Kocaeli’de işçiler: Dur anlatma, hayır diyeceğim!

Hasret Gültekin KOZAN
Kocaeli

Kocaeli’de 15 fabrikadan 30’a yakın işçi bir araya gelerek referandumu, fabrikalarındaki tartışmaları konuştu. Baskılara karşın özellikle kadın işçilerin ağırlıkta olduğu fabrikalarda hayırın da ağırlıklı olduğunu söylüyorlar. Evet ise gücünü işçilerin değişiklikler konusundaki bilgisizliğinden alıyor. Bir işçi ‘evet’ diyen bir arkadaşına maddeleri anlattığını ve daha 5. maddeye geldiğinde “Dur anlatma, referandumda hayır diyeceğim” yanıtını aldığını söyledi. 

Ağırlıklı metal olmak üzere lastik, tersane, yol ve tekstil sektörlerinden işçilerin katılımıyla Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) salonunda yapılan toplantıya, Akademisyen Ömer Furkan Özdemir de eşlik etti. Açılış konuşmasını ise gazetemizin Kocaeli Temsilcisi Arzu Erkan yaptı: “Fabrikalarda Anayasa değişikliği üzerine tartışmalar var. O tartışmaları konuşmak, sizlerin görüşlerini almak istiyoruz.” Akademisyen Özdemir de, anayasada değişiklikleri konusunda kısaca bilgi vererek, kritik maddelerin değiştirilmek istendiğini ifade etti. Ardından işçiler söz alarak fabrikalarında yaşanan tartışmaları ve görüşlerini dile getirdi. 

‘BAŞTAN BERİ HİÇBİR ŞEY ANLATMADILAR’

Anayasa değişikliğine dair bilgi verilmediğini vurgulayan bir metal işçisi, bu nedenle fabrikalarda maddelerin içeriğini tam anlamıyla bilinerek yürüyen bir tartışma olmadığını söyledi. Kendi çabasıyla maddeleri öğrendiğini belirten metal işçisi, “15 senedir işçilere vermedikleri yüzünden hayır diyorum. Bizlere baştan beri hiçbir şeyi anlatmadılar zaten” dedi. 

Bir başka metal işçisinin anlattıkları ise bilgilendirmenin ne kadar önemli olduğunu ortaya koydu: “Fabrikada kararsız bir AKP’li arkadaşımla konuşuyorduk, ‘Bana maddeleri anlat, belki görüşümü değiştiririm’ dedi. Maddeleri tek tek anlatmaya başladım, daha beşinci maddede, ‘Dur anlatma, referandumda hayır diyeceğim’ dedi. Stajyer çalışan genç bir arkadaşla da konuştum, o da ailesi AKP’li olmasına rağmen hayır oyu kullanacak.” Hayırın çıkması açısından umutlu olduğunu söyleyen işçi, 2015 yılında yaşanan metal direnişini örnek gösterdi: “En iyi biz biliriz, hepimiz aynı yere yumruklarımızı vurursak özgürleşebiliriz. Dün, yapamayız dediğimiz direnişi yaptık. Bugün de yapabiliriz.”

MADDELERİN İÇERİĞİ ANLATILMALI

Bir başka işçi ise hükümetin ve cumhurbaşkanının “PKK, HDP, FETÖ hayır diyor” söyleminin genç işçileri etkilediğini söyledi. İlk tartışmalar sırasında hayır diyen kimi işçilerin, bu açıklamaların ardından “Aslında evet demek mantıklı geliyor” demeye başladığını aktaran bir işçi, “Keskin tartışmalardan uzak durup, maddelerini içeriğini anlatmak gerek. Mesele AKP veya Erdoğan meselesi değil. Ben, bugüne kadar işçiye hiçbir şey vermemiş bir hükümetin anayasasına hayır diyeceğim” dedi. Hayır diyenlerin vatan hainliği ile suçlandığı bir ortamda hayırın konuşulamadığını ifade eden bir başka işçi ise, şunları söyledi: “Ortada kalan insanlara hayırın bir seçenek olduğunu göstermeliyiz.”

