Karartmaya sansür uygulandı

Ayşen GÜVEN
İstanbul

Kazım Öz’ün Kültür Bakanlığı destekli filmi Zer’in Bakanlık tarafından belli sahneleri sansüre uğramıştı. Bu sansürün ardından Öz, filmde sansür edilen sahneleri kararttı ancak Bakanlık karartılan sahnelerin de filmden çıkarılmasını isteyerek filmin, Eser İşletme Belgesini iptal etti. 

Karartılan sahnelerin çıkartılmasının ardından film, vizyona girmesine rağmen belgenin iptaline ilişkin duyumlardan sonra, birçok salonda gösterime giremedi.

Zer’in, İstanbul Film Festivali kapsamındaki ilk gösteriminde bazı sahneleri Kültür Bakanlığı tarafından sansürlenmiş, bunun üzerine yönetmen durumu protesto etmek için söz konusu sahnelerde perdeyi karartarak “Bu sahne T.C. Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü Üst Denetim Kurulu tarafından sakıncalı bulunduğu için izleyemiyorsunuz” ifadelerini kullanmıştı. Eser İşletme Belgesi’nin iptalini ve bu ikinci sansüre rağmen filmin vizyonda kalabilme yolculuğunu Kazım Öz ile konuştuk. 

İlk gösteriminde Zer sansüre uğradı. Şimdi de filmin Eser İşletme Belgesi iptal edildi. Neler oldu anlatır mısınız?

Bu film Kültür Bakanlığı tarafından desteklendi. Çekildi. Çekildikten sonra film Bakanlığa gitti. Bakanlıktan onaylandı. O kısım kapandı. Filmin ticari vizyona girmesi içinde Eser İşletme Belgesine başvurduk, başvurumuz filmin yaklaşık üç buçuk dakikasına sansür uygulandı. Ben de bu sansürlenen sahneyi karartarak deşifre etmek istedim. Referandum sonrasında harekete geçildi Bakanlık tarafından. Kurul yeniden toplanmış, işletme belgesi iptal edilmiş. Bana resmi yazı ile bildirdiler. Karartılan sahneler çıkartılırsa ancak belgeyi alabileceğim söyleniyor. Biz de çıkardık ve vizyona girdik. Sonra bakanlığın bu iptal kararı salonlar işletmecileri tarafından duyulduğu için sanıyoruz, pek çok salonda gösterilemedi. 100 kopya olarak çıkacaktık. 11 salonda girdik vizyona. Ankara galası bile iptal oldu. Başka bir salona almak durumunda kaldık. Bütün bunlara rağmen, filmimiz gösterimde ve daha çok salonda gösterilmesi için çalışmaya devam ediyoruz.

Karartılan sahnelerle mi vizyonda olmasını istediniz?

Sadece festival için değil vizyon içinde karartılan sahnelerin kalmasını istedim ama bir kurulun kendi kararını iptal edeceği benim aklımdan geçmemişti. Kurul tarihinde var mı böyle bir şey bilmiyorum. Kurulun karartılan sahneler için toplanması festivaldeki o davranışın gücünü gösterdi. 

Eser İşletme Belgesinin iptalinin kararı tam olarak neye tekabül ediyor. Filmin gösteriminde nasıl bir engel oluşturuyor? 

Eser İşletme Belgesi iptal edilmiş bir filmin gösterilmesi halinde salona 50 bin lira tutarında bir ceza veriliyor. Çarpıcı olan şu; bir, Bakanlık yaptığı şeyin neden arkasında durmuyor? Kurulun karartılan sahneleri çıkarma yetkisi var mı? Yok mu? Bence böyle tartışmak lazım. Ben istersem bir filmin yarısını da siyah yapabilirim. 

Sansürlenen sahnelerdeki diyaloglardan söz eder misiniz? Bir kısmı yazıldı çizildi. 

38’de on binlerce Alevi ve Kürtlerin katledildiğine dair yazılar filmden çıkarıldı. Başbakan da gitti Dersim’de bu durumla ilgili şeyler dile getirdi. Bunlar da çelişen durumlar.