Zeka ve strateji oyunu: Mangala

Halil İMREK
Adana

Türk Zeka ve Strateji Oyunu olarak da adlandırılan Mangala giderek yaygınlaşan bir oyun. Tarihsel araştırmaları neticesinde yeniden gün yüzüne çıkmış mangala oyunu, 2012 yılından itibaren Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda zeka oyunu seçmeli ders müfredatında yer almaya başladı. Dünya üzerinde Mangala oyunlarının farklı varyasyonu var. Aynı şekilde oynanıp sadece isimleri birbirinden farklı olduğu yerler de var. Mangala olarak bilinen ve oynanan varyasyonlardan biri de Türk Mankalası olarak adlandırılıyor. Türklerin oynadığı Mangala (Türk Mankalası) oyunu ile ilgili yazılı bir kaynak bulunmuyor  fakat Anadolu’nun farklı bölgelerine oyunun farklı kural ve isimler ile çok uzun yıllardır oynandığını söyleniyor.

MANGALA FEDERASYONU KURULDU

Mangala zeka oyunları ve sporlarının gelişmesi, yaygınlaşması ve yaşatılabilmesi için 2015 mayıs ayında çeşitli ilerde faaliyet gösteren Mangala derneklerinin bir araya gelmesiyle Mangala Federasyonu kuruldu. Mangala Federasyonu, oyunu gelecek nesillere en doğru şekilde aktarılmasına katkı sağlamak, gerekli çalışmaları yaparak Mangala’yı bir oyun olmaktan çıkararak zeka sporu olmasını sağlamayı amaçlıyor. Federasyon, dünyada oynanan değişik varyasyonları bir çatı altında toplayarak eş güdüm halinde Mangala oyunlarının (Türk Mankalası)’nın tüm dünyada yayılmasını sağlayacak uluslararası çalışmalar da yürütüyor. 

BİRÇOK TURNUVA YAPILDI

Mangala, Federasyonunun 2015’te kurulması ile birlikte yaz ve kış Mangala turnuvaları yapmaya başladı. İstanbul, Antalya, Mersin, Adana gibi birçok ilde Mangala turnuvaları yapıldı. En son geçtiğimiz hafta sonu (19 Şubat Pazar)  Yüreğir Belediyesinin Organizasyonuyla Mersin ili ve ilçeleri ile Adana ili ve ilçelerinde Mangala Federasyonu hakemliğinde ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinden sporcular yarıştı. Mangala Federasyonu tarafından Yüreğir Belediyesinin katkılarıyla düzenlenen Yüreğir Belediyesi Kış 2017 Açık Mangala Turnuvası’nda ilk üçe giren sporcular madalya ve kupa aldı.

MANGALA’NIN GENEL ÖZELLİKLERİ 

Mangala oyunu 4 temel kural çerçevesinde şekillenmiş bir oyun. Oyunu amatör olarak oynamak için bu dört temel kuralı bilmek yeterli. Zeka ve Strateji Oyunu Mangala iki kişi ile oynanıyor. Oyun tahtası üzerinde karşılıklı 6’şar adet olmak üzere 12 küçük kuyu ve her oyuncunun taşlarını toplayacağı birer büyük hazine bulunuyor.  Mangala oyunu 48 taş ile oynanır. Oyuncular 48 taşı her bir kuyuya 4’er adet olmak üzere dağıtırlar. Oyunda her oyuncunun önünde bulunan yan yana 6 küçük kuyu, o oyuncunun bölgesidir. Karşısında bulunan 6 küçük kuyu rakibinin bölgesidir. Oyuncular hazinelerinde en fazla taşı biriktirmeye çalışırlar. Oyun sonunda en çok taşı toplayan oyuncu, beş set oynanan oyunun ilk setini kazanmış olur. 

DÖRT TEMEL KURALI VAR

1- Kura neticesinde başlama hakkı kazanan oyuncu kendi bölgesinde bulunan istediği kuyudan 4 adet taşı alır. Bir adet taşı aldığı kuyuya bırakıp saatin tersi yönünde, yani sağa doğru her bir kuyuya birer adet taş bırakarak elindeki taşlar bitene kadar dağıtır. Elindeki son taş hazinesine denk gelirse, oyuncu tekrar oynama hakkına sahip olur. Oyuncunun kuyusunda tek taş varsa, sırası geldiğinde bu taşı sağındaki kuyuya taşıyabilir. Hamle sırası rakibine geçer. Her seferinde oyuncunun elinde kalan son taş oyunun kaderini belirler.

2- Hamle sırası gelen oyuncu kendi kuyusundan aldığı taşları dağıtırken elinde taş kaldıysa, rakibinin bölgesindeki kuyulara da taş bırakmaya devam eder. Oyuncunun elindeki son taş, rakibinin bölgesinde denk geldiği kuyudaki taşların sayısını çift sayı yaparsa (2, 4, 6, 8 gibi) oyuncu bu kuyuda yer alan tüm taşların sahibi olur ve onları kendi hazinesine koyar. 

3- Oyuncu taşları dağıtırken elinde kalan son taş, yine kendi bölgesinde yer alan boş bir kuyuya denk gelirse ve eğer boş kuyusunun karşısındaki kuyuda da rakibine ait taş varsa, hem rakibinin kuyusundaki taşları alır, hem de kendi boş kuyusuna bıraktığı taşı alıp hazinesine koyar. 

4- Oyunculardan herhangi birinin bölgesinde yer alan taşlar bittiğinde oyun seti biter. Oyunda kendi bölgesinde taşları ilk biten oyuncu, rakibinin bölgesinde bulunan tüm taşları da kazanır. Dolayısıyla, oyunun dinamiği son ana kadar hiç düşmez.
Mangala oyunu 5 set olarak oynanır.