BAŞKANLIĞA SENDİKADAN ÖRNEK

Anayasa değişikliği tartışmalarına Erdoğan-AKP üzerinden gidilmemesi gerektiğini belirten bir başka Ford Otosan işçisi de “Bant sistemi üretim sırasında konuşmamıza engel. Ancak çay molalarında konuşabiliyoruz. CHP’li, MHP’li, HDP’li hayır diyenlerin hepsi PKK’lı oldu. Böyle bir kandırmacaları var. Ama her şeye rağmen Erdoğan ve AKP üzerinden tartışmamalıyız. Hor görmeden, kırmadan anlatmalıyız” dedi. Sendikaları Türk Metal üzerinden başkanlığa örnek veren Ford Otosan işçisi, “Yarın öbür gün bizde sendikamıza muhalefet ettiğimizde ne yapacağız? Örneğin Sendikamız Genel Başkanı Pevrul Kavlak, temsilciyi görevden alacak, şube başkanını görevden alacak. ‘Sen git, sen gel’ diyecek. İşte oylayacağımız anayasa, başkanlık sistemi benim gözümde budur” diye konuştu.

‘KADINLARIN OLDUĞU FABRİKADA HAYIR GÜÇLÜ’

Kadın işçilerin iki katı mağdur olduğunu aktaran bir kadın işçi, fabrikasında siyaset tartışmanın patron tarafından yasaklandığını söyledi. Bir işçinin bu nedenle işten atıldığını vurgulayan işçi, “Aslında asıl meseleleri işçilerin yan yana gelerek konuşmalarını engellemek. Biz kadınlar dışarıda rahat yürüyemiyoruz. Bana kalırsa kadınlarla hayırı tartışırken kadınların başına gelenlerle birlikte tartışmalıyız, işçi kadınlar açısından bu önemli” diye konuştu. 

Kadınların olduğu fabrikalarda hayırın daha güçlü olduğunu aktaran bir başka kadın işçi ise, “Kadınların vardiyalı çalışması, çocuğunu evde bırakması, aklının orada olması hayırı güçlü kılıyor bence” dedi. Evet diyen işçilerde değişiklikleri bilmese de “Erdoğan çıkarıyorsa doğrudur” algısı olduğunu anlatan işçi, “Metal direnişinde omuz omuza olan işçiler dahi şu süreçte karşı karşıya gelmiş durumda. Bunun parti meselesi olmadığını ısrarla ifade etmeliyiz” diye konuştu.

BU ACELENİN SEBEBİ NE?

18 maddeyi korkutucu görmediğini ifade ederek söze başlayan eski bir Ford Otosan işçisi, şöyle devam etti: “Beni korkutan, bundan sonrası. Önünde engelleyici ve denetleyici hiçbir şey yok. İleride bir rejim değişikliğine gidileceği ortada, burası bizim için önemli.” Başka bir işçi ise “Bazı yönlerde haklısınız” diyerek söze girdi ve devam etti: “Bugün adamlar istediklerini zaten yapıyorlar, fark eden yok. Peki, buna neden ihtiyaç duyuldu? Burada ana sorun şu, AKP’den sonrası ne olacak? Bu acelenin sebebi ne? Hem bildiğim kadarıyla, 2019’da devreye giriyor. Neden hemen değil?” 

İşçinin sorularına, AKP’nin 2023 hedefini hatırlatarak yanıt veren bir başka işçi ise, “2023’te ne hedefleniyor, onu da bilmiyoruz, orası da önemli. Değişiklikteki ısrarları... Amaç süreci hızlandırmak bana kalırsa” diye konuştu. 

SANKİ 18 YAŞINDA VEKİLLER Mİ GÖRECEĞİZ

Toplantının gündemlerinden biri seçilme yaşının 18’e düşürülmesi oldu. “Ne zararı var?” diyen işçiye diğerleri hükümetin göz boyamaya çalıştığını söyledi. Soruyu soran işçi bir yandan da kendi görüşünü anlattı: “Şimdiki durumda bile milletvekili yaş ortalaması 50’nin üzerinde. Seçilme yaşı 18’e indiğinde sanki hemen bu yaşlarda vekiller mi göreceğiz? Hayır.” Bunun üzerine bir başka işçi söz aldı: “18 maddenin hepsi önemli benim için. Fakat bizler askere gidip ölürken, 18 yaşında vekiller Mecliste olacak. Yine olan garibana olacak.”