Metal patronları Nursan’ın kapanmasını fırsata çevirdi

Halil İMREK 
Hatay

Yüklü vergi borcundan dolayı üretimi durdurulan demir çelik fabrikası Nursan’da 16 ay ücret alamayan işçilerin bir kısmı direnişe geçerken, işçilerin büyük bir bölümü de diğer metal fabrikalarında işe başladı. Krizi fırsata çeviren metal patronları, işçileri uzun saatler karşılığında asgari ücretle çalıştırıyor.

Nursan’ın üretim yaptığı Hatay’ın Payas-Dörtyol bölgesi, Türkiye demir çelik sektörü için önemli bir bölge. Türkiye’de üretilen demir çeliğin yaklaşık yüzde 40’ı, Hatay-İskenderun, Payas, Dörtyol bölgesinden karşılanıyor. Bölgede toplam 18 bin kişi çalışıyor.

Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketi listesinde ilk 100 firma arasında yer alan Nursan’ın üretimini durdurması üzerinden 16 ay geçti. 16 ay boyunca ücretsiz izinde olan ve sadece sigortaları yatırılan 950 işçinin bir kısmı evlerine ekmek götürmek için yevmiyeli işlerde çalışıyor. Net sayısı bilinmese de yüzlerce işçi noter aracılığı ile fabrikadan ilişiğini kesip başka fabrikalarda işe başladığı başladı. 

ÇİFT SİGORTALI ÇALIŞAN VAR

Nursan fabrikasından çıkışını almayanlar fabrikadan çalışma izni alarak başka fabrikalarda çalışıyor. Böylece her iki fabrikanın da sigortaları yatırdığını anlatıyor işçiler. Çift sigortanın nasıl olduğunu sorduğumuz işçilerden bazıları, çalıştıkları fabrikadaki sigortasının sağlık sigortası (kaza sigortası) olduğunu söylüyor. Kimi işçi de “İkisi de yatıyor. SGK en yüksek olanı baz alıyor, nakit yatanı kabul ediyor. Aylık 30 günden fazla sigorta olmayacağı için birini kabul ediyor. Ama Nursan’da çalışıyor görünüyoruz” diyor.

Nursan işçilerinden, başka fabrikalarda çalışan çok sayıda işçi var. Fabrikanın hemen yanındaki Mega’da 50, Ertuğ’da 9 işçi çalışıyor. İşçiler, Koç, Atakaş, Net Haddane, İlhanlar, Eryılmazlar gibi çok sayıda metal fabrikalarına yönelmiş durumda. Nursan işçilerine girdikleri fabrikalarda 12 saat çalışma zorunluluğu da dayatılıyor. Çoğu Nursan işçisi de asgari ücret alıyor.

ÜÇ İKRAMİYE İKİYE DÜŞTÜ

Nursan fabrikasının üretimi durdurması üzerine ilk olarak başka firmaların da kapanacağı, işten çıkarma yapacağı söylentileri dolaşmış. Yolubulan AŞ’de işten atmalar yaşandı. Baştuğ, Yazıcılar, Ekinciler işçileri tedirgin oldu. Kimi fabrikada, işçilere verilecek zam verilmedi. Bu süreçte Mega Metal, üç ikramiye uygulamasını ikiye düşürdü. Nursan’ın kapanmasını fırsat bilen metal patronları işçiyi daha aza razı etmiş durumda.

AÇILAN DAVA SAYISI AZ

Nursan’ın yüklü vergi borçları, piyasaya var olan borçları ve ipotekli göründüğü için işçi alacakları üçüncü sırada yer alıyor. Onun için ihbar, kıdem tazminatları, 16 aylık ücretleri ve geriye dönük alacakları için dava açan işçi sayısı çok az. Bunun bir diğer nedeni de “Fabrika açılınca tekrar çalışırız, ya da alacaklarımız zaten ödenir” düşüncesi. Nursan’da en az çalışan işçi 3 yıllık. Çoğu işçi 12-13 yıldır çalışıyordu. Fabrikadan alacağı en az olan işçi 40-50 bin lira beklerken, 120-130 bin lira alacağı olan çok sayıda işçi bulunuyor.