Edebiyatın zeybeğidir şiir

İsmail AFACAN

Şiirin ne olduğu üzerine çok şey yazıldı, birçok şey söylendi. Kimi zaman ne olmadığının bile yanıtı aranmaya çalışıldı. Bu çabanın toplamından şu sonuca rahatlıkla ulaşabiliriz: “Her şiir tanımı biraz yarımdır.” Bu yarım kalmışlığın nedeni tarihsel gelişimi içinde şiirin kendisini sürekli yenilemesidir. Şiir üzerine düşünenlerin evrensel bir şiir tanımı etrafında birleşmeleri bu nedenle olanaksızdır. Şiir üzerine düşünüyorsanız ve yazıyorsanız yarım kalmayı göze alarak işe başlıyorsunuz demektir.

***

Şiir hem en ilkel ve hem de en modern sanatlardan biridir. Belki de bu yapısı tarih boyunca şiiri güçlü kıldı. İnsanlık tarihi kadar eski, insanlık mücadelesi kadar dinamik ve modern… Roman, şiirin yanında dünkü çocuk sayılır... Söz, o büyülü söz… Egemenlerin hep elinde bulundurmak istediği… Bir yanda egemenlerin hamiliğine ihtiyaç duyan şiir diğer yanda tanrılardan ateşi çalan şiir…

***

Tanrılardan ateşi çalan şiir… Salt toplumsallık ya da kaba bir çatışma değil. İnsanın ve insanlığın özgürleşme eyleminin bir parçası olan şiir. İktidarlara boyun eğmeyen, bireyi unutmayan bir şiir… İnsanı tüm yönleriyle kuşatan… Diğer disiplinlerle ve sosyal bilimlerle içli dışlı olması bu sebeple…  Sosyolojiden psikolojiye, tarihten felsefeye kadar geniş bir yelpazeyi içinde barındırması bu sebeple… Ama her şeyden önce dil… Ama her şeyden önce estetik…

***

Şiirin ham maddesi aşk… Kimi zaman birey… Kimi zaman mücadele… Ama illaki aşk… Güzel ya da yakışıklı… Yasak meyveyi dişler gibi… Havva’yı arar gibi… Düşüne düşüne, koklaya koklaya, dokuna dokuna, dize dize, mısra mısra… Bir arayışın sonucudur şiir… Kimi zaman soyutlama kimi zaman somutlama… Baharda boy veren papatya, papatyaların arasındaki gelincik…  Çoğu zaman yürek denen gömütlükte açan zambak…

***

Şiire dair çok söz var… Şiir çok sözü sevmez. Fazla tekrarı sevmez. Uzatmayalım…

Artık söz sırası şiirde… Şairler çok şey söyledi bugüne kadar. Artık şiir konuşmalı. Şair şiirin önüne geçmemeli… Şairlerin fotoğraflarına değil dizelerine bakalım artık. Yoksa daha çok kanarız. Dizeler bekliyor bizleri… Üzerine düşünülecek, konuşulacak… Kısacık dizede ne kadar çok şey anlatıyor oysa. Şiir geldi kelimeye dayandı diyeli elli sene oldu. Fotoğrafa değil şiire bakalım artık.

***

Yarım bir tanımlama yaparak bitirelim o zaman:
“Edebiyatın zeybeğidir şiir.
Dizeleri iğne oyalı…
Cepkeninde aşk ve yiğitlik…
Aydın havalı.
Aydınca olanı.”