İstiklâl Caddesi'nde betonlaşmanın yeni adı ‘yenileme’

Eylem NAZLIER
İstanbul

Türkiye’nin ve İstanbul’un en önemli merkezlerinden biri İstiklal Caddesi. Tarihiyle, dokusuyla, her gün on binlerce insanın ziyaret ettiği cadde, şimdiler de koca bir şantiyeye dönüştürüldü. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Yapı İşleri Müdürlüğünce gerçekleştirilen ‘İstiklal Caddesi altyapı, üstyapı, çevre düzenlemesi ve nostaljik tramvay hatlarının yenilenmesi’ çalışmaları kapsamında caddede ilk olarak tarihi turistik tramvay, bakım çalışmaları nedeniyle kaldırıldı. 

Daha sonra ise caddede kazılmadık yer bırakılmazken, ‘Yeni İstiklal Caddesi’ projesinin fotoğrafları geçtiğimiz günlerde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yayımlandı. Projede dikkat çeken en önemli husus, caddenin betondan ibaret olması. Betona gömülen ve tek bir ağacın bile olmadığı fotoğraflar tepkiyle karşılanıyor. Konuyla ilgili görüşünü aldığımız TMMOB İstanbul İKK Sekreteri Cevahir Efe Akçelik, İstiklal Caddesi’nin son haline ve yapılmak istenen değişikliklere tepki gösterdi. 

‘DEĞİŞİMDEN ÇOK YIKIMDIR’

Akçelik, İstiklal Caddesi’ndeki çalışmaların, caddenin tarihi dokusunu, kimliğini ve kültürünü yok ettiğine dikkat çekti. Akçelik, “İstiklal Caddesi’nde yürürken bir kez daha bakın; değişenin sadece semtin dokusu, yolları, meydanları olmadığını fark edeceksiniz. Değişmesi istenen; tarihsel birikim, caddenin kimliği ve toplumun belleği. Aslında bu bir değişimden ziyade yıkımdır. Bugün semt kültürünü yansıtan birçok mekanın, kültür merkezinin kapanması; bu mekanların yerini Arap alfabeli turist mekanlarının alması, mimari dokuyla uyumsuz projelerle, el birliği ile İstiklal değişim geçiriyor” diye konuştu. İstiklal Caddesi’nin tarihi bir turizm merkezi olduğunu söyleyen Akçelik, “Hatta Osmanlının son zamanlarında bölgenin gözde bir yer olması ve Avrupalı nüfusunun burada toplanması sebebiyle, İstanbul’u, dönemin Avrupa başkentleri gibi modernleştirme yönünde çalışmalar ilk Beyoğlu’dan başlamış. Bugün düştüğü durum bizi üzüyor. Yarım saatlik bir yağmurda İstanbul’un turizm merkezi konumunda bir yer göle dönüyor. Gülünç duruma düştüğümüz kesin” dedi. 

‘KİMLİĞİNİ VE DOKUSUNU KAYBEDİYOR’

“Yapılan çalışmaların şikayetleri giderip gidermeyeceğini yorumunu paylaşılan görsel ve bilgilerle tam söyleyemeyebiliriz, projeye daha detaylı bakmak gerekiyor” değerlendirmesinde bulunan Akçelik son olarak şunları söyledi: “Burada bence asıl tartışılması gereken Beyoğlu’nun yeni görüntüsü. Beyoğlu bugünkü ‘vasat’ görünümünün tam aksine tarih boyunca her zaman modernleşmenin bir simgesi olmuştur. ‘Modernleşme’ başlığının altını çizerek Beyoğlu’da yapılmak istenen projelere bir kez daha bu gözle bakın. Bölge cumhuriyet tarihi boyunca; çok kültürlülüğü, modernliğiyle, sanatsal gelişime katkısıyla, 24 saat dinmeyen sesiyle önemini hep korudu. Bugün bu ruh yok edilerek bitmeyen inşaatı ile dev bir şantiyeyi andıran ‘vasat’ görünüme sokuluyor. Bu saatten sonra ağaç olmuş, taş olmuş pek bir önemi yok. Bölge kimliğini ve dokusunu kaybediyor.”