilirsiniz. Hafif bir öksürük mü tuttu? Çok sıcak olmayan bir bardak suyun içine bir kaşık toz zencefil, yarım limon, biraz bal koyup karıştırın. Afiyet olsun.

ELEKTRİĞE DE ZAM

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik faturalarına dağıtım bedeli adı altında yüzde 6.3 zam yapıldığını, elektrik faturasında “sadeleştirme” adı altında dağıtım şirketlerine kaynak aktarıldığını ifade etti.

NE YAPMALI?

Bizde eski adetlerdendir. Mum kullanalım arkadaşlar, bulabilirsek gaz lambası da olur. Böylece nostaljik öğrenci evimizin, yurdumuzun tadını çıkarabiliriz.

ULAŞIMA ULAŞAMIYORUZ

Toplu taşımaya zamlar Ankara ve İzmir’den geldi.

İzmir’de ulaşıma %8 zam yapıldı. Yüzde 8 zam içeren toplu taşıma tarifesindeki değişikliğe göre, tam bilet fiyatları 2,40 TL'den 2,60 TL'ye; 1,35 TL olan öğrenci binişleri 1,50 TL'ye yükseldi. Hazırlanan yeni tarife uyarınca ilçelere uygulanan ve tam 4,80 TL, öğrenci 2,65 TL ulaşım ücretleri sırasıyla 5,20 TL, 2,94 TL oldu. 118 TL'lik 52 binişlik aylık bilet (Paso) ücretleri 131 TL yapıldı.

Ankara’da 15 Ocak’tan itibaren uygulanacak zamlı tarifeye göre metro, EGO, Ankaray ve özel halk otobüsleri öğretmen ve öğrenci biletlerinde değişiklik yapılmazken dolmuş ücretleri kısa mesafe için 2,55 TL’den 3,75 TL’ye, uzun mesafe için 2,90 TL’den 3,15 TL’ye çıkarıldı.

SINAV SORUSU

Ali, İzmir’de lisede okuyan bir öğrencidir. Ali, lisesine tek otobüsle gidebilen şanslı öğrencilerdendir. Yeni zamları da dikkate aldığımızda Ali’nin okul ve ev arası dışında bir yere gitmediğini varsayarsak Ali’nin bir aylık ulaşım gideri ne kadardır? (Bir ayda 24 günün haftaiçine geldiğini varsayınız.)

Ali’nin Ayşe adında bir kardeşi vardır. Kardeşi de okuluna tek otobüsle gitmektedir. Ali’nin babası Kemal ve annesi Filiz de işe giderken tek otobüs kullanmaktadır. Filiz ve Kemal asgari ücretle çalışmaktadır. Buna göre, asgari ücret zammını da dikkate alarak geçen sene ve bu sene bu ailenin ulaşım giderini gelirlerine oranlayınız.

2016:

Ali’nin ve Ayşe’nin ulaşım gideri: 1.35 x 2 x 24 x 2 = 129.6 lira

Kemal’in ve Filiz’in ulaşım gideri: 2.40 x 2 x 24 x 2 = 230.4 lira

Ailenin toplam ulaşım gideri: 129.6 + 230.4 = 360 lira lira

Ailenin toplam geliri: 1300 + 1300 = 1600 lira

Ulaşım giderleri / gelir = 0.138

2017:

Ali’nin ve Ayşe’nin ulaşım gideri: 1.50 x 2 x 24 x 2 = 144 lira

Kemal’in ve Filiz’in ulaşım gideri: 2.60 x 2 x 24 x 2 = 249.6 lira

Ailenin toplam ulaşım gideri: 144 + 249.6 = 393.6 lira

Ailenin toplam geliri: 1404+ 1404= 2808 lira

Ulaşım giderleri / gelir = 0,140

Sonuç olarak, ulaşım zamları dikkate alınarak yapılan hesaplamalara göre İzmir’de yaşayan dört kişilik bu ailenin ulaşım gideri, iş ve okuldan bir yere gitmedikleri düşünüldüğünde, 2016 yılında 360 lirayken 2017 yılında 393.6 lira olmuştur. Asgari ücret zammı dikkate alındığında ise bu artışın, asgari ücret artışında daha fazla olduğu görülmüştür. Hesaplamalarda ailenin sadece tek otobüsle ulaşımlarını sağlayabildiklerini varsaydığımız göz önünde bulundurulmalıdır.

NE YAPMALI?

Eğer ulaşım ücretsiz olsaydı Ali’nin ailesinin cebinde en az 394 lira kalacaktı. Bu parayla neler yapabileceğimizi bir düşünelim. Bu 394 lirayı Ali’nin ailesi, gıda, giyim harcamalarına ekleyebilir, tiyatroya gidebilirdi. Hatta indirimli bileti 6 lira, tam bileti 10 lira olan devlet tiyatrosunda en az 10 oyun izleyebilirlerdi.

YUMURTA KAPIYA DAYANINCA

Yumurtaya gelen zamlar geçen günlerde basına yansımıştı. Haberlere göre yumurtaya en az %100 zam geldi. Daha önce otuzlu yumurtanın fiyatı 7-10 lira arasında değişirken şu anda bakkalarda, marketlerde aynı koliyi 14-22 lira arasında alıyoruz.

NE YAPMALI?

Yumurta biz öğrenciler için önemli bir besin maddesi çünkü hem besin değeri fazla, bizi daha fazla tok tutuyor hem de hazırlaması kolay. Peki zamlara karşı nasıl ayakta duralım? Bizim önerimiz öğrenci evimizin, yurdumuzun bir bölümünü kümes olarak yeniden düzenlemek. Kendi yetiştirdiğimiz tavukların yumurtasını yemenin nostaljik mutluluğunu bir kenara bırakalım bir yandan da cebimizde kalan parayla daha çok tavuk alıp bütün arkadaşlarımızı doyurabiliriz.