Brexit 300 yıllık Cebelitarık sorununu kaşıdı

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Birleşik Krallık’ın (İngiltere, Kuzey İrlanda, İskoçya, Galler) AB’den ayrılmak için resmi süreci başlatmasından sonra, AB ile İngiltere arasındaki ilişkilerin nasıl düzenleneceği konusunda pazarlıklar sıkı geçecek gibi görünüyor. 

AB ile İngiltere, istediklerini almak için her türlü yola başvuruyor. Ayrılma görüşmelerinin başlaması dolayısıyla bir açıklama yapan İngiltere Başbakanı Theresa May, önümüzdeki dönemde AB yerine tek tek ülkelerle anlaşmalar yaparak ilişkileri sürdüreceklerini ifade ederken, AB Komisyonu ise tek tek ülkeler yerine AB ile anlaşmaların imzalanmasını talep ediyor.

TUSK’IN TASLAĞINDAN CEBELİTARIK ÇIKTI

Konuyla ilgili AB Konseyi Başkanı Donald Tusk’ın hazırladığı taslakta, İngiltere’nin AB ile anlaşma yapması gerektiği açık olarak ifade edildi. Aynı taslakta, AB ile İngiltere arasında yeni bir krizi yol açacak maddeler de yer aldı. Özellikle İngiltere’nin sömürgesi olan Cebelitarık’ın geleceği konusunda ifade edilen cümleler, eski olan bir tartışmayı da alevlendirdi. 

Tusk’ın taslağında, “Birleşik Krallık’ın AB’yi terk etmesi durumunda AB ile İngiltere arasında imzalanacak anlaşmalar, Cebelitarık söz konusu olduğunda İspanya’nın onayı alınmadan imzalanamaz” deniliyor.

Başka bir deyişle Cebelitarık’ı ilgilendiren bütün anlaşmalar konusunda, İngiltere ve İspanya’nın uzlaşması gerekiyor. Aksi taktirde AB, anlaşmaları imzalamayacak. AB’nin Cebelitarık şartı kısa süre içerisinde İngiltere ile AB arasında tartışmaya neden oldu. 

CEBELİTARIK’TA 32 BİN KİŞİ YAŞIYOR

İspanya’nın güneyinde bulunan ancak İngiltere’nin sömürgesi olan Cebelitarık, Birleşik Krallık içinde özerk bir yapıya sahip. 

İber Yarımadası’nda kendisi de ayrı bir yarımada olan Cebelitarık, 1713 yılında Utrecht Barış Anlaşması kapsamında İspanya tarafından İngiltere’ye verilmişti. Birkaç kez İspanya tarafından geri alınmasına rağmen sonunda İngiltere’de kalmıştı.

Her yıl 1 milyona yakın turistin ziyaret ettiği bölge, bu özerkliği nedeniyle vergi kaçırmak isteyen pek çok banka, mali spekülatör firması ve internet üzerinden satış yapan firma için adeta “cennet”. Zira vergiler çok düşük. 

İspanya, İngiltere’nin AB’den ayrılması durumunda Cebelitarık’a giriş ve çıkışları kontrol edebileceğini ifade ederken, Cebelitarık’ta yaşayan İngiltere vatandaşlarına pek çok sınırlandırma getirebileceğinin de mesajını vermiş oldu.

Bu aynı zamanda her yıl İspanya’dan Cebelitarık’a çalışmak için giden 10 bin kişiyi de yakından ilgilendiren bir durum.

CEBELİTARIK HALKI YÜZDE 96 İLE AB’YE EVET DEMİŞTİ

2002’de yapılan referandumda Cebelitarık’ın yüzde 99’u İngiltere’nin sömürgesi olarak kalmaya devam etme yönünde oy kullanmıştı. İngiltere’nin AB’den ayrılma kararı verdiği geçen yılkı referandumda ise Cebelitarık’ın yüzde 96’sı AB’de kalma yönünde karar verdiği halde, şimdi AB’nin dışında kalmayla karşı karşıya.

İspanya Dışişleri Bakanı Alfonso Dastis, El Pais gazetesine verdiği demeçte, İngiltere’nin AB’den ayrılması durumunda Cebelitarık’ın AB’nin dışında kalacağını belirterek, “Biz Cebelitarık dışında yaşayan ve çalışanlar İspanyolların aynı şekilde çalışması ve yaşamasından yanayız” dedi.

ÖNERİ 29 NİSAN’DAKİ AB ZİRVESİNDE GÖRÜŞÜLECEK

AB tarafından İspanya’nın rızası alınarak Cebelitarık’ın geleceği konusunda yapılan öneri, 29 Nisan’da yapılacak AB Olağanüstü Zirvesi’nde ele alınacak. Hükümet ve devlet başkanları zirvede, İngiltere’nin ayrılmasıyla birlikte Cebelitarık’ın geleceğinin nasıl ele alınması gerektiği konusunda karar verecek.

İngiltere’de basın ve siyaset çevreleri, Celebitarık için gerekirse Başbakan May’in “savaş kararı” alabileceğini savunuyor ve bu konuda destek vereceklerini ifade ediyorlar. 

Hem iktidardaki Muhafazakar Parti hem de İşçi Partisi, Cebelitarık’ın İngiltere’nin sömürgesi olarak kalmasını istiyor.

Cebelitarık Yönetimi Başkanı Picardo ise, Cebelitarık’ın AB’den ayrılmaya kurban edilmemesi çağrısında bulundu. 

Öyle görünüyor ki, İngiltere’nin AB’den ayrılma süreci pek çok konuda beklenmeyen yeni tartışmalara neden olacak. Ayrılma kararı verildiğinde hesaplanmayan pek çok sorun, ayrılma süreci başladığında ortaya çıkacak.