Adana’da anayasa paneli

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şubesi, Anayasa Paneli gerçekleştirdi. Adana Barosu Eski Başkanı Mengücek Gazi Çıtırık’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panele konuşmacı olarak Mersin Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İhsan Kamalak ve CHP Bursa Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Nurhayat Altaca Kayışoğlu katıldı.

Türkiye’de temel hak ve özgürlüklere dair tespitlerde buluna Av. Mengücek Gazi Çıtırık, sadece 15 Temmuz sonrasında meydana gelen saldırılarda 250 insanın hayatını kaybettiğini, 149 gazetecinin tutuklu bulunduğunu, HDP’nin 12 milletvekilinin, 67 belediye başkanı tutuklu olduğunu, OHAL sürecinde 5 bin 400 kişinin tutuklandığı, 44 gazetenin, 16 televizyon, 16 dergi, 23 radyo, 3 haber ajansının kapatıldığı bilgisini verdi. Anayasanın en önemli yanının katılımcılık, temel hak ve özgürlükleri düzenleme, siyasi iktidarı kısıtlarken birey yurttaşın hak ve özgürlüklerini arttırması olduğunu ifade eden Çıtırık, “Ancak anayasanın hazırlanması aşamasında hiçbir yerde yurttaş yok” dedi.

‘TOPLUMSAL MUTABAKAT İÇİN YÜZDE 50+1 YETERLİ DEĞİL’

‘Hayır’ların çoğunlukta olduğu anketlerde MHP ve AKP seçmenlerinde kararsızların çok fazla olduğunu ifade eden Doç. Dr. İhsan Kamalak, 2,5 aylık sürecin iyi kullanılması durumunda ‘hayır’ çıkabileceğini ifade etti. Anayasa değişikliğinin toplumsal bir uzlaşma ile hazırlanması gerektiğini dile getiren Kamalak, yüzde 50+1’in yeterli olmadığını en az yüzde 65-70 oranında oy aranması gerektiğini ve OHAL döneminde olmaması gerektiğini vurguladı.

AKP, BAHÇELİ TEKLİFİNDE YETKİLER TEK KİŞİDE TOPLANIYOR

Güçler ayrılığı üzerinde duran Kamalak, Fransız Yurttaşlar Beyannamesi’nde “İnsan haklarının sağlanmadığı, kuvvetler ayrılığının belirlenmediği bir toplumda anayasa yoktur” yazdığını belirterek güçler ayrılığı ve temel insan haklarını gözetmeyen devletin anayasal değil anayasalı devlet olacağını söyledi. AKP, Devlet Bahçeli teklifini ABD sistemi ile kıyaslayan Kamalak, AKP ve Bahçeli’nin önerdiği teklifin idare ve yargının bir kişiye bağlı olduğu, bakanların olmadığı, meclis ve yargı denetimini olmadığı bir anayasayı öngörürken ABD’deki başkanlık sisteminde kuvvetler ayrılığı ve başkanın yetkilerinin denetlenebilir olduğunu söyledi. ABD sisteminde yetkilerin Türkçe’ye eyalet diye çevrilen devletler ve merkezi devlet arasında paylaşıldığını dile getiren Kamalak, yetkinin güçlü yerel yönetimler tarafından oluşturulmuş senato ve temsilciler meclisi tarafından denetlendiğini ifade etti. ABD’de güçler ayrılığının bir diğer unsurunun lider sultasının olmaması, adayların ön seçimle oluşması olduğunu anlatan Kamalak, böylece meclis üyelerinin parti liderine değil, kendisini seçenlere karşı sorumlu olduğunu ifade etti.

ANAYASA’NIN İLK ÜÇ MADDESİNİN ALTI BOŞALTILIYOR

TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Nurhayat Altaca Kayışoğlu, teklifin rejim değişikliği olduğunu belirterek teklif geçerse demokratik rejimin yerine diktatörlük rejimi kurulacağını söyledi. Anayasa’nın değiştirilmesi teklif dahi edilemeyen ilk 3 maddesinin de ortadan kaldırılacağını ifade eden Kayışoğlu, teklifin “ilk üç maddeyi değiştiriyorum” demediğini ancak o maddelerin koruduğu değerleri ortadan kaldırarak o maddeleri yok edeceğini ifade etti. Yasama, yürütme, yargının tek kişiye bağlanarak yok edildiğini dile getiren Kayışoğlu,  başkana kararname çıkarma yetkisi ile paralel yasama yetkisi verildiğini söyledi.

‘EMEKLİLİĞİ KALDIRIYORUM’ DESE KİMSE BİR ŞEY DİYEMEYECEK

Temel haklara ilişkin yapılamayacağı söylenen kararname yetkisini denetleyecek olan AYM’yi de başkanın belirleyeceğini hatırlatan Kayışoğlu, sosyal haklarla ilgili kararnamelerde ise bir sınırlama olmadığına dikkat çekti. Sendikal haklar, asgari ücret, emeklilik hakkı gibi hakların başkan istediğinde kaldırılabileceğini ifade eden Kayışoğlu, “’Emekliler yattıkları yerden maaş alıyor’ diyerek emeklilikleri düşürse kimse bir şey diyemeyecek. AYM’ye götürse AYM’yi kendisi atıyor” dedi. Bütçenin de tek adama verildiğini ifade eden Kayışoğlu, “Bütçe, vergiyi garibandan mı, patrondan mı alacaksın, topladığın parayı eğitime sağlığa mı, yoksa bombaya, savaşa mı harcayacaksın, bunun belirlendiği yerdir. Bu da tek adama veriliyor” dedi. Referandumda ‘Evet’ çıkmayacağı konusunda umutlu olduğunu dile getiren Kayışoğlu, “İşsizlik artıyor. Orta ölçekli işletmeler batıyor. Bunun için güven ortamı lazım. Bu da parlamenter demokratik sistemin güçlendirilmesinden geçer. Halkın da benzer kaygıları var” dedi. (Adana/EVRENSEL)