Meclis, ‘Başkanlık’ Anayasasına nasıl ‘Evet’ dedi?
Anayasa değişiklik teklifinin 2. tur görüşmelerine kavgalar, gizli oy ihlalleri, kürsü işgali ve Paylan'a sansür damga vurdu.
Meclis Genel Kurulu'nda, Anayasa değişikliğinin 2. tur görüşmelerine tamamlandı. İkinci turda, teklifin tüm maddeleri kabul edilerek. Referanduma götürülmesi onaylandı.
Peki, AKP ile MHP'nin uzlaşısıyla hazırlanan ve 'Başkanlık sistemi'ni öngören Anayasa değişiklik teklifi gece yarısı yapılan oylamalarla nasıl kabul edildi?
Teklifin birinci maddesine üzerine önerge işlemleri başlamadan önce söz alan CHP'li Özgür Özel, ‘gizli oy’ kullanımına dair usul tartışması talep etti. Oturumu yöneten Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, oturuma 15 dakika ara verdi ve gruplar toplantılarını gerçekleştirdi. Aranın ardından Bahçekapılı ‘usul tartışması’ açtı. Teklifinin birinci maddesi üzerine değişlik önerisi görüşülecek. Maddeye göre, yargı yetkisinin, ‘Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına’ dair hüküm, ‘bağımsız ve tarafsız’ mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.
1. madde ile yargı yetkisinin bağımsız ibaresinin yanına ‘tarafsız’ ifadesi ekleniyor.
Oylama öncesi TBMM Başkan Vekili Ayşe Nur Bahçekapılı'nın oylamalarda kurallara uyulduğu için teşekkür etmesi, tepki çekerken CHP'liler, Bahçekapılı'nın itirazların ve ihlallerin kayıtlara geçmemesi için sessiz kaldığını vurguladı.
2. madde ile milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkıyor.
CHP'lilerin canlı yayını esnasında AKP'lilerin açık oy kullanmaya devam ettiği görüldü. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın da gizli oy kuralına riayet etmemesi tepkiyle karşılandı.
3. madde, milletvekili olabilme yaşını 25'ten 18'e indiriyor. “Yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar,” ibaresi ise “askerlikle ilişiği olanlar,” şeklinde değiştiriliyor.
4. madde ile TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.
5. maddenin kabul edilmesiyle Meclisin, Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetleme yetkisi kaldırılıyor. Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme hakkı elinden alınıyor.
6. maddenin oylaması sırasında AKP Milletvekillerin kabine girmemesi ve oyların çetelesinin tutulması üzerine CHP'li vekiller tepki gösterdi. Bunun üzerine Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı oturuma ara verdi. Oylama sırasında ara verilmesi yüzünden oylar direk geçersiz sayıldı ve tekrardan oylama yapıldı.
6. madde, milletvekillerinin yürütme organlarına soru sorma ve gensoru verme yetkisini kaldırıyor. Düzenlemede yürütmenin başı olan Başbakana yazılı soru sorabilirken yeni düzenleme ile yürütmenin başı olacak Cumhurbaşkanına değil, yalnızca Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara soru sorulabilecek.
7. madde, Cumhurbaşkanlığı adaylığı ve Cumhurbaşkanı seçiminin nasıl gerçekleştirileceğini düzenliyor.
Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekepalı, birleşimi 19 Ocak saat 03.55'te kapattı. Anayasa değişikliği ile diğer maddelerin oylanması için TBMM saat 14.00'te tekrar toplandı.
Anayasa değişiklik teklifinin ikinci tur görüşmeleri 19 Ocak akşamı yeniden başladı. Değişiklik teklifi görüşmeleri sırasında 1 dakikalık söz talebi karşılanmayan Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka kendini kürsüye kelepçeledi.
Aylin Nazlıaka'nın hayır eyleminden sonra Meclis'te tansiyon yükseldi. AKP'ki kadın vekiller Nazlıaka'ya saldırdı. Saldırı sırasında HDP milletvekili Pervin Buldan ve CHP’li Şafak Pavey yere düştü.
TBMM Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı birleşime ara verdi.
8. madde ile Cumhurbaşkanına Yürütme yetkisi, kanunları iptal etme ve üst düzey kamu görevlilerini atama yetkisi verilmiş oldu
9. madde ile Cumhurbaşkanının herhangi bir suç işlemesi durumunda yargılanması ve soruşturma açılması zorlaştı.
10. maddenin kabul edilmesiyle Bakanlar Kurulunu, Cumhurbaşkanına bağlanarak, Bakanların yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanmasının önü açıldı.
11. madde ile Cumhurbaşkanının yönetimdeki ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, bir kez daha Cumhurbaşkanı adayı olabilecek.
Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekepalı, birleşimi 20 Ocak saat 03.15'te kapattı. Anayasa değişikliği ile diğer maddelerin oylanması için TBMM aynı gün saat 14.00'te tekrar toplandı.
12. maddenin kabuluyle ,tüm yetki olağanüstü hal adı verilen sistemle Cumhurbaşkanına bırakılmıştır. OHAL şartlarında Cumhurbaşkanı kararnamesiyle sınırsız şekilde kanun değişikliği yapma yetkisi veriliyor.
13 . maddeye göre, disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamıyor. Ancak savaş halinde, asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.
14 . Hakimler ve Savcılar Kurulu, 22 üyelik kadrosu 13’e indirilecek. HSYK’nın 6 üyesini Cumhurbaşkanı, 7 üyesini TBMM belirliyor.
15. Cumhurbaşkanının yıllık bütçe ve mali ayarlamalar yapmasına izin veren madde 342 oyla kabul edildi.
16. Madde ile Anayasa’nın 12 maddesinde yer alan bazı ibareler çıkarılıyor. Anayasa’nın 19 maddesindeki bazı ibareler değiştiriliyor. Anayasa’nın 2 maddesine bazı ibareler ekleniyor. Anayasa’nın 5 maddesindeki bazı fıkralar ile 21 maddesi ise bütünüyle yürürlükten kaldırılıyor.
17. maddenin kabul edilmesiyle Cumhurbaşkanlığı ve Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi 3 Kasım 2019'da birlikte yapılacak.
18. maddede “Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresi kaldırılarak ‘Partli Cumhurbaşkanı’ olmanın önü açılmış oluyor.
Anayasa değişiklik teklifinin ilk tur görüşmelerine de kadına şiddete varan kavgalar, gizli oy ihlalleri, kürsü işgali ve Paylan'a sansür damga vurmuştu. (HABER MERKEZİ)
